免费文献传递   相关文献

New taxa of Pellionia and Elatostema(Urticaceae)from China

荨麻科赤车属和楼梯草属新分类群



全 文 :  Guihaia  Jun. 2016ꎬ 36 (增刊 1): 159-170
http: / / journal.gxzw.gxib.cn
http: / / www.guihaia-journal.com
【原文刊载】 “荨麻科赤车属和楼梯草属新分类群”已发表于«广西植物»ꎬ 2010ꎬ 30(1): 1-12.
荨麻科赤车属和楼梯草属新分类群
王文采
( 中国科学院植物研究所 系统与进化植物学国家重点实验室ꎬ 北京 100093 )
摘  要: 描述了中国南部岩溶地区发现的荨麻科赤车属 2新种ꎬ楼梯草属 5新种和 2新变种ꎮ
关键词: 荨麻科ꎬ 赤车属ꎬ 楼梯草属ꎬ 新分类群ꎬ 中国
中图分类号: Q949    文献标识码: A    文章编号: 1000 ̄3142(2016)增刊 1 ̄0159 ̄12
New taxa of Pellionia and Elatostema
(Urticaceae) from China
WANG Wen ̄Tsai
( State Key Laboratory of Systematic and Evolutionary Botanyꎬ Institute of Botanyꎬ Chinese Academy of Sciencesꎬ Beijing 100093ꎬ China )
Abstract: On the basis of specimens collected from the karst region in southern Chinaꎬ two species of Pellioniaꎬ P.
donglanensis and P. longzhouensisꎬand five species and two varieties of ElatostemaꎬE. conduplicatumꎬE. albovillosumꎬ
E. cultratumꎬ E. funingenseꎬ E. actinotrichumꎬ E. nanchuanense var. nigribracteolatumꎬ and E. nanchuanense var.
brachycerasꎬof Urticaceae are described as new.
Key words: Urticaceaeꎬ Pellioniaꎬ Elatostemaꎬ new taxaꎬ China
    近年来ꎬ中国科学院昆明植物研究所税玉民博
士对我国南部岩溶地区植物区系进行了深入研究ꎬ
编写出版了«中国喀斯特地区种子植物ꎬ第一册(滇
东南部分)»(2006)等重要著作ꎮ 在植物区系考察
中ꎬ他采集到大量植物标本ꎬ三年前曾两次将荨麻科
楼梯草属和赤车属植物标本寄给我鉴定ꎬ去年底又
将此二属标本带到我们标本馆托我鉴定ꎬ在鉴定工
作结束后ꎬ发现了赤车属 2新种ꎬ楼梯草属 5新种和
2新变种ꎮ 现在本文发表ꎮ
1  赤车属 Pellionia Gaudich.
1.1 东兰赤车  图 1
  Pellionia donglanensis W. T. Wangꎬsp. nov. Fig. 1
Ob habitum et folia penninervia species nova haec
fortasse ad sect. Pellioniam ser. Leiocarpas W. T. Wang
pertinetꎬsed a speciebus seriei illius flore pistillato tepa ̄
lis 3 plus minusve aequalibus apice haud corniculatis
praeditoꎬstigmate a pilis albidis crassis constante distin ̄
guitur.
Suffrutex parvus. Caulis circ. 30 cm altusꎬ basi lig ̄
nosusꎬ circ. 3 mm crassusꎬ glaberꎬ supra basin ramo ̄
sus. Folia alternataꎬbreviter petiolataꎻlaminae papyrace ̄
aeꎬoblique oblongae vel oblique ellipticaeꎬ4-8 cm lon ̄
gaeꎬ1.8-2.6 cm lataeꎬapice longe acuminataeꎬbasi ob ̄
lique cuneataeꎬmargine in tertia parte infera integrae
supra eam denticulatae vel crenato ̄denticulataeꎬ supra
glabrae raro sparsissime strigosaeꎬsubtus glabraeꎬcysto ̄
收稿日期: 2009 ̄02 ̄16    修回日期: 2009 ̄03 ̄22
基金项目: 国家自然科学基金(30870146) [Supported by the National Natural Science Foundation of China (30870146)]ꎮ
作者简介: 王文采(1926 ̄)ꎬ男ꎬ研究员ꎬ中国科学院院士ꎬ著名植物分类学家ꎬ长期从事有花植物分类学研究ꎮ
图 1  东兰赤车  A. 植株全形ꎻ B. 雌聚伞花序(下面观)ꎻ C. 苞片ꎻ D. 苞片和雌花ꎻ E. 同上ꎬ一苞片被除去ꎮ
Fig. 1  Pellionia donglanensis W. T. Wang  A. Habitꎻ B. Pistillate cymeꎬseen from beneathꎻ C. Bractsꎻ
D. Bracts and pistillate flowerꎻ E. The same as Dꎬwith one bract removed.(from holotype)
061 广  西  植  物                                      36卷
lithis inconspicuis bacilliformibus 0.1-0.3 mm longisꎬ
penninervesꎬnervis lateralibus latere angustiore 4-5 eo
latiore 6-7ꎻpetioli 2-3.5 mm longiꎬglabriꎻstipulae an ̄
guste lanceolato ̄lineares vel subulataeꎬ1.8-3 mm lon ̄
gaeꎬglabrae. Cymae subsessilesꎬ singulariter axillaresꎬ
depresse subglobosaeꎬcirc. 2.5 mm diametroꎬdensissime
multi ̄floraeꎻbracteae anguste oboatae vel ovataeꎬ0.4 -
0.8 mm longaeꎬ0.3-0.5 mm lataeꎬapice caudatae vel
longe acuminataeꎬglabrae. Flos pistillatus minutus: te ̄
pala 3ꎬplus minusve aequaliaꎬanguste ovataꎬcirc. 0.5
mm longaꎬapice longe attenuataꎬglabraꎻpistillum tepal ̄
is leviter breviusꎬovario ellipsoedioꎬstigmate magno e
pilis densis albidis crassis constante.
小半灌木ꎮ 茎高约 30 cmꎬ基部木质ꎬ粗约 3 mmꎬ
无毛ꎬ在基部之上分枝ꎮ 叶互生ꎬ具短柄ꎻ叶片纸质ꎬ
斜长圆形或斜椭圆形ꎬ长 4~8 cmꎬ宽 1.8~2􀆰 6 cmꎬ顶
端长渐尖ꎬ基部斜楔形ꎬ边缘下面三分之一部分全缘ꎬ
其上有小牙齿或钝齿状小牙齿ꎬ上面无毛ꎬ稀有极少
糙伏毛ꎬ下面无毛ꎬ钟乳体不明显ꎬ杆状ꎬ长 0.1 ~ 0.3
mmꎬ羽状脉ꎬ侧脉在狭侧 4~5 条ꎬ在宽侧 6~7 条ꎻ叶
柄长 2~3.5 mmꎬ无毛ꎻ托叶狭披针状条形或钻形ꎬ长
1.8~3 mmꎬ无毛ꎮ 雌聚伞花序近无梗ꎬ单生叶腋ꎬ近
扁球形ꎬ直径约 2.5 mmꎬ有密集多数花ꎻ苞片狭卵形或
卵形ꎬ长 0.4~0.8 mmꎬ宽 0.3~0.5 mmꎬ顶端尾状或长
渐尖ꎬ无毛ꎮ 雌花小:花被片 3ꎬ近相等ꎬ狭卵形ꎬ长约
0.5 mmꎬ顶端长渐狭ꎬ无毛ꎻ雌蕊比花被片稍短ꎬ子房
椭圆球形ꎬ柱头大ꎬ由密集的白色粗毛构成ꎮ
广西(Guangxi): 东兰(Donglan)ꎬ波豪乡(Pohao
Village)ꎬalt. 300 mꎬ石灰岩山洞口(at the extrance of
a cave of a lime ̄stone hill)ꎬ植物高 0.4 m(pl. 0.4 m
tall)ꎬ2004 ̄02 ̄18ꎬ税玉民ꎬ陈文红(Y.M.Shui & W.H.
Chen) B2004 ̄434 (holotypeꎬ PEꎻ isotypeꎬ KUN).
根据体态和叶具羽状脉ꎬ本种可能隶属于赤车
组光果赤车系( sect. Pellionia ser. Leiocarpae W. T.
Wang)ꎬ但本种的雌花具 3 花被片ꎬ花被片近相等ꎬ
顶端不具角状突起ꎬ柱头由密集的粗毛构成而不同ꎮ
在光果赤车系的种ꎬ雌花具 5 花被片ꎬ花被片不相
等ꎬ较大的花被片有短角状突起ꎬ柱头的毛细ꎬ丝状
(王文采ꎬ1995)ꎮ
1.2 龙州赤车  图 2: A ̄C
Pellionia longzhouensis W. T. Wangꎬ sp. nov.
(sect. Pellionia ser. Leiocarpae W. T. Wang)  Fig. 2:
A ̄C.
Species nova haec P. brachycerati W. T. Wang affi ̄
nisꎬa qua caule foliisque glabrisꎬfoliis penninervibusꎬ
nervis lateralibus 6-8 ̄jugisꎬfloris pistillati tepalis 3-4
glabris haud corniculatis differt.
Herba perennis. Caulis circ. 30 cm altusꎬbasi 4-5
mm crassusꎬ glaberꎬ ramosus. Folia alternataꎬ breviter
petiolataꎬglabraꎻ laminae subcoriaceaeꎬoblique anguste ̄
que ellipticaeꎬ2.6-7 cm longaeꎬ0􀆰 9-2.4 cm lataeꎬapice
caudato ̄acuminatae vel longe acuminataeꎬ acuminibus
margine sparse denticulatisꎬbasi oblique cuneataeꎬmar ̄
gine denticulataeꎬcystolithis sparsis vel densiusculis in ̄
conspicuis bacilliformibus 0.1-0.2 mm longis interdum
nullisꎬpenninervesꎬnervis lateralibus 6-8 ̄jugis planisꎻ
petioli 1 - 1.8 mm longiꎻ stipulae anguste lineares vel
subulataeꎬ1.5-2.2 mm longae. Cymae pistillatae singu ̄
lariter axillaresꎬsubsessilesꎬcirc. 2􀆰 2 mm in diam.ꎬden ̄
sifloraeꎬglabraeꎻpedunculi circ. 0.2 mm longiꎻ bracteae
anguste obovatae vel triangulari ̄linearesꎬ0.3 - 0.6 mm
longae. Flores pistillati circ. 8ꎬ subsessiles. Achenium
late ellipticumꎬcirc. 0. 9 mm longumꎬ0. 6 mm latumꎬ
leaveꎻtepala 3-4ꎬpersistentiaꎬoblongaꎬcirc. 1 mm lon ̄
gaꎬ0.4 mm lataꎬapice acutaꎬglabra.
多年生草本ꎮ 茎高约 30 cmꎬ基部粗 4~5 mmꎬ无
毛ꎬ多分枝ꎮ 叶互生ꎬ具短柄ꎬ无毛ꎻ叶片近革质ꎬ斜狭
椭圆形ꎬ长 2.6~7 cmꎬ宽 0.9~2.4 cmꎬ顶端尾状渐尖或
长渐尖(渐尖头边缘有稀疏小牙齿)ꎬ基部斜楔形ꎬ边
缘有小牙齿ꎬ钟乳体稀疏或稍密ꎬ不明显ꎬ杆状ꎬ长
0.1~0.2 mmꎬ有时不存在ꎬ羽状脉ꎬ侧脉 6~8对ꎬ平ꎻ叶
柄长 1~1.8 mmꎻ托叶狭条形或钻形ꎬ长 1.5~2.2 mmꎮ
聚伞花序单生叶腋ꎬ近无梗ꎬ直径约 2.2 mmꎬ有密集的
花ꎬ无毛ꎻ花序梗长约 0.2 mmꎻ苞片狭卵形或三角形ꎬ
长 0.3~0.6 mmꎮ 雌花约 8ꎬ近无梗ꎮ 瘦果宽椭圆形ꎬ
长约 0.9 mmꎬ宽 0.6 mmꎬ光滑ꎻ花被片 3~4ꎬ宿存ꎬ长
圆形ꎬ长约 1 mmꎬ宽 0.4 mmꎬ顶端急尖ꎬ无毛ꎮ
广西 (Guangxi): 龙州 ( Longzhou )ꎬ高山村
(Gaoshan Village)ꎬ板闭(Banbi)ꎬalt. 330 mꎬ2005 ̄05 ̄
11ꎬ税玉民ꎬ陈文红ꎬ张美德(Y.M.ShuiꎬW.H.Chen &
M. D. Zhang ) B2005 ̄043 ( holotypeꎬ PEꎻ isotypeꎬ
KUN)ꎮ
本种与短角赤车 (Pellionia brachyceras W. T.
Wang)在亲缘关系上相近ꎬ但茎和叶无毛ꎬ叶有 6 ~ 8
对侧脉ꎬ雌花被片 3~4ꎬ无毛ꎬ无角状突起而与后者相
区别ꎮ 在短角赤车ꎬ茎和叶均被短柔毛ꎬ叶有 5~6对
161增刊 1                        王文采: 荨麻科赤车属和楼梯草属新分类群
侧脉ꎬ雌花被片 5ꎬ外面被短柔毛ꎬ顶端之下有短角状
突起(王文采ꎬ1995)ꎮ
2  楼梯草属 Elatostema J. R. et G.
Forst.
2.1 折苞楼梯草  图 2: D ̄H
Elatostema conduplicatum W. T. Wangꎬ sp. nov.
[sect. Weddellia (H. Schröter) W. T. Wang ser. Parva
W. T. Wang]  Fig. 2: D ̄H
Species nova haec E. shanglinensi W. T. Wang af ̄
finisꎬa quo foliis glabris semitriplinervibusꎬstipulis tri ̄
angularibusꎬcapituli staminati bracteis late triangulari ̄
bus conduplicatisꎬbracteolis lineari ̄navicularibus apice
corniculatisꎬ floribus staminatis pentamerisꎬ tepalis
staminatis apice villosis recedit.
Herba perennis. Rhizoma tuberiformeꎬ circ. 1􀆰 5
cm longumꎬ7 mm crassumꎬcaules circ. 7ꎬ5-22 cm al ̄
tos basi 1.2-2 mm crassos glabros simplices interdum
1-2 ̄ramosos superne 4-8 ̄foliatos edens. Folia alterna ̄
taꎬsubsessiliaꎬglabraꎻ laminae papyraceaeꎬoblique el ̄
lipticaeꎬ2 - 4. 3 cm longaeꎬ0􀆰 9 - 1. 4 cm lataeꎬ apice
acuminatae vel longe acuminataeꎬbasi latere angustiore
obtusae eo latiore auriculataeꎬmargine utrinsecus su ̄
perne 2-3 ̄denticulataeꎬcystolithis densiusculis conspi ̄
cuis bacilliformibus 0. 3 - 0. 8 mm longisꎬ semitriplin ̄
ervesꎬnervis lateralibus latere angustiore 2 eo latiore 3
obscurisꎻ stipulae triangularesꎬ1-1.5 mm longae. Ca ̄
pitula staminata sigulariter axillariaꎬcrateriformiaꎬ3-6
mm in diam.ꎬcirc. 18 ̄floraꎻpedunculi 0.5 mm longiꎻ
receptacula inconspicuaꎻbracteae 6ꎬleviter inaequalesꎬ
late triangularesꎬ4.8-5.5 mm longaeꎬ4-6 mm lataeꎬ
conduplicataeꎬ apice breviter corniculataeꎬ ea maxima
dorso longitudinaliter 1 ̄costataꎬglabrae vel prope api ̄
cem sparsim ciliolataeꎻbracteolae circ. 12ꎬlineari ̄ na ̄
vicularesꎬ2.2-3 mm longaeꎬ0.4-1.2 mm lataeꎬapice
corniculataeꎬcornibus 0.5-1.2 mm longisꎬglabrae. Al ̄
abastra staminata pentameraꎬ latae ellipsoideaꎬ circ. 1
mm longaꎬapice villosa et 5 ̄corniculataꎻpedicelli circ.
0.8 mm longiꎬglabri.
多年生草本ꎮ 根状茎块状ꎬ长约 1. 5 cmꎬ粗 7
mmꎬ生出 7 条茎ꎮ 茎高 5 ~ 22 cmꎬ 基部粗 1. 2 ~ 2
mmꎬ无毛ꎬ不分枝ꎬ有时有 1 ~ 2 枝ꎬ上部有 4 ~ 8 叶ꎮ
叶互生ꎬ近无柄ꎬ无毛ꎻ叶片纸质ꎬ斜椭圆形ꎬ长 2 ~
4.3 cmꎬ宽 0.9 ~ 1.4 cmꎬ顶端渐尖或长渐尖ꎬ基部狭
侧钝ꎬ宽侧耳形ꎬ边缘每侧上方有 2~3 小牙齿ꎬ钟乳
体稍密ꎬ明显ꎬ杆状ꎬ长 0.3~0.8 mmꎬ半离基三出脉ꎬ
侧脉在狭侧 2条ꎬ在宽侧 3条ꎬ不明显ꎻ托叶三角形ꎬ
长 1~1.5 mmꎬ雄头状花序单生叶腋ꎬ碗状ꎬ直径 3~6
mmꎬ约有 18花ꎬ花序梗长 0.5 mmꎻ花序托不明显ꎻ
苞片 6ꎬ稍不等大ꎬ宽三角形ꎬ长 4.8~5.5 mmꎬ宽 4~6
mmꎬ对折ꎬ顶端有短角状突起ꎬ最大 1个背面有 1 纵
肋ꎬ无毛或近顶端疏被短缘毛ꎻ小苞片约 12ꎬ条状船
形ꎬ长 2.2~3 mmꎬ宽 0.4 ~ 1.2 mmꎬ顶端有角状突起
(突起长 0.5~ 1.2 mm)ꎬ无毛ꎮ 雄花蕾五基数ꎬ宽椭
圆球形ꎬ长约 1 mmꎬ顶端有长柔毛和 5角状突起ꎻ花
梗长约 0.8 mmꎬ无毛ꎮ
广西(Guangxi): 东兰(Donglan)ꎬ巴拉(Bala)ꎬ
alt. 340 mꎬ石灰岩山洞中( in a cave of a lime ̄stone
hill)ꎬ2004 ̄02 ̄10ꎬ税玉民ꎬ陈文红(Y.M.Shui & W.H.
Chen)B2004 ̄171A(holotypeꎬPEꎻ isotypeꎬKUN).
本种与上林楼梯草(Elatostema shanglinense W.
T. Wang)在亲缘关系上接近ꎬ但叶无毛ꎬ具半离基三
出脉ꎬ托叶三角形ꎬ雄头状花序的苞片 6 枚ꎬ宽三角
形ꎬ对折ꎬ小苞片条装船形ꎬ顶端具角状突起ꎬ雄花五
基数ꎬ雄花被片顶端被长柔毛而与后者不同ꎮ 在上
林楼梯草ꎬ叶有短缘毛ꎬ有三出脉ꎬ托叶狭披针形ꎬ雄
头状花序苞片长圆状船形ꎬ不对折ꎬ小苞片狭条形ꎬ
无角状突起ꎬ雄花四基数ꎬ雄花被片无毛(王文采ꎬ
1995)ꎮ
2.2 展毛楼梯草  图 3: A ̄C
Elatostema albovillosum W. T. Wangꎬ sp. nov.
[sect. Weddellia (H. Schröter) W. T. Wang ser. Parva
W. T. Wang]  Fig.3: A ̄C
Species nova haec E. shanglinensi W. T. Wang af ̄
finisꎬa quo caule superne albo ̄villosoꎬ foliis semitrip ̄
linervibus utrinque piliferisꎬcapituli staminati bracteis
bracteolisque densius pilosis differt.
Herba perennisꎬparva. Caulis 14-18 cm altusꎬba ̄
si 1 mm crassusꎬ simplexꎬ superne albo ̄villosusꎬ pilis
patentibus 1 - 2 mm longisꎬ et 8 - 9 ̄foliatusꎬ inferne
glaber et nudus. Folia alternataꎬsessiliaꎻlaminae her ̄
baceaeꎬplerumque oblique angusteque obovatae vel ob ̄
lique oblanceolataeꎬ2.8-5 cm longaeꎬ1.2-2 cm lataeꎬ
apice breviter cuspidatae vel acuminataeꎬ cuspidibus
anguste triangularibus integrisꎬ basi latere angustiore
cuneatae eo latiore rotundato ̄auriculataeꎬ eae foliorum
261 广  西  植  物                                      36卷
图 2  A ̄C. 龙州赤车  A. 开花茎ꎻ B. 雌聚伞花序ꎻ C. 瘦果ꎮ D ̄H. 折苞楼梯草  D. 植株全形ꎻ
E. 雄头状花序ꎻ F. 苞片ꎻ G. 小苞片和雄花蕾ꎻ H. 另一小苞片ꎮ
Fig. 2  A ̄C. Pellinoia longzhouensis W. T. Wang  A. Flowering stemꎻ B. Pistillate cymeꎻ C. Achene.
D ̄H. Elatostema conduplicatum W. T. Wang  D. Habitꎻ E. Staminate capitulumꎻ F. Bractꎻ
G. Bracteole and staminate flower budꎻ H. Another bracteole. ( from holotype)
361增刊 1                        王文采: 荨麻科赤车属和楼梯草属新分类群
infimorum parum minoresꎬ oblique obovataeꎬ 0.5-1.5
cm longaeꎬ 0.3-1 cm lataeꎬapice acutaeꎬ margine su ̄
perne dentataeꎬsupra depresse pubescentesꎬsubtus ad
costam mediam villosaeꎬcystolithis haud densis conspi ̄
cuis vel inconspicuis bacilliformibus 0.2-0􀆰 45 mm lon ̄
gisꎬsemitriplinervesꎬnervis lateralibus latere angustiore
2-3 eo latiore 3-4 inconspicuisꎻ stipulae membranace ̄
aeꎬlineari ̄lanceolataeꎬ3-5 mm longaeꎬ1.2-2 mm la ̄
taeꎬglabrae vel subglabraeꎬalbaeꎬ1 ̄viridi ̄nerves. Ca ̄
pitulum staminatum sigulariter axillareꎬbreviter pedun ̄
culatumꎬpauci ̄florumꎻ pedunculus circ. 1 mm longusꎬ
glaberꎻ receptaculum inconspicuumꎻbracteae 5ꎬleviter
inaequalesꎬmembranaceaeꎬnaviculari ̄ovataeꎬ2-3 mm
longaeꎬ0. 5 - 1 mm lataeꎬ extus pilosaeꎬ infra apicem
corniculataeꎬcornibus 0.6-1 mm longis pilosisꎻ bracte ̄
olae circ. 6ꎬanguste lanceolato ̄linearesꎬcirc. 1. 5 mm
longaeꎬsuperne pilosae. Flores staminati haud evoluti.
多年生草本ꎮ 茎高 14~18 cmꎬ基部粗 1 mmꎬ不
分枝ꎬ上部被白色长柔毛(毛平展ꎬ长 1 ~ 2 mm)ꎬ有
8~9叶ꎬ下部无毛ꎬ无叶ꎮ 叶互生ꎬ无柄ꎻ叶片草质ꎬ
多呈斜狭倒卵形或斜倒披针形ꎬ长 2. 8 ~ 5 cmꎬ宽
1.2~2 cmꎬ顶端短骤尖或渐尖ꎬ基部狭侧楔形ꎬ宽侧
圆耳形ꎬ最下部 3叶的叶片较小ꎬ斜倒卵形ꎬ长 0.5 ~
1.5 cmꎬ宽 0.3~1 cmꎬ顶端急尖ꎬ边缘上部有牙齿ꎬ上
面被贴伏柔毛ꎬ下面中脉上有长柔毛ꎬ钟乳体不密ꎬ
明显或不明显ꎬ杆状ꎬ长 0.2 ~ 0.45 mmꎬ半离基三出
脉ꎬ侧脉在狭侧 2~ 3 条ꎬ在宽侧 3 ~ 4 条ꎬ不明显ꎻ托
叶膜质ꎬ条状披针形ꎬ长 3 ~ 5 mmꎬ宽 1.2 ~ 2 mmꎬ无
毛或近无毛ꎬ白色ꎬ有一条绿色脉ꎮ 雄头状花序单生
叶腋ꎬ有短梗和少数花ꎻ花序梗长约 1 mmꎬ无毛ꎻ花
序托不明显ꎻ苞片 5ꎬ稍不相等ꎬ膜质ꎬ船状卵形ꎬ长
2~3 mmꎬ宽 0.5 ~ 1 mmꎬ外面被柔毛ꎬ在顶端之下有
角状突起ꎬ突起长 0.6 ~ 1 mmꎬ有柔毛ꎻ小苞片约 6ꎬ
狭披针状条形ꎬ长约 1.5 mmꎬ上部被柔毛ꎮ 雄花尚
未发育ꎮ
广 西 ( Guangxi ): 永 福 ( Yongfu )ꎬ 百 寿
(Baishou)ꎬalt. 270 mꎬ花绿色( fl. green)ꎬ2003 ̄09 ̄
20ꎬ税玉民ꎬ陈文红 ( Y. M. Shui & W. H. Chen)
B2003 ̄108 (holotypeꎬ PEꎻ isotypeꎬ KUN)ꎮ
本种在亲缘关系上与上林楼梯草(Elatostema
shanglinense W. T. Wang)相近ꎬ但茎上部被白色长
柔毛ꎬ叶具半离基三出脉ꎬ两面有毛ꎬ雄花序苞片和
小苞片有较密柔毛而不同ꎮ 在上林楼梯草ꎬ茎无毛ꎬ
叶具三出脉ꎬ两面无毛ꎬ苞片近无毛或无毛ꎬ小苞片
无毛(王文采ꎬ1995)ꎮ
2.3 刀状楼梯草  图 3: D ̄H
Elatostema cultratum W. T. Wangꎬ sp. nov.
[sect. Weddellia ( H. Schröter ) W. T. Wang ser.
Stipulosa W. T. Wang]  Fig. 3: D ̄H
Species nova haec E. yaoshanensi W. T. Wang af ̄
finisꎬa quo caule bis vel ter ramosoꎬfoliis margine cre ̄
natis semitriplinervibusꎬ capituli staminati bracteis
transverse oblongis apice projecturis cultratis praeditisꎬ
capituli pistillati bracteis circ. 22 apice projecturis cor ̄
nuatis oblique linearibus vel oblique obovatis praeditis
glabris distinguitur.
    Herba perennis. Caulis circ. 40 cm altusꎬbasi 2.5
mm crassusꎬglaberꎬbis vel ter ramosusꎬramulis ultimis
gracilibus 3-12 cm longis 0.8-1 mm crassis. Folia al ̄
ternataꎬbreviter petiolataꎬglabraꎻ laminae tenuiter pa ̄
pyraceaeꎬoblique ellipticae vel anguste ovataeꎬ1.6-5.5
cm longaeꎬ1 - 2 cm lataeꎬapice acuminataeꎬbasi ob ̄
lique cuneataeꎬmargine crenataeꎬcystolithis densis vel
densiusculis conspicuis vel inconspicuis bacilliformibus
0.2-0􀆰 4 mm longisꎬsemitriplinervesꎬnervis lateralibus
3 ̄jugisꎻ petioli 0.8-2.5 mm longiꎻstipulae subulataeꎬ
cric. 1. 8 mm longae. Capitulum staminatum cum eo
pistillato in axilla folii apicis ramuli ultimi situmꎬ6 ̄flo ̄
rumꎻpedunculus gracilisꎬ2-2.5 cm longusꎬglaberꎻre ̄
ceptaculum inconspicuumꎻbracteae 2ꎬmembranaceaeꎬ
transverse oblongaeꎬcirc. 1.2 mm longaeꎬ2 mm lataeꎬ
apice projecturis breviter cultratis 2 mm longis praedi ̄
taeꎬglabraeꎻ bracteolae circ. 5ꎬ linearesꎬ0. 8 - 1 mm
longaeꎬ glabrae. Alabastra staminata subglobosaꎬ circ.
1.8 mm in diam.ꎬglabra. Capitula pistillata vulgo sin ̄
gulariter axillariaꎬ sessiliaꎻ receptacula late oblongaꎬ
circ. 4.8 mm longaꎬ4 mm lataꎬmedio 2 ̄lobulataꎬgla ̄
braꎻ bracteae exterae 2 oppositaeꎬ majoresꎬ depresse
ovataeꎬinconspicuaeꎬapice longe corniculataeꎬcornibus
1.2 mm longisꎬeae internae circ. 20ꎬinaequalesꎬminu ̄
taeꎬdepresse ovatae vel inconspicuaeꎬapice projectaeꎬ
projecturis cornuatis oblique linearibus vel oblique obo ̄
vatis 0.3-1.3 mm longis 0.2-0.7 mm latisꎬglabraeꎻ
bracteolae densissimaeꎬsemihyalinaeꎬanguste obovato ̄
linearesꎬ0.5 mm longaeꎬprope apicem sparse ciliolatae.
Flores pistillati haud evoluti.
461 广  西  植  物                                      36卷
图 3  A ̄C. 展毛楼梯草  A. 植株全形ꎻ B. 雄头状花序ꎻ C. 雄小苞片ꎮ D ̄H. 刀状楼梯草
  D. 植株全形ꎻ E. 雄头状花序ꎻ F. 雌头状花序ꎻ G. 雌总包一部分ꎻ H.雌小苞片ꎮ
Fig. 3  A ̄C. Elatostema albovillosum W. T. Wang  A. Habitꎻ B. Staminate capiculumꎻ C. Staminate bracteole.
D ̄H. E. cultratum W. T. Wang  D. Habitꎻ E. Staminate capitulumꎻ F. Pistillate capitulumꎻ
G. Part of pistillate involucreꎻ H. Pistillate bracteole. ( from holotype)
561增刊 1                        王文采: 荨麻科赤车属和楼梯草属新分类群
    多年生草本ꎮ 茎高约 40 cmꎬ基部粗 2.5 mmꎬ无
毛ꎬ2或 3 回分枝ꎻ末回小枝纤细ꎬ长 3 ~ 12 cmꎬ粗
0.8~1 mmꎮ 叶互生ꎬ具短柄ꎬ无毛ꎻ叶片薄纸质ꎬ斜
椭圆形或狭卵形ꎬ长 1.6~5.5 cmꎬ宽 1~2 cmꎬ顶端渐
尖ꎬ基部斜楔形ꎬ边缘具钝齿ꎬ钟乳体密或稍密ꎬ明显
或不明显ꎬ杆状ꎬ长 0.2 ~ 0.4 mmꎬ半离基三出脉ꎬ侧
脉 3 对ꎻ叶柄长 0.8 ~ 2.5 mmꎻ托叶钻形ꎬ长约 1.8
mmꎮ 雄头状花序一个与一个雌状花序同生末回小
枝顶端叶腋ꎬ具 6花ꎻ花序梗细ꎬ长 2~2.5 cmꎬ无毛ꎻ
花序托不明显ꎻ苞片 2ꎬ膜质ꎬ横长圆形ꎬ长约 1. 2
mmꎬ宽 2 mmꎬ无毛ꎬ顶端的刀片状突起长 2 mmꎻ小
苞片约 5ꎬ条形ꎬ长 0.8 ~ 1 mmꎬ无毛ꎮ 雄花蕾近球
形ꎬ直径 1.8 mmꎬ无毛ꎮ 雌头状花序多单生叶腋ꎬ无
梗ꎻ花序托宽长圆形ꎬ长约 4.8 mmꎬ宽 4 mmꎬ中部 2
浅裂ꎬ无毛ꎻ外方苞片 2ꎬ对生ꎬ较大ꎬ扁卵形ꎬ不明
显ꎬ顶端角状突起长 1.2 mmꎬ内方苞片约 20ꎬ不等
大ꎬ小ꎬ扁卵形或不明显ꎬ无毛ꎬ顶端的突起角状ꎬ斜
条形或斜倒卵形ꎬ长 0.3 ~ 1.3 mmꎬ宽 0.2 ~ 0.7 mmꎻ
小苞片密集ꎬ半透明ꎬ狭倒卵状条形ꎬ长 0.5 mmꎬ近
顶端有稀疏短缘毛ꎮ 雌花尚未发育ꎮ
贵 州 ( Guizhou ): 紫 云 ( Ziyun )ꎬ 猴 场
(Houchang)ꎬalt. 1 000 mꎬ石灰岩山洞中( in a cave
of a lime ̄stone hill)ꎬ花白色( fl. white)ꎬ2004 ̄09 ̄20ꎬ
税玉民ꎬ陈文红ꎬ张美德ꎬ魏志丹(Y. M. ShuiꎬW. H.
ChenꎬM. D. Zhang & Z. D. Wei) B2004 ̄508 (holo ̄
typeꎬ PEꎻ isotypeꎬ KUN)ꎮ
本种与瑶山楼梯草(Elatostema yaoshanense W.
T. Wang)在亲缘关系上相接近ꎬ但本种的茎 2 ~ 3 回
分枝ꎬ叶边缘有钝齿ꎬ具半离基三出脉ꎬ雄头状花序
的苞片呈横长圆形ꎬ顶端有刀片状突起ꎬ雌头状花序
的苞片约 22枚ꎬ顶端有角状、斜条形或斜倒卵形突
起ꎬ无毛而与后者相区别ꎮ 在瑶山楼梯草ꎬ茎不分
枝ꎬ叶边缘有尖牙齿ꎬ具三出脉ꎬ雄头状花序的苞片
呈船形ꎬ外面顶端之下有角状突起ꎬ雌头状花序的苞
片 4 枚ꎬ顶端只有角状突起ꎬ有缘毛 (王文采ꎬ
1995)ꎮ
2.4 富宁楼梯草  图 4: A ̄C
Elatostema funingense W. T. Wangꎬ sp. nov.
(sect. Elatostema ser. Cuspidata W. T. Wang)   Fig.
4: A ̄C
Species nova haec habitu E. platyphyllo Wedd. si ̄
milisꎬa quo foliis minoribus subtus ad costam mediam
strigosisꎬauriculis minoribus 1.5-2 mm longisꎬcapituli
pistillati btracteis bene evolutis depresse ovatis vel tri ̄
angularibus apice projecturis carentibusꎬfloribus pistil ̄
latis tepalis destitutis differt.
Herba perennis. Cauis circ. 60 cm altusꎬ basi 6
mm crassusꎬinferne longitudinaliter vadose 6 ̄sulcatusꎬ
glaberꎬramosusꎬsuperne cum ramis cystolithis densissi ̄
mis 0. 2 mm longis praeditus. Folia alternataꎬbreviter
petiolataꎻ laminae herbaceae vel papyraceaeꎬ oblique
longe ellipticaeꎬ7-18 cm longaeꎬ2-5.4 cm lataeꎬapice
caudataeꎬcaudis anguste lanceolato ̄linearibus margine
dense denticulatisꎬ basi latere angustiore cuneatae eo
latiore auriculataeꎬauriculis 1.5-2 mm longisꎬmargine
inferne integraeꎬsuperne dentatae vel denticulataeꎬsu ̄
pra glabraeꎬsubtus ad costam mediam strigosaeꎬcysto ̄
lithis densiusculis bacilliformibus 0.1-0.25 mm longisꎬ
semitriplinervesꎬnervis lateralibus 3-4 ̄jugisꎻpetioli 1.
2-3 mm longiꎻstipulae membranaceaeꎬlineari ̄lanceo ̄
lataeꎬ2-2.2 cm longaeꎬ2.5-4 mm lataeꎬglabraE. Ca ̄
pitula pistillata sigulariter axillariaꎬrectangulariaꎬcirc.
4 mm longaꎬ3 mm lataꎻpedunculi 2 mm longiꎬglabriꎻ
receptacula oblongaꎬcirc. 3 mm longaꎬ2 mm lataꎬgla ̄
braꎻ bracteae exterae 2 oppositaeꎬ majoresꎬ depresse
ovataeꎬ0.7 - 0. 8 mm longaeꎬ1. 5 - 1. 6 mm lataeꎬgla ̄
braeꎬeae internae 10 minoresꎬtriangularesꎬcirc. 1 mm
longaeꎬ0.5 mm lataeꎬdense ciliataeꎻbracteolae densis ̄
simaeꎬsemihyalinaeꎬspathulataeꎬcirc. 1.2 mm longaeꎬ
apice ciliatae. Flores pistillati:pedicelli circ. 0􀆰 3 mm
longiꎬglabriꎻ tepala nullaꎻ ovaria ellipsoideaꎬ0. 3 mm
longaꎬstigmatibus parvis.
多年生草本ꎮ 茎高约 60 cmꎬ基部粗 6 mmꎬ下
部有 6条浅纵沟ꎬ无毛ꎬ分枝ꎬ上部和枝有极密的钟
乳体(长 0.2 mm)ꎮ 叶互生ꎬ有短柄ꎻ叶片草质或纸
质ꎬ斜长椭圆形ꎬ长 7 ~ 18 cmꎬ宽 2 ~ 5.4 cmꎬ顶端尾
状(尾状尖头狭披针状条形ꎬ边缘有密小齿)ꎬ基部
狭侧楔形ꎬ宽侧耳形(耳垂部分长 1.5 ~ 2 mm)ꎬ边缘
下部全缘ꎬ上部有牙齿或小牙齿ꎬ上面无毛ꎬ下面中
脉上被糙伏毛ꎬ钟乳体稍密ꎬ杆状ꎬ长 0.1 ~ 0.25 mmꎬ
半离基三出脉ꎬ侧脉 3 ~ 4 对ꎻ叶柄长 1.2 ~ 3 mmꎻ托
叶膜质ꎬ条状披针形ꎬ长 2~2.2 cmꎬ宽 2.5 ~ 4 mmꎬ无
毛ꎮ 雌头状花序单生叶腋ꎬ长方形ꎬ长约 4 mmꎬ宽 3
mmꎻ花序梗长 2 mmꎬ无毛ꎻ花序托长圆形ꎬ长约 3
mmꎬ宽 2 mmꎬ无毛ꎻ外方 2苞片对生ꎬ较大ꎬ扁卵形ꎬ
长 0.7~0.8 mmꎬ宽 1.5~1.6 mmꎬ无毛ꎬ内方苞片 10ꎬ
661 广  西  植  物                                      36卷
图 4  A ̄C.富宁楼梯草  A. 开花茎上部ꎻ B. 雌头状花序ꎻ C. 小苞片和雌花ꎮ D ̄G. 黑苞南川楼梯草 
D. 叶ꎻ E. 雌头状花序ꎻ F. 小苞片和雌花ꎻ G. 瘦果ꎮ
Fig. 4  A ̄C.Elatostema funingense W. T. Wang  A. Upper part of flowering stemꎻ B. Pistillate capitulumꎻ C. Bracteole
and pistillate flower.D ̄G. E. nanchuanense W. T. Wang var. nigribracteolatum W. T. Wang
  D. Leafꎻ E. Pistillate capitulumꎻ F. Bracteoles and pistillate flowerꎻ G. Achene. ( from holotype)
761增刊 1                        王文采: 荨麻科赤车属和楼梯草属新分类群
较小ꎬ三角形ꎬ长约 1 mmꎬ 宽 0.5 mmꎬ 密被缘毛ꎻ 小
苞片极密ꎬ半透明ꎬ匙形ꎬ长约 1.2 mmꎬ顶端被缘毛ꎮ
雌花:花梗长约 0.3 mmꎬ无毛ꎻ花被片不存在ꎻ子房
椭圆球形ꎬ长 0.3 mmꎬ柱头小ꎮ
云南 (Yunnan): 富宁 ( Funing)ꎬ板仑 ( Ban ̄
lun)ꎬ alt. 900 mꎬ 水边石壁上 ( on stony cliff by
stream)ꎬ2005 ̄05 ̄08ꎬ税玉民ꎬ陈文红ꎬ张美德(Y. M.
ShuiꎬW. H. Chen & M. D. Zhang) B2005 ̄030 (holo ̄
typeꎬ PEꎻ isotypeꎬ KUN)ꎮ
本种在体态上与宽叶楼梯草 ( Elatostema
platyphyllum Wedd.)很相似ꎬ本种的叶较小ꎬ长 7~18
cmꎬ宽 2~5.4 cmꎬ下面中脉上有糙伏毛ꎬ耳垂部分较
小ꎬ长 1.5~2 mmꎬ雌头状花序的苞片正常发育ꎬ扁卵
形或三角形ꎬ无突起ꎬ雌花无花被片ꎬ可与后者相区
别ꎮ 在宽叶楼梯草ꎬ叶较大ꎬ长 14 ~ 21 cmꎬ宽 6 ~ 10
cmꎬ无毛ꎬ耳垂部分较大ꎬ长 10~14 mmꎬ雌头状花序
的苞片强烈缩减ꎬ长约 0.2 mmꎬ其顶生的角状突起
较大ꎬ长 0.3~0.6 mmꎬ雌花有花被片(王文采ꎬ1995)ꎮ
2.5 辐毛楼梯草  图 5: A ̄D
Elatostema actinotrichum W. T. Wangꎬ sp. nov.
(sect. Elatostema ser. Nanchuanensia W. T. Wang)  
Fig. 5: A ̄D
Species nova haec E. atropurpureo Gagnep. affinisꎬ
a quo foliis basi oblique angusteque cuneatisꎬnervis lat ̄
eralibus 5 ̄jugisꎬcystolithis majoribus usque ad 0.8 mm
longisꎬstipulis majorbus circ. 16 mm longisꎬ capitulis
pistillatis papilionaceisꎬreceptaculis 4 ̄lobulatis pubrul ̄
isꎬbracteolis minoribus atroviridibus haud semihyalinis
obovato ̄linearibus vel orbiculari ̄ovatis 0. 15 - 0. 6 mm
longis dense longe ciliates haud corniculatis recedit.
    Herba perennisꎬsiccitate plus minusve nigrescens.
Caulis circ. 40 cm altusꎬinferne 4 mm crassusꎬglaberꎬ
simplexꎬsupra medium 8 ̄foliatus. Folia alternataꎬses ̄
silia vel subsessiliaꎬ glabraꎻ laminae papyraceaeꎬ ob ̄
lique oblanceolataeꎬ interdum leviter falcataeꎬ 12 - 18
cm longaeꎬ2.8-5.8 cm lataeꎬapice longe acuminataeꎬ
acuminibus anguste triangularibus integrisꎬbasi oblique
anguste cuneataeꎬmargine supra basin dentataeꎬcysto ̄
lithis densissimis conspicuis bacilliformibus 0. 2 - 0. 8
mm longisꎬpenninervesꎬnervis lateralibus 5 ̄jugisꎻ stip ̄
ulae membranaceaeꎬ lineari ̄lanceolataeꎬ circ. 1. 6 cm
longaeꎬ2.5 mm lataE. Capitula pistillata binatim axil ̄
lariaꎬpapilionaceaꎻ pedunculi complanatiꎬcirc. 1.5 mm
longiꎬ puberuliꎻ receptacula papilionaceaꎬ circ. 7 mm
longaꎬ 5 mm lataꎬ 4 ̄lobulataꎬ depresse puberulaꎻ
bracteae circ. 28ꎬ late triangulares vel triangularesꎬ
0.7-0.8 mm longaeꎬ0.6-1.2 mm lataeꎬextus puberu ̄
laeꎻ bracteolae densissimaeꎬ membranaceaeꎬ atroviri ̄
desꎬobovato ̄lineares vel orbiculari ̄ovataeꎬ0. 15 - 0. 6
mm longaeꎬdense ciliataeꎬpilis 0. 2 - 0. 3 mm longis.
Flores pistillati:tepala nullaꎻ ovaria ovoideaꎬ0.15-0.2
mm longaꎬstigmatibus usque ad 0.3 mm longis.
多年生草本ꎬ干时多少变黑色ꎮ 茎高 40 cmꎬ下
部粗 4 mmꎬ无毛ꎬ不分枝ꎬ中部以上有 8 叶ꎮ 叶互
生ꎬ无柄或近无柄ꎬ无毛ꎻ叶片纸质ꎬ斜倒披针形ꎬ有
时稍镰状ꎬ长 12~18 cmꎬ宽 2.8~5.8 cmꎬ顶端常渐尖
(渐尖头狭三角形ꎬ全缘)ꎬ基部斜狭楔形ꎬ边缘基部
之上有牙齿ꎬ钟乳体极密ꎬ明显ꎬ杆状ꎬ长 0.2 ~ 0􀆰 8
mmꎬ羽状脉ꎬ侧脉 5对ꎻ托叶膜质ꎬ条状披针形ꎬ长约
1.6 cmꎬ宽 2.5 mmꎮ 雌头状花序成对腋生ꎬ蝴蝶形ꎻ
花序梗扁平ꎬ长约 1.5 mmꎬ被短柔毛ꎻ花序托蝴蝶
形ꎬ长约 7 mmꎬ宽 5 mmꎬ4 浅裂ꎬ被贴伏短柔毛ꎻ苞
片约 28ꎬ宽三角形或三角形ꎬ长 0. 7 ~ 0. 8 mmꎬ宽
0.6~1.2 mmꎬ外面被短柔毛ꎻ小苞片极密ꎬ膜质ꎬ黑
绿色ꎬ倒卵状条形或圆卵形ꎬ长 0.15 ~ 0.6 mmꎬ密被
长缘毛ꎬ毛长 0.2~0.3 mmꎮ 雌花:花被片不存在ꎻ子
房卵球形ꎬ长 0.15~0.2 mmꎬ柱头长达 0.3 mmꎮ
广西(Guangxi): 那坡(Napo)ꎬ百南(Bainan)ꎬ
alt. 350 mꎬ路边(road ̄side)ꎬ植物高 40 cm(plant 40
cm tall)ꎬ2004 ̄02 ̄05ꎬ税玉民ꎬ陈文红(Y.M.Shui & W.
H. Chen) B2004 ̄441 (holotypeꎬPEꎻ isotypeꎬKUN)ꎮ
本种与深紫楼梯草 (Elatostema atropurpureum
Gagnep.)在亲缘关系上相近ꎬ但本种的叶基部斜狭
楔形ꎬ有侧脉 5 对ꎬ钟乳体较大ꎬ长达 0.8 mmꎬ托叶
较大ꎬ条状披针形ꎬ长约 16 mmꎬ雌头状花序蝴蝶形ꎬ
花序托 4浅裂ꎬ被短柔毛ꎬ小苞片较小ꎬ黑绿色ꎬ不半
透明ꎬ倒卵状条形或圆卵形ꎬ长 0.15 ~ 0.6 mmꎬ密被
长缘毛ꎬ无突起ꎬ而与后者相区别ꎮ 在深紫楼梯草ꎬ
叶基部斜楔形ꎬ有侧脉 6~7 对ꎬ钟乳体较小ꎬ长 0.25
mmꎬ托叶较小ꎬ三角形ꎬ长 2 mmꎬ雌头状花序近圆
形ꎬ花序托 6 深裂ꎬ无毛ꎬ小苞片较大ꎬ淡褐色ꎬ半透
明ꎬ长圆形或钻性ꎬ长 1 ~ 1.2 mmꎬ顶端常有角状突
起ꎬ无毛或近无毛(王文采ꎬ1995)ꎮ
6a. 黑苞南川楼梯草  (变种)  图 4: D ̄G
    Elatostema nanchuanense W. T. Wang var. nigri ̄
bracteolatum W. T. Wangꎬ var. nov. (sect. Elatostema
861 广  西  植  物                                      36卷
图 5  A ̄D. 辐毛楼梯草  A. 开花茎上部ꎻ B. 雌头状花序ꎻ C. 小苞片ꎻ D. 雌花ꎮ
E ̄H. 短角南川楼梯草  E. 叶ꎻ F. 雌头状花序ꎻ G. 苞片ꎻ H. 小苞片ꎮ
Fig. 5  A ̄D. Elatostema actinotrichum W. T. Wang  A. Upper part of flowering stemꎻ B. Pistillate capitulumꎻ
C. Bracteolesꎻ D. Pistillate flower. E ̄H. E. nanchuanense W. T. Wang var. brachyceras W. T. Wang 
E. Leafꎻ F. Pistillate capitulumꎻ G. Bractꎻ H. Bracteole. (from holotype)
961增刊 1                        王文采: 荨麻科赤车属和楼梯草属新分类群
ser. Nanchuanensia W. T. Wang)  Fig. 4: D ̄G
    A var. nanchuanensi differt capituli pistillati
bracteis haud corniculatisꎬ bracteolis nigris nec albidis
nec semihyalinis. In var. nanchuanensiꎬcapituli pistil ̄
lati bracteae apice longe corniculataeꎬbracteolae albi ̄
dae et semihyalinae.
云南(Yunnan): 麻栗坡(Malipo)ꎬ八里河瀑布
(Balihe Waterfall)ꎬalt. 900 mꎬ2005 ̄05 ̄07ꎬ税玉民ꎬ
陈文红ꎬ张美德ꎬ魏志丹ꎬ刘广福(Y. M. ShuiꎬW. H.
ChenꎬM. D. ZhangꎬZ. D. Wei & G. F. Liu) B2005 ̄
006 (holotypeꎬ PEꎻ isotypeꎬ KUN)ꎮ
    本变种的雌头状花序苞片无角状突起ꎬ小苞片
黑色ꎬ不半透明ꎬ而与模式变种(var. nanchuanense)
相区别ꎮ 在模式变种ꎬ雌头状花序苞片顶端有长角
状突起ꎬ小苞片呈白色ꎬ半透明ꎮ
6b. 短角南川楼梯草  (变种)  图 5: E ̄H
Elatostema nanchuanense W. T. Wang var.
brachyceras W. T. Wangꎬvar. nov. ( sect. Elatostema
ser. Nanchuanensia W. T. Wang)  Fig. 5: E ̄H
A var. nanchuanensi differt capituli pistillati
bracteis apice breviter corniculatisꎬ cornibus bracteis
brevioribus 0.2-0.4 mm longisꎬbracteolis nigris nec al ̄
bidis et semihyalinis nec brunneo ̄puncticulatis. In var.
nanchuanensiꎬ capituli pistillati bracteae apice longe
corniculataeꎬconrnibus bracteas superantibus 0. 6 - 1. 2
mm longisꎬ et btracteolae albidaeꎬ semihyalinaeꎬ dense
brunneo ̄puncticulatae.
广西(Guangxi): 靖西( Jingxi)ꎬ 通灵大峡谷
(Tongling Valley)ꎬ2005 ̄05 ̄22ꎬ税玉民ꎬ陈文红ꎬ张美
德(Y. M. ShuiꎬW. H. Chen & M. D. Zhang) B2005 ̄
411 (holotypeꎬ PEꎻ isotypeꎬ KUN)ꎮ
本变种的雌头状花序苞片顶端的角状突起比苞
片短ꎬ长 0.2 ~ 0.4 mmꎬ小苞片呈黑色ꎬ不呈白色ꎬ不
半透明ꎬ无褐色小点ꎬ而与模式变种( var. nanchua ̄
nense)不同ꎮ 在模式变种ꎬ雌头状花序苞片顶端的
角状突起比苞片长ꎬ长 0.6~1.2 mmꎬ小苞片呈白色ꎬ
半透明ꎬ有密的褐色小点ꎮ
致谢  蒙中国科学院昆明植物研究所税玉民博
士惠借标本并赠送植物研究所标本馆(PE)珍贵标
本ꎬ孙英宝先生为本文绘图ꎬ谨此表示深切感谢ꎮ
参考文献:
王文采ꎬ 1995. Pelliona & Elatostema[M] / /中国植物志. 北京:
科学出版社ꎬ23(2):160-317
􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩􀤩
( 上接第 212页 Continue from page 212 )
and thickly branchedꎬ branches glabrousꎬ on tops densely
multi ̄floweredꎻ peduncles robustꎬ ca. 1.5 mm longꎬ gla ̄
brousꎻ bracts deltoidꎬ triangular or linearꎬ 0.4-0.6 mm
longꎬ glabrous. Pistillate flower shortly and thickly pedi ̄
cellate: Tepals 3-4ꎬ 1 or 2 largerꎬ navicularꎬ 0.35-0.5
mm longꎬ glabrousꎬ each one abaxially from apex with a
tubular projection 0.3-0.6 mm longꎬ other tepals smallerꎬ
flatꎬ narrowly lanceolate or triangularꎬ 0.4-0.5 × 0.1-0.2
mmꎬ glabrousꎬ rarely ciliate. Pistil nearly as long as te ̄
palsꎻ ovary long ellipsoidꎬ 0.25-0.4 mm longꎬ glabrousꎻ
stigma minuteꎬ penicillateꎬ 0.1-0.2 mm long. Achenes
brownꎬ obovoidꎬ ca. 0.5 × 0.4 mmꎬ tuberculate.
广西 (Guangxi): 来宾市ꎬ凤凰镇(Laibin Shiꎬ
Fenghuang Zhen)ꎬ石灰岩山山谷林下(under forest in
valley in limestone hill)ꎬ2011 ̄04 ̄14ꎬ韦毅刚ꎬ温放
(Y. G. Wei & F. Wen) 1155 (holotypeꎬ PE)ꎮ
本种的叶片顶端长渐尖ꎬ具半离基三出脉ꎬ退化
叶不存在ꎬ托叶钻形ꎬ雌花的花被片极不等大ꎬ1 ~ 2
枚较大者在顶端具长突起ꎬ瘦果具瘤状突起ꎬ与也具
上述形态特征的富宁赤车(Pellionia funingensis W.
T. Wang)(特产云南东南部)在亲缘关系上相接近ꎬ
与后者的区别在于本种的茎被开展或向上弯曲的
毛ꎬ叶片呈长椭圆形ꎬ基部斜楔形ꎬ雌花具 3 或 4 枚
花被片ꎬ1 或 2 枚较大花被片在背面顶端具 1 筒状
长突起ꎮ 在富宁赤车ꎬ茎被向下弯曲的毛ꎬ叶片呈椭
圆形ꎬ基部在叶宽侧呈耳形ꎬ雌花具 5 枚花被片ꎬ2
较大花被片在背面顶端具 1细角状突起ꎮ
致谢  深切感谢孙英宝先生为本文绘图ꎮ
参考文献:
WANG WTꎬ 1995. Pellionia [M] / / Flora Republicase Popularis
Sinicae. Beijing: Science Press: 23(2): 160-187. [王文采.
1995. 赤车属[M] / /中国植物志. 北京:科学出版社.23(2):
160-187.]
WANG WTꎬ 2016. Nova classificatio specierum sinensium Pellion ̄
iae (Urticaceae) [J]. Guihaiaꎬ 36(1):1-29. [王文采. 2016.
中国赤车属新分类[J]. 广西植物ꎬ (1): 1-29.
071 广  西  植  物                                      36卷