免费文献传递   相关文献

Neottia taibaishanensis, a new species of Orchidaceae from Shaanxi, China

陕西鸟巢兰属一新种——太白山鸟巢兰



全 文 :植 物 分 类 学 报 44 (1): 86–88(2006) doi:10.1360/aps040170
Acta Phytotaxonomica Sinica http://www.plantsystematics.com
———————————
2004-12-16收稿, 2005-04-22收修改稿。
基金项目: 国家林业局资助项目(Supported by a project of the State Forestry Administration, China)。
* 通讯作者(Author for correspondence. E-mail: pinghouyang@163.com)。
陕西鸟巢兰属一新种——太白山鸟巢兰
1杨平厚 2郎楷永
1 (西北农林科技大学林学院 陕西杨凌 712100)
2 (中国科学院植物研究所系统与进化植物学开放研究实验室 北京 100093)
Neottia taibaishanensis, a new species of Orchidaceae
from Shaanxi, China
1YANG Ping-Hou 2LANG Kai-Yong
1(College of Forestry, Northwest Sci-Tech University of Agriculture and Forestry, Yangling, Shaanxi 712100, China)
2(State Key Laboratory of Systematic and Evolutionary Botany, Institute of Botany, the Chinese Academy of Sciences,
Beijing 100093, China)
Abstract Neottia taibaishanensis P. H. Yang & K. Y. Lang from Shaanxi, China, is
described and illustrated. The new species is similar to N. acuminata Schltr. in habit, but
differs by the plant being nearly grey-black, the inflorescence axis appressed silvery-grey
villose, the sepals, petals and labellum grey-black yet margin grey-white, and the labellum
broadly obovate or suborbicular, and apex mucronate.
Key word Neottia, Neottia taibaishanensis P. H. Yang & K. Y. Lang, Orchidaceae, new
species, Shaanxi, China.
摘要 对中国陕西产的兰科新种太白山鸟巢兰Neottia taibaishanensis P. H. Yang & K. Y. Lang 作了描述
和绘图。本新种与尖唇鸟巢兰N.acuminata相似, 但整个植株为灰黑色, 花序轴被贴伏银灰色长柔毛,
萼片、花瓣和唇瓣灰黑色而边缘为灰白色, 唇瓣宽倒卵形或近圆形, 先端具短尖而不同。
关键词 鸟巢兰属; 太白山鸟巢兰; 兰科; 新种; 陕西; 中国
2003年8月, 本文第一作者在陕西太白山北坡(眉县)太白山森林公园下板寺至七女峰
途中的巴山冷杉Abies fargesii Franch.林和牛皮桦Betula utilis D. Don混交林下发现几株体
态类似尖唇鸟巢兰Neottia acuminata Schltr.的兰科植物, 但整个植株的颜色完全不同。这
引起了作者的注意, 详细观察了植株的花, 发现其唇瓣与尖唇鸟巢兰的唇瓣形状差别甚
大, 初步确定是一个新种, 拍摄了照片, 采集了两份花期标本。经与本文第二作者共同研
究, 确定该植物为鸟巢兰属一新种。
太白山鸟巢兰 新种 图1
Neottia taibaishanensis P. H. Yang & K. Y. Lang, sp. nov. Fig. 1
Species affinis N. acuminatae Schltr., sed tota planta fere griseo-nigra, axe inflorescentiae
adpresse argenteo-cinereo-villoso, sepalis, petalis et labello griseo-nigris sed margine
griseo-albis, labello late obovato vel subrotundato, apice mucronato differt.
Herba saprophytica; tota planta fere griseo-nigra, 12–40 cm alta, rhizomate brevi radices
fibrosas caespitosas carnosas emittente. Caulis erectus, subglaber, aphyllus, infra medium
3–4-vaginatus, vaginis membranaceis, cylindratis, amplexicaulibus. Inflorescentia racemosa,
1期 杨平厚等: 陕西鸟巢兰属一新种——太白山鸟巢兰 87


图1 太白山鸟巢兰 A, 体态; B, 花, 正面观; C, 苞片, 背面观; D, 唇瓣, 正面观; E, 侧萼, 正面观; F, 花瓣, 正面
观; G, 中萼, 正面观。(李志民根据杨平厚4597号标本绘)
Fig. 1. Neottia taibaishanensis P. H. Yang & K. Y. Lang. A, habit; B, flower, front view; C, bract, back view; D,
labellum, front view; E, lateral sepal, front view; F, petal, front view; G, dorsal sepal, front view. Drawn by Z. M. Li from
the type gathering, P. H. Yang 4597, WUK.
植 物 分 类 学 报 44卷 88
terminalis, 4–12 cm longa, saepe 20–40-flora; axis inflorescentiae adpresse argenteo-
cinereo-villosus; bracteae oblongae 2.5–3.5 mm longae, 1–1.5 mm latae, apice mucronatae.
Flores haud resupinati, minores, saepe 3–4-verticillati; sepala, petala et labellum griseo-nigra
sed margine griseo-alba; sepalum intermedium lineari-lanceolatum, glabrum, circ. 5 mm
longum, 0.5–0.6 mm latum, apice acuminatum, 1-nervium; sepala lateralia eo intermedio
similia, sed paulo latiora, obliqua, falciformia, glabra, apice acuminata, 1-nervia; petala
anguste lanceolata, glabra, 3 mm longa, 0.5 mm lata, apice acuminata, 1-nervia; labellum
adaxiale late obovatum vel subrotundatum, 3 mm longum, 2–2.2 mm latum, apice
mucronatum, 3–4(–5)-nervium; columna brevissima, manifeste brevior quam anthera vel
rostellum; ovarium obovatum, haud contortum, circ. 3 mm longum, circ. 2 mm diam.,
subglabrum, stipitatum, stipite 3–4 mm longo glabro.
China (中国). Shaanxi (陕西): Taibaishan (太白山) Foresty Park, on the way from
Xiabansi (下板寺) to Qinufeng (七女峰), under mixed forests of Abies fargesii Franch. and
Betula utilis D. Don, alt. 2850 m, 2003-08-04, P. H. Yang (杨平厚) 4597 (holotype, in
Herbarium, Northwestern Institute of Botany of Northwest Sci-Tech University of Agriculture
and Forestry, WUK).
腐生草本, 整个植株几乎灰黑色, 高12–40 cm, 具短的根状茎和成簇的肉质纤维根。
茎直立, 近无毛, 无绿叶, 中部之下具3–4枚鞘; 鞘膜质, 圆筒状, 抱茎。花序顶生, 总状,
长4–12 cm, 通常具20–40朵花; 花序轴被贴伏的银灰色长柔毛; 苞片距圆形, 长2.5–3.5
mm, 宽1–1.5 mm, 先端具短尖。花不倒置, 较小, 常3–4朵轮生; 萼片、花瓣和唇瓣灰黑
色而边缘为灰白色; 中萼片条状披针形, 无毛, 长约5 mm, 宽0.5–0.6 mm, 先端渐尖, 具
1脉; 侧萼片与中萼片相似, 但稍宽, 偏斜, 镰刀状, 无毛, 先端渐尖, 具有1脉; 花瓣狭
披针形, 无毛, 长3 mm, 宽0.5 mm, 先端渐尖, 具1脉; 唇瓣位于上方, 宽倒卵形或近圆
形, 长3 mm, 宽2–2.2 mm, 先端具短尖, 具3–4(–5)脉; 蕊柱极短, 明显短于花药或蕊喙;
子房倒卵形, 不扭转, 几乎无毛, 长约3 mm, 直径约2 mm, 具柄, 柄长3–4 mm, 无毛。
本种与尖唇鸟巢兰Neottia acuminata Schltr.相似, 但整个植株为灰黑色, 花序轴被贴
伏银灰色长柔毛, 萼片、花瓣和唇瓣灰黑色而边缘为灰白色, 唇瓣宽倒卵形或近圆形, 先
端具短尖而不同。在尖唇鸟巢兰,植株黄色或黄褐色,花序轴无毛,花黄褐色,唇瓣卵
形、卵状披针形或披针形。
鸟巢兰属Neottia Guett.全世界共8种, 我国有7种(陈心启, 1999)。在发现本种以前, 陕
西仅记载有尖唇鸟巢兰(陈心启, 1999)。
本种目前仅在陕西太白山北坡(眉县)发现,生长于海拔2850 m的巴山冷杉Abies
fargesii Franch.和牛皮桦Betula utilis D. Don混交林下。其生境的枯枝落叶和腐殖质层均很
厚, 荫湿, 苔藓植物生长茂盛。所找到的个体数量不多, 因此该种可能需要保护, 以免灭
绝。
参 考 文 献
Chen S-C (陈心启). 1999. Neottia Guett. In: Flora Reipublicae Popularis Sinicae (中国植物志). Beijing:
Science Press. 17: 97–103.