免费文献传递   相关文献

四川肋柱花属(龙胆科)一新种



全 文 :广 西 植 物 Guihaia  20 ( 4): 323- 324             2000年 11月 
  文章编号: 1000-3142( 2000) 04-0323-02
四川肋柱花属 (龙胆科 )一新种
祝正银
(四川省中药学校 , 四川峨眉山 614201 )
关键词: 肋柱花属 ; 四川肋柱花 ; 四川
中图分类号: Q949. 776. 409  文献标识码: A

A new species of Lomatogonium
(Gentianaceae) from Sichuan
ZHU Zheng-yin
( Sichuan School of Ch inese Materia Medica , Emeish an 614201, China )
Key words: Lomatogonium ; Lomatogonium sichuanense; Sichuan
四川肋柱花 新种 图 1
Lomatogonium sichuanense Z. Y. Zhu, sp. nov. sect. Lomatogonium
Species nova L . carinthiaco ( Wulf. ) Reichb. af finis, sed caulibus plerumque eramosis, foliis
4~ 5-jugis ovato-ro tundatis v el late ovatis 7~ 12 mm longis 4~ 10 mm latis apice rotudatis, caly-
cis lobis longio ribus latioribusque, foveolis g landulosis propinquis lamellosis tegentis, laminis albo-
membranaceis, marginibus ex tus lateralibus lobato-fimbriatis, staminibus interdum 1~ 3 ster-
ilibus filamentis brev ibus antheris haud caeruleis, stigmatibus ad fundo ovarii decurriente, semi-
nibus pa rvis dif fert.
Herba annua 17~ 27 cm alta; radice primaria et pauci radicelloso. Caulis quadranguluris
plerumque eramosa vel interdum basalis ramosa, recta vel subrecta, internodio longiore. Folia
basalia emorientia, oblanceolata 7~ 10 mm longa 1. 5~ 2 mm lata, apice obtusa, basi attenuata
petiolata; caulina 4~ 5-juga, ov ato-rotundata vel late ovata 7~ 12 mm longa 4~ 10 mm lata apice
ro tundata v el obt rsa, basi t runcata v el subrotundata nunquam connata, ut rinque costa pauleum
conspicua. Cyma vel flos in ramosum apicalis; pediceli 2~ 9 cm longi quadrangulares; f lores 5-
nati 7~ 18 ( 20) mm diam. ; calyces virides, tubo obscuro vel bervissimo, lobis foli formibus ellip-
ticis 5~ 10 mm longis ( 2) 3~ 4 ( 4. 5) mm latis, apice acutis v el obtusis, basi at tenuatis; corollae
收稿日期: 1999-01-20
作者简介: 祝正银 ( 1945-) , 男 , 高级讲师 , 从事药用植物教学与科研工作。
caeruleae, lobis ellipticis vel oblongis 10~ 15 mm longis 3~ 4 mm latis apice acutis, intus basi bi-
fov eolis g landulosis, fov eolis g landulosis propinquis lamellosis tegentis, laminis 2~ 2. 5 mm
longis, altis, membranaceis, margine extus lateralibus lobato-fimbriati s; staminis 5, filamentis 5
~ 6 mm longis albis, antheris caeruleis oblongis 2. 2~ 2. 5 mm longis, interdum staminia 1~ 3
sterilia, filamentia brevibus antheris parvis hard caeruleis; ovarium cy lindricum epedicellum, stig-
mate ad fundo ovarii decurriente, paulo simili alato. Capsula cylindrica co rollam aequans; semi-
nibus multis parvis oblongis v el subg lobosis ci rc. 0. 5 mm longis, f lavis v el f lavo-fuscis.
Sichuan: Yanbian Xian lat. 2 000~ 2 500 m. Y. C. Li 869 ( Typus in Sichuan Insti tute for
Drug Control et Sichuan School of Chinese Materia M edica) .
图 1 四川肋柱花 (Lomatogonium sichuanense
Z. Y. Zhu, sp. nov )
1. 植株 ; 2. 花萼剖开 ; 3. 花冠剖开 , 示腺
窝覆盖的薄片与雄蕊 ; 4. 雌蕊 , 示下延的
柱头。 (任忠杰 绘 )
一年生草本 , 高 17~ 27 cm; 根具主根与少数须
根。茎近四棱形 , 通常不分枝或有时基部具分枝 , 直
立或近直立 , 节间长。基生叶早落 , 倒披针形 , 长 7
~ 10 mm,宽 1. 5~ 2 mm ,先端钝 ,基部渐狭成柄状 ;
茎生叶 4~ 5对 ,卵圆形或宽卵形 , 长 7~ 12 mm, 宽
4~ 10 mm ,先端浑圆或钝 ,基部截形或近圆形 ,不合
生 , 两面主脉稍明显 , 叶柄不明显。聚伞花序或花生
于分枝顶端 , 花梗长 2~ 9 cm , 四棱形 ; 花 5数 , 直
径 7~ 18 ( 20) mm; 花萼绿色 , 萼筒不明显或极短 ,
裂片叶状 , 椭圆形 , 长 5~ 10 mm, 宽 ( 2) 3~ 4
( 4. 5) mm ,先端钝或急尖 , 基部渐狭 ; 花冠蓝色 , 裂
片椭圆形或长圆形 ,长 10~ 15 mm, 宽 3~ 4 mm, 先
端急尖 , 内面基部具 2个腺窝 , 腺窝邻近具片状覆
盖 , 片长 2~ 2. 5 mm, 白色 , 膜质 , 外侧边缘具裂片
状流苏 ; 雄蕊 5,花丝长 5~ 6 mm, 白色 , 花药蓝色 ,
长圆形 ,长 2. 2~ 2. 5 mm ,有时雄蕊 1~ 3枚退化 ,花
丝短 , 花药小 , 非蓝色 ; 子房圆柱形 , 无柄 , 柱头下
延至子房的基部 , 似翅状。蒴果圆柱形 , 与花冠近等
长 ;种子多数 ,细小 ,长圆形或近球形 ,长约 0. 5 mm,
黄色或黄棕色。花果期 7~ 9月。
本种与肋柱花 L . carinthiacum (W ulf ) Reicbb. 接
近 , 但本种的茎通常不分枝 , 罕为下部分枝 , 叶仅 4~ 5对 , 卵圆形或宽卵形 , 长 7~ 12 mm ,
宽 4~ 10 mm , 先端浑圆 , 花萼裂片长而宽 , 腺窝具白膜质的薄片覆盖 , 薄片外侧边缘具裂片
状流苏 , 有时雄蕊退化 , 花丝短 , 花药非蓝色 , 柱头下延至子房基部 , 种子小等可以区别。
四川: 盐边县 , 海拔 2 000~ 2 500 m, 黎跃成 869 (模式标本存四川省药品检验所与四川
省中药学校标本室 )。
民间以全草入药: 清热解毒、 利湿等。
四川省药品检验所黎跃成、 劳家华同志提供标本 ; 本校任忠杰同志绘图 , 祝世杰同志协
助研究。在此一并表示谢意!
324 广 西 植 物               20卷