免费文献传递   相关文献

Four New Species and One Variety of Elatostema (Urticaceae) from China

楼梯草属四新种和一新变种



全 文 :楼梯草属四新种和一新变种
王文采
(中国科学院植物研究所 系统与进化植物学国家重点实验室, 北京摇 100093)
摘要: 描述了荨麻科楼梯草属小叶楼梯草组一新变种, 维西楼梯草, 骤尖楼梯草组骤尖楼梯草系一新种,
兜船楼梯草, 南川楼梯草系二新种, 罗氏楼梯草和异晶楼梯草, 以及疏毛楼梯草系一新种, 福贡楼梯草。
关键词: 荨麻科; 楼梯草属; 新种; 新变种; 中国
中图分类号: Q 949摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 文献标识码: A摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 文章编号: 2095-0845(2012)02-137-08
Four New Species and One Variety of Elatostema
(Urticaceae) from China
WANG Wen鄄Tsai
(State Key Laboratory of Systematic and Evolutionary Botany, Chinese Academy of Sciences, Beijing 100093, China)
Abstract: One variety, Elatostema bijiangense var. weixiense, belonging to sect. Weddellia ser. Crenata, one spe鄄
cies, E. cucullatonaviculare, belonging to sect. Elatostema ser. Cuspidata, two species, E. luoi and E. heterogram鄄
micum, belonging to sect. Elatostema ser. nanchuanensia, and one species, E. fugongense, belonging to sect. Ela鄄
tostema ser. Albopilosa, are described as new from China.
Key words: Urticaceae; Elatostema; New species; New variety; China
摇 最近, 在鉴定我国荨麻科楼梯草属植物标
本的过程中, 发现了此属的 4 新种和一新变种,
现在本文发表。
楼梯草属 Elatostema J. R. & G. Forster
1摇 小叶楼梯草组 Sect. Weddellia (H. Schr觟ter)
摇 摇 W. T. Wang
1. 1摇 浅齿楼梯草系 Ser. Crenata W. T. Wang
维西楼梯草 (变种) 图 1: E-H
Elatostema bijiangense var. weixiense W. T.
Wang, var. nov.
A var. bijiangensi differt caulibus e basi ad api鄄
cem hirtellis, capitulo pistillato sessili, ejus recepta鄄
culo subquadrato 8 mm longo et lato 4鄄lobulato, ejus
bracteis involucralibus circ. 30 albidis centro longi鄄
tudinaliter late 1鄄viridi鄄striatis inaequalibus 8 majori鄄
bus depresse late ovatis circ. 0. 8 mm longis 1. 5 mm
latis apice corniculatis, cornibus 0. 8-1 mm longis,
22 ceteris minoribus late triangularibus circ. 0. 8 mm
longis 0. 3-0. 4 mm latis apice acutis vel apiculatis.
摇 摇 本变种与模式变种的区别: 茎自基部到顶端
被短硬毛; 雌头状花序无梗, 花序托近方形, 长
和宽均为 8 mm, 苞片约 30, 白色, 在中央有 1
绿色宽条纹, 不等大, 8 枚较大, 扁宽卵形, 长
约 0. 8 mm, 宽 1. 5 mm, 顶端有长 0. 8 ~ 1 mm
的角状突起, 其他 22 枚较小, 宽三角形, 长约
0. 8 mm, 宽 0. 4 ~ 0. 5 mm, 顶端急尖或小尖头。
在模式变种 var. bijiangense, 茎在顶部疏被短柔
毛, 其他部分无毛, 雌头状花序有长 1. 2 mm的花
序梗, 花序托较小, 椭圆形, 长 5 mm, 宽 4 mm,
苞片约 20, 白色, 无绿条纹, 近等大, 狭三角
形, 少数三角形, 长 0. 6 ~ 1. 4 mm, 宽 0. 1 ~ 0. 4
植 物 分 类 与 资 源 学 报摇 2012, 34 (2): 137 ~ 144
Plant Diversity and Resources摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 DOI: 10. 3724 / SP. J. 1143. 2012. 11165
收稿日期: 2011-11-21, 2012-02-07 接受发表
作者简介: 王文采 (1926-) 男, 研究员, 中国科学院院士, 从事有花植物分类学研究。 E鄄mail: xiaobao@ ibcas. ac. cn
mm, 顶端锐尖, 无突起, 只有 1 枚顶端有 1 角状
突起。 (王文采, 1995; 并见本文图 1: E-H)
摇 摇 云南 ( Yunnan): 维西 (Weixi), 白济风
(Baijifeng), 西宕瓦 (Xidangwa), 海拔 1 800 m,
江边灌丛下湿地 ( in damp places under shrubber鄄
ies on river bank), 1981-07-09, 植物所横断山
调查队 (Hengduan Shan Exped. Bot. Inst. ) 1209
(holotype, PE)。
2摇 骤尖楼梯草组 Sect. Elatostema
2. 1摇 骤尖楼梯草系 Ser. Cuspidata W. T. Wang
兜船楼梯草摇 图 2: F-K
Elatostema cucullatonaviculare W.T.Wang, sp.nov.
Species nova haec est affinis E. pseudcuspidato
W. T. Wang, quod foliorum laminis obovatis vel el鄄
lipticis basi latere latiore subauriculatis, stipulis mi鄄
noribus 3. 4-8. 5 mm longis albis, bracteis staminatis
图 1摇 A-D. 碧江楼梯草模式变种摇 A. 开花茎上部, B. 雌头状花序, C. 小苞片, D. 瘦果。
E-H. 维西楼梯草摇 E. 开花茎上部, F. 雌头状花序, G. 小苞片, H. 瘦果
Fig. 1摇 A-D. Elatostema bijiangense var. bijiangense摇 A. upper part of flowering stem, B. pistillate capitulum,
C. bracteoles, D. achene. ( from holotype) E-H. E. bijiangense var. weixiense摇 E. upper part of flowering stem,
F. pistillate capitulum, G. bracteoles, H. Achene. ( from holotype)
831摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 植 物 分 类 与 资 源 学 报摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 第 34 卷
图 2摇 A-E. 福贡楼梯草摇 A. 开花茎上部,B. 雄头状花序,C. 雄花,D. 退化雌蕊,E. 小苞片。
F-J. 兜船楼梯草摇 F. 开花茎上部,G. 雄头状花序,H. 苞片,I. 小苞片,J. 雄花蕾
Fig. 2摇 A-E. Elatostema fugongense摇 A. upper part of flowering stem, B. staminate capitulum, C. staminate flower,
D. pistillode, E. bracteoles. ( from holotype) F-J. E. cucullatonaviculare摇 F. upper part of flowering stem,
G. staminate capitulum, H. bract, I. bracteoles, J. staminate flower bud. ( from holotype)
pluribus 16 per capitulum staminatum cum bracteolis
staminatis dorso infra apicem breviter corniculatis
apice haud anguste cucullatis differt.
Herba perennis. Caulis circ. 55 cm altus, basi
5 mm crassus, glaber, simplex, circ. 15鄄foliatus.
Folia breviter petiolata, glabra; laminae papyrace鄄
ae, oblique oblongae, 6. 5-16 cm longae, 1. 6-3. 8
cm latae, apice acuminatae, acuminibus integris,
basi oblique cuneatae, margine denticulatae, tri鄄
nerves, nervis basalibus subtus prominentibus, eis
lateralibus folii latere angustiore 1-4 eo latiore 3-5
utrinque planis, cystolithis conspicuis densiusculis
bacilliformibus 0. 1-0. 4 (-0. 5) mm longis; petioli
1-4 mm longi; stipulae membranaceae, lineari鄄lan鄄
ceolatae, circ. 13 mm longae, 2 mm latae, viridu鄄
lae, 1鄄viridi鄄nerves. Capitula staminata singulariter
9312 期摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 王文采: 楼梯草属四新种和一新变种摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇
axillaria, 7-9 mm in diam. ; pedunculus 1 mm lon鄄
gus, glaber; receptaculum late oblongum, circ. 5
mm longum, 4 mm latum, glabrum; bracteae circ.
7, albidae, deltoideae, 1-1. 2 mm longae, 2-2. 5
mm latae, apice corniculatae, cornibus viridibus
subulatis 1-3 mm longis sparse puberulis; bracteo鄄
lae numerosae, densae, semihyalinae, naviculares,
1. 2 - 3 mm longae, 0. 4 - 0. 9 mm latae, superne
sparse ciliolatae, apice anguste cucullatae. Alabas鄄
tra staminata late obovoidea, circ. 0. 9 mm in di鄄
am. , glabra, apice inaequaliter 3鄄corniculata, cor鄄
nibus anguste triangularibus 0. 3 - 0. 9 mm longis.
Capitula pistillata ingota.
多年生草本。 茎高约 55 cm, 基部粗 5 mm,
无毛, 不分枝, 约有 15 叶。 叶具短柄, 无毛;
叶片纸质, 斜长圆形, 长 6. 5 ~ 16 cm, 宽 1. 6 ~
3. 8 cm, 顶端渐尖 (渐尖头全缘), 基部斜楔
形, 边缘有小牙齿, 三出脉, 基出脉下面隆起,
侧脉在叶狭侧 2 ~ 4 条, 在宽侧 3 ~ 5 条, 两面
平, 钟乳体明显, 稍密, 杆状, 长 0. 1 ~ 0. 4( ~
0. 5) mm; 叶柄长 1 ~4 mm; 托叶膜质, 条状披针
形, 长约 13 mm, 宽 2 mm, 淡绿色, 有 1 条绿色
中脉。 雄头状花序单生叶腋, 直径 7 ~ 9 mm; 花
序梗长约 1 mm, 无毛; 花序托宽长圆形, 长约 5
mm, 宽 4 mm, 无毛; 苞片约 7, 白色, 正三角
形, 长 1 ~1. 2 mm, 宽 2 ~2. 5mm, 顶端具角状突
起, 突起绿色, 钻形, 长 1 ~ 3 mm, 疏被短毛;
小苞片多数, 密集, 半透明, 船形, 长 1. 2 ~ 3
mm, 宽 0. 4 ~0. 9 mm, 上部疏被短缘毛, 顶端狭
兜状。 雄花蕾宽倒卵球形, 直径约 0. 9 mm, 无
毛, 顶端具 3 枚不等大的角状突起, 突起狭三角
形, 长 0. 3 ~ 0. 9 mm。 雌头状花序未见。
云南 (Yunnan): 贡山 (Gongshan), 独龙江
(Dulongjiang), 铁郎当 (Tielangdang), alt. 1 500
m, 山谷常绿林中 (under evergreen forest in val鄄
ley), herbs ascending, 80 cm tall, 1991-03-09, 独
龙江队 (Dulongjiang Exped. ) 4402 (holotype, PE).
本种与假骤尖楼梯草 E. pseudocuspidatum W.
T. Wang 近缘, 区别在于本种的叶片为长圆形,
基部斜楔形, 托叶较大, 长约 13 mm, 淡绿色,
每雄头状花序的苞片较少, 为 7 枚, 顶端具角状
突起, 雄小苞片顶端狭兜状。 在假骤尖楼梯草,
叶片倒卵形或椭圆形, 基部宽侧近耳形, 托叶较
小, 长 3. 4 ~ 8. 5 mm, 呈白色, 每雄头状花序的
苞片较多, 约 16 枚, 与雄小苞片均在背面顶端之
下有角状突起, 顶端不为狭兜状。 (王文采, 1995)
2.2摇 南川楼梯草系 Ser. Nanchuanensia W. T. Wang
罗氏楼梯草摇 图 3
Elatostema luoi W. T. Wang, sp. nov.
Species nova haec est fortasse affinis E. tenuifo鄄
lio W. T. Wang, quod foliis apice acuminatis, eo鄄
rum cystolithis majoribus 0. 3-0. 5 mm longis, capi鄄
tuli pistillati receptaculo haud diviso pilis 0. 15-0. 7
mm longis obtecto, bracteis sese valde redactis in鄄
conspicuis sed apice conspicue longeque cornicula鄄
tis, cornibus usque ad 2. 5 mm longis, acheniis tan鄄
tum costatis haud tuberculatis differt.
Herba perennis. Caulis circ. 35 cm altus, basi
3 mm crassus, superne hirtellus, simplex vel inferne
breviter 1-2鄄ramosus, 10-14鄄foliatus. Folia breviter
petiolata; laminae tenuiter papyraceae, oblique
longeque ellipticae, 6. 5 -17 cm longae, 2. 6 -4. 6
cm latae, apice cuspidatae, cuspidibus anguste tri鄄
angularibus vel lineari鄄triangularibus 1-2. 8 cm lon鄄
gis 2 - 6 mm latis integris, basi oblique cuneatae,
margine argute dentatae, utrinque sparsissime strigu鄄
losae, penninerves, nervis lateralibus latere angus鄄
tiore 3-5 eo latiore 4-6 inconspicuis, cystolithis in鄄
conspicuis densiusculis breviter bacilliformibus 0. 1-
0. 2 mm longis; petioli 1. 5 - 7 mm longi, glabri;
stipulae anguste lanceolato鄄 lineares, circ. 2 mm
longae, 0. 2 mm latae, glabrae. Capitula staminata
ignota. Capitula pistillata singulariter axillaria,
breviter pedunculata; pedunculus circ. 2 mm lon鄄
gus, glaber; receptaculum subquadratum, circ. 8
mm longum, 5 mm latum, pilis minutis 0. 1 mm lon鄄
gis hyalinis densiuscule obtectum, e centro nervis
aliquot radiatim abeuntibus, 4鄄lobatum, lobis apice
rotundatis; bracteae circ. 22, depresse deltoideae,
0. 5-0. 8 mm longae, 0. 5 -1. 2 mm latae, albidae
vel centro virides, apice corniculatae, cornibus viri鄄
dibus 0. 8-1. 2 mm longis puberulis, dorso saepe 2-
3鄄costatae; bracteolae numerosae, densae, membra鄄
naceae, semihyalinae, albidae, oblanceolato鄄 line鄄
041摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 植 物 分 类 与 资 源 学 报摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 第 34 卷
ares, 0. 5-1 mm longae, apice dense ciliatae. Flos
pistillatus subsessilis: tepala nulla; pistillum circ.
4. 5 mm longum, ovario longe ovoideo 0. 35 mm lon鄄
go, stigmate penicillato 0. 1 mm longo. Achenia al鄄
bo鄄luteola, anguste ovoidea, circ. 0. 8 mm longa,
0. 35 mm lata, inconspicue longitudinaliter tenuiter鄄
que 6鄄costata et tuberculata.
多年生草本。 茎高约 35 cm, 基部粗 3 mm,
上部被短硬毛, 不分枝或下部有 1 ~ 2 短分枝,
有 1 ~ 14 叶。 叶具短柄; 叶片薄纸质, 斜长椭圆
形, 长 6. 5 ~ 17 cm, 宽 2. 6 ~ 4. 6 cm, 顶端骤尖
(尖头长 1 ~ 2. 8 cm, 宽 2 ~ 6 mm, 全缘), 基部
斜楔形, 边缘具锐牙齿, 两面被极疏短糙伏毛,
羽状脉, 侧脉在叶狭侧 3 ~ 5 条, 在宽侧 4 ~ 6
条, 不明显, 钟乳体不明显, 稍密, 短杆状, 长
0. 1 ~ 0. 2 mm, 叶柄长 1. 5 ~ 7 mm, 无毛; 托叶
狭披针状条形, 长约 2 mm, 宽 0. 2 mm, 无毛。
雄头状花序未见。 雌头状花序单生叶腋, 具短梗;
花序梗长约 2 mm, 无毛; 花序托近长方形, 长约
8 mm, 宽 5 mm, 稍密被透明长约 0. 1 mm 的短
毛, 自中央有数脉辐射状展出, 4 浅裂, 裂片顶
端圆形; 苞片约 22, 扁正三角形, 长 0. 5 ~ 0. 8
mm, 宽 0. 5 ~ 1. 2 mm, 白色或中央绿色, 顶端
有角状突起, 突起绿色, 长 0. 8 ~ 1. 2 mm, 有短
毛, 背面常有 2 ~3 条肋; 小苞片多数, 密集, 膜
质, 半透明, 白色, 倒披针状条形, 长0. 5 ~1 mm,
顶端密被缘毛。 雌花近无梗: 花被片不存在; 雌
蕊长约 0. 45 mm, 子房长卵球形, 长 0. 35 mm,
图 3摇 罗氏楼梯草摇 A. 开花茎上部, B. 雌头状花序, C. 雌花和小苞片, D. 瘦果
Fig.3摇 Elatostema luoi摇 A. upper part of flowering stem, B. pistillate capitulum, C. pistillate flower and three bracteoles, D. achene. (from holotype)
1412 期摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 王文采: 楼梯草属四新种和一新变种摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇
柱头画笔头状, 长 0. 1 mm。 瘦果白黄色, 狭卵
球形, 长约 0. 8 mm, 有 6 条不明显细纵肋, 并
有瘤状突起。 花期 9-10 月。
湖南 (Hunan): 新宁 (Xinning), 崀山 (Lang鄄
shan), 船板山 (Chuanbanshan), 海拔 600 m, 林
下石上 ( on rocks under forest), 花黄绿色 ( fls.
yellow鄄green), 2011 - 10 - 12, 罗仲春 ( Z. C.
Luo) 2623 (holotype, PE).
本种可能与薄叶楼梯草 E. tenuifolium W. T.
Wang有亲缘关系, 但后者的叶在顶端渐尖, 其
钟乳体较大, 长 0. 3 ~ 0. 5 mm, 雌头状花序的花
序托不分裂, 其上的毛长 0. 15 ~ 0. 7 mm, 雌苞
片本身强烈退化, 不明显, 其角状突起却发育良
好, 长达 2. 5 mm, 瘦果具纵肋, 不具瘤状突起,
可与本种区别。 (王文采, 1995)
本种以模式标本采集者罗仲春先生命名。 罗
先生是新宁县林学家, 多年来对新宁县植物区系
进行了深入研究, 2008 年, 与其子罗毅波教授
编著出版 《新宁植物》。
异晶楼梯草摇 图 4
Elatostema heterogrammicumW.T. Wang, sp.nov.
Ob folia penninervia et capitulum staminatum
pedunculo brevi vel longiusculo et receptaculo dis鄄
coideo praeditum species nova haec ad Ser. Nan鄄
chuanensia W. T. Wang pertinet, et in serie hac est
fortasse affinis E. pseudobrachyodonto W. T. Wang,
quod foliorum acuminibus integris, stipulis ciliola鄄
tis, pedunculis staminatis brevioribus 3 mm longis,
bracteis staminatis dorso haud costatis vel cristatis
apice haud corniculatis, bracteolis staminatis tantum
linearibus haud obovatis et apice ciliatis distinguitur.
Herba perennis. Caulis circ. 35 cm altus, basi
3 mm crassus, glaber, simplex, circ. 10鄄foliatus.
Folia breviter petiolata vel sessilia; laminae papyra鄄
ceae, oblique ellipticae vel oblique angusteque obo鄄
vatae, 6-17 cm longae, 2-7 cm latae, apice cauda鄄
to鄄acuminatae vel acuminatae, acuminibus utrinse鄄
cus 2-3鄄denticulatis, basi oblique cuneatae vel lat鄄
ere latiore rotundatae, margine dentatae, supra
sparse strigulosae, subtus glabrae, penninerves,
nervis lateralibus 4 - 7鄄jugis supra planis subtus
prominentibus, cystolithis in foliis nonnullis incon鄄
spicuis sparsis plerumque bacilliformibus 0. 1 -0. 3
mm longis et in foliis aliis conspicuis densissimis ba鄄
cilliformibus vel punctiformibus 0. 1-0. 15 mm lon鄄
gis; petioli usque ad 5 mm longi, glabri; stipulae
viridulae, membranaceae, lineari鄄lanceolatae, circ.
7 mm langae, 2 mm latae, glabrae. Capitula stami鄄
nata singulariter axillaria, 7-11 mm in diam. ; pe鄄
dunculus 3 - 10 mm longus, glaber; receptaculum
suborbiculare, 4-7 mm in diam. , glabrum, medio
2鄄lobatum; bracteae circ. 8, inaequales, 2 majores
transversaliter oblongae, circ. 3 mm longae, 5 mm
latae, dorso minute 1鄄cristatae vel breviter 1 - 2鄄
costatae, ceterae minores, subquadratae, circ. 3 mm
longae, 1-3. 5 mm latae, dorso longitudinaliter 2-3鄄
costatae, glabrae, apice secus marginem atratae, in
aliquot capitulis staminatis bracteae 4 prope sinus
loborum receptaculi dorso 1鄄costatae, costis apice in
cornua viridia 2 mm longa projectis; bracteolae nu鄄
merosae, densissimae, membranaceae, semihyali鄄
nae, albae, exteriores magnae late obovatae, circ. 3
mm longae, 1. 2 mm latae, apice erosiusculae, interi鄄
ores minores, lineares, circ. 2 mm longae, 0. 3 mm
latae, apice erosiusculae, subglabrae. Alabastra
staminata late obovoidea, circ. 1. 8 mm longa, gla鄄
bra, apice cuspidata. Capitula pistillata ignota.
多年生草本。 茎高约 35 cm, 基部粗 3 mm,
无毛, 不分枝, 约有 10 叶。 叶具短柄或无柄;
叶片纸质, 斜椭圆形或斜狭倒卵形, 长 6 ~ 17
cm, 宽 2 ~ 7 cm, 顶端尾状渐尖或渐尖 (尖头每
侧有 2 ~ 3 小齿), 基部斜楔形或宽侧圆形, 边
缘具牙齿, 上面疏被短糙伏毛, 下面无毛, 羽状
脉, 侧脉 4 ~ 7 对, 上面平, 下面隆起, 钟乳体
在一些叶不明显, 稀疏, 杆状, 长 0. 1 ~ 0. 3 mm,
在另一些叶则明显, 极密, 杆状或点状, 长 0. 1
~0. 15 mm; 叶柄长达 5 mm, 无毛; 托叶淡绿色,
膜质, 条状披针形, 长约 7 mm, 宽 2 mm, 无
毛。 雄头状花序单生叶腋, 直径 7 ~ 11 mm; 花
序梗长 3 ~ 10 mm, 无毛; 花序托近圆形, 直径 4
~ 7 mm, 无毛, 中部 2 浅裂; 苞片约 8, 不等
大, 较大的 2 枚横长圆形, 长约 3 mm, 宽 5
mm, 背面有 1 小鸡冠状突起或 1 ~ 2 条短肋, 其
他 6枚较小, 近方形, 长约 3 mm, 宽 1 ~3. 5 mm,
241摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 植 物 分 类 与 资 源 学 报摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 第 34 卷
背面有 3 ~ 5 条纵肋, 无毛, 顶端边缘呈黑色,
在另一些雄花序的花序托的裂片弯缺的 4 枚苞片
背面有 1 条纵肋, 肋顶端突出成长 2 mm 的绿色
角状突起; 小苞片多数, 极密, 膜质, 半透明,
白色, 外方的小苞片大, 宽倒卵形, 长约 3 mm,
宽 1. 2 mm, 顶端啮蚀状, 内方的小苞片较小,
条形, 长约 2 mm, 宽 0. 3 mm, 顶端啮蚀状, 近
无毛。 雄花蕾宽倒卵球形, 长约 1. 8 mm, 无毛,
顶端骤尖。 雌头状花序未见。 花期 7 月。
云南 (Yunnan): 漾濞 (Yangbi), 平坡 (Ping鄄
po), 马尾水 (Maweishui), 海拔 2 000 m, 林下
(under forest), 花粉色 ( fls. pinkish), 2009-07
-14, 金效华, 刘冰等 (X. H. Jin, Bing Liu et al. )
1258 (holotype, PE).
本种可能与隆林楼梯草 E. pseudobrachyo鄄
dontum W. T. Wang 有亲缘关系, 但后者叶的顶
端尖头全缘, 托叶有短缘毛, 雄花序梗较短, 长
3 mm, 雄苞片无任何突起, 小苞片条形, 不呈
倒卵形, 顶端有短柔毛, 而与本种不同。 (王文
采, 1995)
图 4摇 异晶楼梯草摇 A. 开花茎上部, B. 雄头状花序, C. 小苞片, D. 雄花蕾, E. 雄头状花序
Fig. 4摇 Elatostema heterogrammicum摇 A. upper part of flowering stem, B. staminate capitulum, C. bracteoles,
D. staminate flower bud (from holotype), E. staminate capitulum. ( from isotype)
3412 期摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 王文采: 楼梯草属四新种和一新变种摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇
2. 3摇 疏毛楼梯草系 Ser. Albopilosa W. T. Wang
福贡楼梯草摇 图 2: A-E
Elatostema fugongense W. T. Wang, sp. nov.
Species nova haec est affinis E. wenxianensi W.
T. Wang, quod foliorum laminis minoribus usque ad
11. 5 cm longis et ad 3. 5 cm latis supra strigulosis
subtus puberulis, stipulis minoribus subulatis 2-2. 8
mm longis, pedunculo staminato longiore 14-18 mm
longo, bracteis paucioribus tantum 6 dorso nec
costatis nec corniculatis facile recedit.
Herba perennis. Caulis circ. 1 m altus (e col鄄
lectoribus), superne circ. 3 mm crassus, glaber.
Folia breviter petiolata, glabra; laminae papyrace鄄
ae, 10-19. 5 cm longae, 3 -6. 5 mm latae, apice
acuminatae vel cuspidatae, cuspidibus 5 - 10 mm
longis integris, basi oblique cuneatae, margine den鄄
ticulatae, penninerves, nervis lateralibus circ. 6鄄ju鄄
gis utrinque planis, cystolithis conspicuis vel ob鄄
scuris densiusculis bacilliformibus 0. 1-0. 4 mm lon鄄
gis; petioli 3-4. 5 mm longi; stipulae membranace鄄
ae, lanceolato鄄oblongae, 1. 8-2. 5 cm longae, 4-6
mm latae, brunneolae, secus costam mediam viridi鄄
suffusae. Capitula staminata singulariter axillaria;
pedunculus complanatus, linearis, circ. 12 mm lon鄄
gus, 2 mm latus, glaber; receptaculum longe ellipti鄄
cum, circ. 14 mm longum, 6 mm latum, glabrum;
bracteae 2鄄seriatae, deltoideae, glabrae, eae exteri鄄
ores circ. 5, 1. 5-2. 2 mm longae, 3-5 mm latae,
dorso 1鄄costatae, costis apice in cornua brevia crassa
0. 6-2 mm longa projectis, eae interiores circ. 10,
minores, 1. 5 -1. 8 mm longae, 2 mm latae, apice
breviter carasseque corniculatae, cornibus 0. 6-1. 2
mm longis; bracteolae densae, circ. 2 mm longae,
semihyalinae, vel naviculares, 1 mm latae, prope
apicem brevissime ciliolatae, vel planae, 0. 3 mm
latae, glabrae. Flos staminatus: pedicellus circ.
2. 2 mm longus, glaber; tepala 4, late oblonga,
circ. 2 mm longa, 1 mm lata, basi connata, apice
rotundata, ciliolata; stamina 4; pistillodium 0. 25
mm longum, apice furcatum.
多年生草本。 茎高约 1 m, 上部粗约 3 mm,
无毛。 叶具短柄, 无毛; 叶片纸质, 斜长圆形,
长 10 ~ 19. 5 cm, 宽 3 ~ 6. 5 cm, 顶端渐尖或骤
尖 (尖头长 5 ~ 10 mm, 全缘), 基部斜楔形, 边
缘具小牙齿, 羽状脉, 侧脉约 6 对, 两面平, 钟
乳体明显或不明显, 稍密, 杆状, 长 0. 1 ~ 0. 4
mm; 叶柄长 3 ~ 4. 5 mm; 托叶膜质, 披针状长
圆形, 长 1. 8 ~ 2. 5 cm, 宽 4 ~ 6 mm, 淡褐色,
沿纤细中脉带绿色。 雄头状花序单生叶腋; 花序
梗扁平, 条形, 长约 12 mm, 宽约 2 mm, 无毛;
花序托长椭圆形, 长约 14 mm, 宽 6 mm, 无毛;
苞片 2 层, 正三角形, 无毛, 外层苞片约 5 枚,
长 1. 5 ~ 2. 2 mm, 宽 3 ~ 5 mm, 背面有 1 条纵
肋, 肋顶端突出成长 0. 6 ~ 2 mm 的短而粗的角
状突起, 内层苞片约 10, 较小, 长 1. 5 ~ 1. 8
mm, 宽约 2 mm, 顶端有长 0. 6 ~ 1. 2 mm的短而
粗的角状突起; 小苞片密集, 长约 2 mm, 半透
明, 或为船型, 宽 1 mm, 近顶端有极短缘毛,
或平, 条形, 宽 0. 3 mm, 无毛。 雄花: 花梗长
2. 2 mm, 无毛; 花被片 4, 宽长圆形, 长约 2
mm, 宽 1 mm, 基部合生, 顶端圆形, 被极短缘
毛; 雄蕊 4; 退化雌蕊长 0. 25 mm, 顶端分叉。
云南 (Yunnan): 福贡 ( Fugong), 鹿马登
(Lumadeng), 碧罗雪山西坡 (western slope of Bi鄄
luo Snow Range), alt. 2 200 m, 山谷沟边 ( by
stream in valley), 1982 -05 -28, 青藏队 (Qing鄄
hai鄄Xizhang Exped. ) 6958 (holotype, PE).
本种与文县楼梯草 E. wenxianense W. T. Wang
近缘, 但本种的叶片较大, 长达 19. 5 cm, 宽达
6. 5 cm, 无毛, 托叶较大, 披针状长圆形, 长达
2. 5 cm, 雄花序梗较短, 长 12 mm, 雄苞片较
多, 约 15 枚, 背面具纵肋, 顶端有短而粗的角
状突起而与后者区别。 在文县楼梯草, 叶片较
小, 长达 11. 5 cm, 宽达 3. 5 mm, 上面被短糙伏
毛, 下面被短柔毛, 托叶较小, 钻形, 长 2 ~ 2. 8
mm, 雄花序梗较长, 长 14 ~18 mm, 雄苞片较少,
6枚, 不具肋, 也不具角状突起。 (王文采, 1995)
致谢摇 蒙孙英宝先生为本文绘图。
也参摇 考摇 文摇 献页
王文采, 1995. Elatostema [A]. 于中国植物志 [M]. 北京: 科
学出版社, 23 (2): 187—317
441摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 植 物 分 类 与 资 源 学 报摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 摇 第 34 卷