免费文献传递   相关文献

NEW PLANTS OF SAUSSUREA DC. FROM XINJIANG PROVINCE OF CHINA

新疆凤毛菊属新植物



全 文 :植   物   研   究
BULLETIN OF BOTANICAL RESEARCH
第 17 卷 第 1 期 1997 年 1 月
Vol.17 No.1 Jan.,  1997
新疆凤毛菊属新植物
李君山1 陈虎彪1 蔡少青1 刘勇民2
(1.北京医科大学药学院 ,北京 100083) (2.新疆药品检验所 , 新疆 830002)
摘 要 新疆凤毛菊属二新种及一新变种 ,即簇枝雪莲 S aussurea poly lada J.S.
Li 、狭苞雪莲 Saussurea ischnoides J.S.Li和腋序雪莲 Saussurea involucrata Kar.
et Kir.var.axi llicalathina J.S.Li。
关键词 凤毛菊属;族枝雪莲;狭苞雪莲;腋序雪莲
NEW PLANTS OF SAUSSUREA DC.FROM
XINJIANG PROVINCE OF CHINA
Li Jun-shan1 Chen Hu-biao1 Cai Shao-qing1 Liu Yong -min2
(1.School of pharmacy , Beijing Medical University , Beijing 100083)
(2.Xinjiang Institute for Drug Control , Xinjiang 830002)
Key words Saussurea;S .polylada;S.ischnoides;S .involucrata var.axi lli-
calathina
簇枝雪莲 新种 图 1:2
Saussurea polylada J.S.Li , sp.nov.
Species S.involucratae Kar.et Kir.similis , sed caulibus pluribus caespitosis , foliis basi in
pet iolum longum sensim angustatis , calathio saepe ad apicem caulis solitario dif fert.
Herba perennis , 20-35cm alta.Radix simplex vel dichotoma , torta , nig ro -brunnea.
Rhizoma collo reliquis hetrolum fibrosis brunneis numerosis.Praeditum caules plures caespitosi ,
0.5-1cm diam .Folia basalia caespitosa , longo-ovata vel ovato-oblonga , 9-12cm longa , 1
-3cm lata , margine repando-serrulata , basi in petiolum longum sensim angustata;folia cauli-
致谢:中国科学院植物研究所石铸教授给以指导 ,谨此感谢 !
  1996年 9月收稿。
na alterna , oblonga vel oblongo-lanceolata , 10-18cm longa , 1.5-3.5cm lata , apice acuta ,
margine repando -serrulata , basi in vag inas sensim angustata , utrinque galbra , margine ad
nervos sparse pubescentia;ea rubrema longi-ovata , bractiformia membranacea vel submem-
branacea , flavo-alba , patent ia vel superne involuta , apice acuminata , margine serrulata , sub-
tus pilosa.Calathium saepe ad apicem caulis singulare;pedunculus brevis vel sessilis;involu-
crum campanulatum , phyllariis involucri 2-4-seriatis , lanceolat is , 0.8-1.5cm longis , 0.2
-0.4cm latis , apice .acuminat is , margine vel omnino purpureo -nigris pilosis.Flosculi pur-
purei , circ.14mm longi.Achaenia oblonga , ci rc.4mm longa , angulosa;pappisetae sordide al-
bae.
Xinjiang (新疆):Gongnaisi(巩乃斯), Dongshan(东山), in f issuris rupium , alt.3200m.
1995.08.16 , Li Jun-shan(李君山)95081602(Typus , PEM);ibid.loc., 95073175。
多年生草本 ,高 20 —35cm 。根单一或分叉 ,扭曲 ,外皮黑褐色。根状茎颈部被多数棕褐
色纤维状枯存叶柄。茎多数 ,簇生 ,直径 0.5-1cm 。基生叶簇生 ,卵形或卵状矩圆形 ,长
9—12cm ,宽 1—3cm ,边缘波状细齿 ,基部渐狭成长柄;茎生叶互生 ,矩圆形或矩圆状披针
形 ,长 10 —28cm ,顶端锐尖 ,边缘波状细齿 ,基部渐狭成鞘状 ,两面无毛 ,边缘及叶脉疏被柔
毛;最上部的叶长卵形 ,苞片状 ,膜质或半膜质 ,黄白色 ,开展或上部内卷 ,顶端渐尖 ,边缘的
细齿 ,背部被毛 。头状花序常单生于茎顶;花序梗短或无;总苞钟状 ,总苞片 2 —4 层 ,披针
形 ,长 0.8-1.5cm ,宽 0.2-0.4cm ,顶端渐尖 ,边缘或全部紫黑色 , 被毛。花紫色 , 长约
14mm 。瘦果矩圆形 ,长约 4mm ,具肋 ,冠毛污白色。
本种与雪莲花 S .involucrata Kar.et Kir.(图 1:1)相近 ,但本种茎多数 ,簇生 ,叶基部
渐狭成长柄 ,头状花序常单生于茎顶 ,易于区别。
狭苞雪莲 新种 图 1:3
Saussurea ischnoides J.S.Li , sp.nov.
Species S.involucratae Kar.et Kir.similis , sed calathiis axillaribus singularibus in race-
mo dispositis , pedunculis tenuis et longis , foliis bracteaneis angusto -lanceolatis 2 -5cm
longis , 0.3-0.5cm latis differt.
Caulis 20-30cm altus , erectus , 1.2-1.6cm diam , superne pubescens , inferne sub-
g laber.Folis basalia caespitosa , lato lanceolata , 10-15cm longa , 2-4cm lata , apice obtusa ,
margine denticulata , utrinque sparse pilosa;folia caulina lanceolata vel longo -oblonga , ad
16cm longa , 2-3cm lata , apice acuta , basi in vaginas sensim angustata , margine repando -
serrulata , utrinque pilosa , Calathia axillaria singularia in racemo disposita;pedunculi tenues ,
1.5-3cm longi , superne pubescentes;folia bracteanea 8-15 , membranacea , f lavo-alba , an-
gusto-lanceolata , 2-5cm longa , 0.3-0.5cm lata , utrinque sparse pilosa;involucrum semi-
sphaerium 1.5-2.5cm diam;involucri phyllariis lanceolat is , margine vel omnino purpureo -
nigris , subtus pilosis.Flosculi purpurei , ci rc.14mm longi.Achaenia ci rc.3mm longa;pap-
pisetae sordide albae.
Xinjiang (新疆):Gongnaisi (巩乃斯), Hab.in locis saxosis montium , alt.3200m.
1995.08.15 , Li Jun-shan(李君山)95081550(Typus , PEM)。
茎高 20 —30cm ,直立 ,直径 1.2-1.6cm ,上部被短柔毛 ,下部近无毛。基生叶丛生 ,宽
40 植  物  研  究               17 卷
披针形 ,长 10—15cm ,宽 2-4cm 。顶端钝 ,边缘有小齿 ,两面疏被毛;茎生叶披针形或长矩
圆形 ,长达 16cm ,宽 2—3cm ,顶端尖 ,基部渐狭成鞘状 ,边缘波状细齿 ,两面被毛。头状花序
单生叶腋 ,排成总状;花序梗细长 ,长 1.5-3cm ,上部被毛;苞叶 8-15 ,膜质 ,黄白色 ,窄披
针形 ,长 2-5cm ,宽 0.3-0.5cm ,两面稀被毛;总苞半球形 ,直径 1.5-2.5cm ,总苞片披针
形 ,边缘或全部紫黑色 ,背部被毛。花紫色 ,长约 14mm 。瘦果长约 3mm ,冠毛污白色。
本种与雪莲花 S .involucrata Kar.et Kir.(图版Ⅰ :1)接近 ,但本种头状花序单生叶
腋 ,排成总状 ,花序梗细长 ,长 1.5-3cm ,苞叶狭长披针形 ,长 2-5cm ,宽 0.3-0.5cm ,很易
区别 。
腋序雪莲 新变种 图 1:4
Saussurea involucrata Kar.et Kir.var axill icalathina J.S.Li , var.nov.
A typo calathiis axillaribus singularibus in racemo dispositis , involucri phy llariis ex t remis
lato-ovatis deffert.
Xinjiang(新疆):Gongnaisi(巩乃斯),Dengta(灯塔),Cryptis umbrosis inter f ragment sax-
orum , alt.3000m.1995.—08-16 , Li Jun-shan(李君山)95081601(Typus , PEM)。
本变种与原变种(图版Ⅰ :1)的不同处在于头状花序单生叶腋 ,聚成总状 ,外层总苞片阔
卵形 。
图版说明(Explanat ion of plates)
1.雪莲花 Saussurea involucrata Kar.et Kir.2.簇枝雪莲 S.polylada J.S.Li 3.狭苞雪莲 S .is-
chnoides J.S.Li 4.腋序雪莲 S .involucrata Kar.et Kir.var.ax illicalathina J.S.Li
411 期             李君山等:新疆凤毛菊属新植物
李君山等:新疆凤毛菊属新植物 图版Ⅰ
Li Jun-shan et al:New Plants of Sanssurea DC.from Xin Jian Province of China Plate Ⅰ
See explanation at the end of text