免费文献传递   相关文献

广西爵床科植物新资料



全 文 : 一 约
广 西 植 物Guihaia 17(1):23_59 1997
广西爵床科植物新资料
方 鼎
l )
(y-西中医药研究所,南宁 530022) .
⋯ 华 ㈣
7.
摘 要 本文报道广西爵床科33个新分类群,4个新组合,8个中国新记录,13个广西新记录
关键词.垦塑 韭宴 !整塑 ! 盒新记录』、 7
NEW MATERIALS FOR ACANTHACEAE FROM GUANGXI
Fang Ding
(GuangMInstituteofTraditiomIMedical&pharmaceuticalScier~es.Nanning530022)
ILuo Xianrui(Lo Hsienshui)
(Soutl~ChinaInstitute ofBotany,AcademiaSi~ca,Gu柚Bd∞u5lo650]
Tang Huitian
(IduzhouCrudeDrugs WholesalesCenterofGuangxi Litzhou 545001
Ahstract Based on the investigation and study of herbarium ma~rial of Acanthaceae from
Guangxi,thirty-three FleW taxa were described ;four new combinations were made;eight Flew ie。
cord3 to China and thirteen lew r~ords to Guangxi were reported.The flower description of
Echinacanthuslongzhouens~sLowas given andthe calyx description ofStrobitanthesguangxfenslsS·
Z.Huang was revised.
Key words Acanthaceae;lew taxa;new combinations;Flew records
我们为编 《广西植物志)近年研究了广西爵床科植物标本,对马蓝届 Strobilanthes和爵床属 Just/c/a
采用广义概念,现知连引^的 (1属 7种 I变种)有 34属 117种 I亚种 3变种和 I变型。《广西植物志》
第三卷近期难于出版,现将分属检索表、马蓝属、珐儿草属和爵床属3个属的分种检索表,连同新资料一
: 鼎.男‘l926年出生晶I研宄员.执事药用植物费挥研舡 怍.
维普资讯 http://www.cqvip.com
广 西 植 物 17卷
并予以报道。

、 分属检索表
1.花冠裂片旋转状排列。
2.发育雄蕊4杖。
3.萼环1状1顶端截平或有12~16齿;蒴果具剑状长礞;种子无珠柄钩承托 (6种)~ ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯·
一⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯·老鸦日觜届Thunbexgia Retz.
3.萼5裂;蒴果无喙 种子有珠柄钩承托。
4.冠藩近等太的5裂,整齐或微带二唇形。
5.胚珠或种子每室3至多颗.
6.花组成穗状花序。
7.花冠管部 比喉部短。
8.花药基部有芒状距 (3种)
8.花药基部无芒状距。
9.茎缩短;叶密挤成莲座状:花药蝴蝶形, 具阔大的药隔 (1种) ⋯⋯⋯~ ⋯⋯⋯⋯“
-- 莲捕草属PararuelUa BreTrL e1 Nannenga-Brerm
9.茎延长:叶疏生:花药和药隔与上述不同.
1 花黄色;苞片大,卵形或椭圆形,顶端具尾状尖头 (1种)⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯
⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ - ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ · - 黄球花属SedcoealyxBrcm.
10.花白色或淡紫色:苞片 线形,无尾状尖头(1种)⋯⋯⋯⋯ 尖药 幕Ae 眦岫 Neea
7.花冠管细长,比喉部长很多 (1种)⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 飞来蓝禺Lepta honiumF.Muel1.
6.花单生或簇生于叶腋。从不组成花序 (1种) ⋯⋯⋯-⋯⋯⋯⋯⋯.-懈 瞩 DipteracanthusNees
5.胚珠或种子每室2颗 (30种) ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯.-一,-.⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 马蓝属StrobilanthesBI.
4.冠藩极不等大的5裂,显然二唇形;胚珠或种子每室3至多颗;花多朵簇生于叶腋 (2种2变种)
⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ 一 ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ · 木蓑衣属Hygropkila R.Br.
2.发育雄蕊2枚。
1 1.冠藩近等大的5裂;冠管细长;胚珠或种子每室2颗。
1 2’花序穗状:花冠高脚碟状,有细长的管;苞片大,长1 2.5 cm。干时绿色 (2种) ⋯⋯⋯⋯⋯
⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ ⋯⋯⋯⋯⋯‘可爱花属Eranthemum Linn.
12.花序头状;花冠近钟形,下部有短管;苞片鞍小,披针形。长1.3~1.5 cm,千时苍白(1种)⋯⋯
⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯-⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 野古蓝禺GutzlafiaHance
11。冠藩极不等大的5裂,显然二唇形;冠管稍阔而短;胚珠或种子每室20~30颗 (1种 ) ⋯⋯⋯⋯⋯
-⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯--小狮子草属Hemiadelphis Nees
1。花冠裂片覆瓦状排列.
13.发育雄蕊4枚。
14.萼5裂或其中2前裂片中部以下台生。
括号内数字为广西现知的种及种下分类群数目
维普资讯 http://www.cqvip.com
1期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 25
15.种子每室多数,通常10颗以上,无珠柄钩承托 (4种) ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 叉柱花属sh町0 I-eWal1.
15.种子每室4颗,有珠柄钩承托.
16.花萼有色泽,花瓣状:药室常一室高另一室稍低,基部均有白色的距 (1种) ⋯⋯⋯⋯⋯⋯
⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ 色再 掳 ChroestesR.Ben.
16.花萼与上述不同。
17.冠着裂片稍不等大的5裂,但决非明显二唇形。
18.花冠筒状钟形.具较短的冠管:药室基部有白色小尖头 (1种)⋯⋯ 十万错属Asy咖血 BL
18.花冠漏斗状,有细长的冠管;药室基部钝 (1种) ⋯⋯⋯⋯⋯ 白接骨属AsystasielaLindau
17.冠着裂片极不等大的5裂,明显二唇形:药室基部钝 (2种1变种) ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯
⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ 鳞花草属LepidagathisWild.
14. 斟裂.
19.冠籍稍不等大的5裂,整齐或稍呈二唇形:花药2室 (1种) ⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 假杜鹃晨BarleriaLinn·
19.冠籍呈单唇形,上唇极退化:花药1室 (2种)⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 老鼠牺晨AcanthusL ·
13.发育雄蕊2枚.
20.萼5裂.
2】_冠籍稍不等大的5裂:整齐或稍呈二唇形;胚珠或种子每室2颗.
22.冠管阔而短,钟形 (1种) ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 钟花草属CodonacanthusNees
22.冠管细而长,圆筒状 (2种) ⋯⋯⋯ ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 钩粉草属Psender鱼n山em哪 Radlk-
2】_冠籍极不等大的5裂 (有时上唇或下唇垒缘),显然二唇形.
23.胚珠或种子每室 3至多颗.
24.不育雄蕊2枚 (3种)⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 火焰花属PhlogacanthusNees
24.无不育雄蕊。
25.花药被须毛;蒴果压扁 (2种). ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 穿心莲属AndrographisNee*
25.花药无须毛;蒴果圆筒状,不压扁 (3种)⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ ~ CJ[GymnostachyumNees
23.胚珠或种子每室2颗.
26.花药2室.
27.药室基部无附属物.
28.不育雄蕊2枚 (2种)⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 秋英爵床属CosmlauthemumBrera.
28.无不育雄蕊.
79.花冠管细长,圆筒状,喉部不明显或稍圹大.
30.花序聚伞状或伞房状,南2~5个或更多个小头状花序组成 花下有2枚叶状总苞
片.
31.药室线形:蒴果开裂时胎座不弹起 (3种) ⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 山蓝属Peris~epheNe∞
31.药室卵形;蒴果开裂时胎座连同珠柄钩自果瓣基部弹起 (1种)⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯
⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ 狗盱菜晨Diclptera Juss.
30.花序穗状或圆锥状;花下无叶状总苞片 (1种 ) ⋯⋯⋯ 白鹤; 属RkimacanthtmNccs
29.花冠管短.喉部明显扩大.
32.药室等高或近等高 (2种)⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 纤穗爵床属Lel~OStaChyaNe
32.药室明显一上一下 (2种) ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 叉序草晨IsoglosmOerst.
维普资讯 http://www.cqvip.com
26 广 西 植 物 17卷
27.药室基部有附属物。
33.苞 片4列,仅2列有花,故花序偏向一边;苞片常有干膜质的边着:蒴果开裂时胎座连
同珠柄钩自果瓣基部弹起 (8种)⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 燕,惮 属R咖豳 Nees
33.苞片2或4列,全部有花,无干膜质边籍;贿果开裂时胎座不弹起 (23种1亚种1变型 )
⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ ⋯⋯ ⋯⋯ ⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 爵床属 Jmtieb um
26.花药1室。
34.萼藏于管状总苞内;花序腋生,直立 (1种) ⋯⋯⋯⋯ 枪刀药属Hypa~tesSoland.e.XR.Br.
34.萼下无管状总苞:花序顶生,俯垂 (1种) ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 鳟臂花属cII岫蛆ntlI陋Nees
20.萼4裂;药室一高一低,较低一室有距 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 爵~iJusticiaLinn.
二、新资料
1 叉柱花属 Staurogyne Wal。
1。1 短穗叉柱花(植物研究)
Staurogyne brachystachya R.Ben.in Bul1.Mus.Hist.Nat.Paris II 5:174.1933 et in Lecomte,FI.
G6玎.Indo-Chine 4.629。1935:罗献瑞于植物研究3(1):3.1988。
广西 那坡,百合,石山林中,1977.04.18,王振刚等3-5195(GXMI)。
分布:云南东南部;越南北部也有.广西新记录。
2 老鸦嘴属 Thunbergia Retz.
2-1二色老鸦嘴(海南植物志)
Thunbergia eberhardtii R.Ben.in Bul1.M US.HisL NaL Paris 27:543.1921 et in Lecomte.FI.
G6n.Indo-Chine d:619.1935;海南植物志3:543.1974.
广西 宜山,德胜,石山,1977.09.28,新惠组4-2-254(GXMI)。
分布:海南南部和东部:越南北部也有。广西新记录。
3 恋岩花属 Eehinaeanthus Nees
3.1 龙州恋岩花(云南植物研究)
EchinacanthuslongzhouensisLoinActaBot.Yunnan.7(2):140.1985:J.R.I.WoodinEdinb;J.
Bot.51(2):186.1994.
Descr.ft.add.·Calycis segmenta 1 1~ 14 mm sub fructu usque ad 20 llLrn longa;corolla C.35 mm
longa,tubo cylindrico C.15 mna.1ongo,fauce campanulata,lobis 5 c 4.5 mm Iongis apice retusis vel
subtruncatis;antherae angusto~ vatae,thecis parallelis c 3 mm longis,basi
connectivis apice ultra thecas G 0。5 m111 longas productae;ovarium dense ferrugineo-pubeseens,
stigmate glabro 2-parfito,segmentis anticis 1.5 mm longis posticis breviss~mis。
Gtmngxi(广西):Longzhou(龙州),all 530 rn,Chun,S.H.(陈少卿)13793(isotype,IBK);jbid。,
1979.07.14,Longzhou Inst.Medic.Exped.(龙州医药研究所调查队)622(GXMI)。
花的补充描述:萼裂片长 11~14 mm,果时达 20 ram;花冠长约 35 mm,裂片 5,长约 4.5
mm,先端微凹或近截平;花药狭卵形,药室平行,长约 3 mm,基部有 2枚芒刺状距,药隔先端突
出约 0.5 mm。
维普资讯 http://www.cqvip.com
1期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 27
4 莲楠草属 Pararuelia Brem.et Nannenga-Brem.
4.1 海南莲楠草 (海南植物志)
PararuelgahainanensisC. W u etLoinFLHainan.3:550,593,fig.928.1974.
广西 百色,百色队01876(IBSC);南丹,黄志 41288(1BSC);夭峨,贵州队96(IBSC);隆
林,李荫昆00480(IBSC).
分布:海南。广西新记录。
5 马蓝属 Strobilanthes BI.&L
分 种 检 索 表
l_小枝有翅 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯”翅枝马蓝s.alatiramosa Lo etD.Fang
l_小枝无翅.
2.叶无柄,基部耳形,略抱茎 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 耳叶马蓝S.amimla~(WAIL)Nees
叶有柄,基部不为耳形,也不抱茎。
3.叶干后背面多少呈锈色 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 锈背马蓝S.ferrugineanFang etLo
3.叶干后背面不呈锈色。
4.苞片基部下延至花序分枝上成翅 ⋯⋯一⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 延苞马蓝S-pterocladaR·Ben一
4.苞片基部不下延。
5.花序穗状
6.花序为延长的穗状。
7.花序一侧向⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯一⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 翅柄马蓝S.walichiNees
7.花序不为一侧向.
8.苞片早落。
9.叶纸质而柔软,干时黑色,针晶体在背面不沿脉分布;苞片例卵形⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯
⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ 马蓝 S.c h(Nees)o.Ktze.
9.叶厚纸质,干时非黑色,针晶体在背面常沿脉分布:苞片椭圆形⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯
⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ 截头马蓝S.truncataD·Fang etLo
8.苞片宿存.
10.花对生 (花在花序轴的节上对生).
1 1.苞片彼此紧密叠生呈覆瓦状。
1 2.花序通常圆柱状;苞片有分节长毛⋯⋯⋯⋯⋯ 顶头马蓝S.affinis【Grift.)Y·C-Tang
1 花序通常椭圆状;苞片近无毛 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 密苞马蓝&compactaD-Fang etLo
1 l_苞片彼此疏离,不叠生呈覆瓦状.
13.叶缘全缘或稍渡状:萼明显二唇形 ⋯⋯⋯⋯⋯ 广西马蕊s.guangxiensiss.Z_Huang
13.’叶缘有锯齿:萼5裂几达基部,裂片等大或稍不等大.
14.苞片长17N25 ram;小苞片长18~20 mm ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯
⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ 尾苞马蓝 S.mucronato—producU L[ndau
14.苞片长1 1~12 ram;小苞片长8N9 mm ⋯⋯ 异序马蓝s.heteroclita D·Fang et Lo
1O.花常互生 (花在花序轴的节上单生)。
15.苞片狭三角形或多少披针形,顶端尖。
16.苞片狭三角形⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 鼻岗马蓝&leaggangens/snFangetLo
维普资讯 http://www.cqvip.com
28 广 西 植 物 17卷
l6.苞片多少披针形。
l7.苞片无毛;花冠外面有反曲的毛;叶纸质或近膜质,上部叶基部常稍心形而近
无枘 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯.,.⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 曲枝假蓝&dalzieli( Smith)R.Ben.
17,苞片有毛:花冠外面无毛;叶革质,基部楔形,有柄 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯
⋯⋯”⋯⋯⋯⋯一⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯·龙州马蓝&IongzhauensisLoetD Fang ’
15.苞片椭圆形,顶端钝圆.
18.灌木:叶狭卵形;花序生于分枝的每个叶腋,长约达1 2 cm;花冠长约3 Gm ⋯⋯
⋯⋯ ⋯⋯⋯.,.⋯⋯⋯⋯⋯..,⋯⋯⋯⋯.,.⋯ 多穗马蓝 &myri~tachyan Fang etLo
18.亚灌木;叶狭椭圆形至披针形:花序生于分枝的部分叶腋,长约达3.5~7 cm;
花冠长约 4~5 Gm.⋯⋯-,.⋯⋯⋯.,-⋯⋯⋯⋯⋯ 串花马蓝 S.botryanthaD.FangetLo
6.花序为紧缩的短穗状,花后稍伸长。
19·叶两面多少有糙伏毛:苞片有分节腺质缘毛⋯⋯⋯.,,⋯⋯ 糙毛骑 &stTigosaD.Fang etLo
19.叶无糙伏毛:苞片无分节腺质缘毛。
2n 苞片有不明显的微绒毛至近无毛 ⋯⋯⋯..,.,.⋯⋯⋯⋯ 异序马蓝s.heteroditaD.Fang etLo
20.苞片有明显的秉毛或糙硬毛
21.苞片有分节锈色 睦糙硬毛;花冠瞄的15 mm,外有反曲的毛 ⋯..,⋯⋯⋯.,⋯⋯⋯⋯⋯⋯....,⋯
.,,..,⋯⋯⋯⋯⋯⋯.,⋯⋯⋯⋯⋯⋯..,⋯.._⋯,-.⋯⋯⋯⋯⋯ 锈毛骑 &埘 pj血D Fang et Lo
21.苞片有分节柔毛;花冠长20 mm或过之,外面的毛不反曲。
22.苞片大,长约2~4 cnl,边缘有锯齿 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 长苞马蓝&jugorum Boo.
22.苞片较小,长通常不超过2 cm,边缘无锯t
23.植株有白色长毛:叶干后近膜质 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯...⋯⋯ ;孽叶马蓝&labordei vl_

23.植株多少有白色短毛:叶干后纸质。
24,苞片倒卵形至匙形,长约15 ram;茎常匍匐或外倾 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ ⋯⋯”
⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 四子马蓝&teh髓p盯m tchamp.cxBen血 Druc。
24,苞片椭圆形至宽卵形,长约9~12 mm;茎常直立⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯
.,一⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 环状马蓝&cyclaClarke exW w.Smith
5.花序头状或近头状。
25.苞片宿存:花序梗短,顶端不增粗:后耐花丝直立:花药仲长.
26.叶和苞片有分节长柔毛 ⋯⋯.,.⋯⋯⋯⋯⋯-.,.,.⋯⋯⋯⋯.,.⋯⋯ 长 冯蓝sjugorumR.Bem
26.叶和苞片常无毛.
27.叶基部明显下延:苞片非覆瓦状重叠:花冠长2.5~3 cm ⋯ 三花马蓝昂trfiora Y.C.Tang
27.叶基部不下延;苞片覆瓦状重叠:花冠长6~6.5(~7)cm ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯
⋯.,一⋯..,⋯⋯⋯⋯⋯⋯.,.⋯⋯⋯⋯⋯.,,...⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 大苞马蓝s.gigantodesLindau
25.苞片早落; 宁梗长,顶端增粗:后对花丝下弯:花药近球形。
28,萼裂片有分节腺质柔毛.
29.叶上面常散生多细胞毛:苞片外面无毛 .,⋯⋯.,.⋯⋯⋯ 两广马蓝&dlmorphoUrichaHanc~
29.叶上面无散生的多细胞毛:苞片外面有腺质柔毛 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯
⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ 腺苞马蓝S.glandlbracteata n Fang et Lo
28.萼裂片多少有短硬毛或无毛.
维普资讯 http://www.cqvip.com
1期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 29
30.萼裂片几乎无毛或无毛;针晶体在叶背只沿脉分布 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯
⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯“⋯⋯⋯⋯。⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 宁明马蓝S.aingmingem/snFang etLo
30.萼裂片有短硬毛。
31.叶顶端尾状渐尖;花冠外面无毛 ⋯⋯⋯⋯ 细瞻马蓝§.psil0~tachysClarke exW.W.Smith
31.叶顶端急尖至渐尖,花冠外面有毛 ⋯⋯⋯⋯⋯ 卵苞马蓝S.ovaUbracteataLo etn Fang
据 《中国高等植物图鉴》4:161—162.1975记载,疏花马蓝s divaricata(Necs)T.Anders.和球花马蓝
S penf~emonoide3(Nees)T.Anders.广西亦产,因未见到可靠标本,暂未收录。
iI 翅技马蓝 新种
StrobBanthes alatiramosa Lo et D.Fang,six nov.
A S guangxienM S.Z.Huang ramulis tenuJter alatis folorum laminls oblongo-ovatis ve1]ancoolatis
margine denticulatis vel serratis,bracteis bractco lisque brevioribus recedit.
Herba el~cta circ.0.5 m alta;ramuli graciles,flexuosi

subglabri vel glabri,internodis superls tenulter
alatis,alis 1.5-4 mil latis.Folia in paribus inacquimagna;lamina tenuiter papyrace.~,oblongo-ovata vel
lancoolata raro ovata,major 6-13 em interdum usque ad 17 cm Ionga,minor 2_6 cm interdum usque ad 8 cm
Ionga,ap!ce acuminata interdum obtusa,basi saepe cuneata decurrens in petiolum alatum,margine
denticulata vel serrata,utrlnque glabra,nervis lateralibus utrinsecus 4~6 subtus pro~inulis.Spica axillaris et
term inalis,3~ 10 cm Ionga,interrupta;bractea ovata vel lanco olata

2.5~ 3 mm Ionga,obtusa,glabra,
1一flora,persistens;bracteola spathulato-lnearJs ve1]inearis
, 4~5 mm Ionga;calyx glaber,circ.8 mm longus,
bilabiatus,labio antieo ad basin 2_partito,lablo postico 3-partito inferne connato,lobuls latera]ibus circ.5
mm Ion gis m~lio circ.5.5 mm]ongo,cam Iobis anticis omnino spathulato-linearibus vel linearibus;corola
pallide purpurea,3~4 emlonga,extus glabra,tub<)clr~.5 mm longo,fauc~campanulata 2.5~2.6 cmIonga,
lobis 5 subaequalibus 3~4 mm Iongis apico bilobulatis;stamina didynama,inclusa filamentis anticis 5 mm
Iongis hirtelis postieis 2 mm ]ongis glabris,antheris 3~ 4 mm longis;stylus cim.2.5 em Iongus,sparsim
glandulOsO—puberulus.Capeula subfusiformis.circ. 14 mm Ionga,superne sparsim glanduloso-puberula;
semina 4,pills adpre~is.
Guangxi(广西):Debao(德保),Huanglanshan(黄 连山),in dense forest,common,1958.11.29.C.C.
Chang(张肇骞)13600(type,IBSC);Napo(那坡),1290 m all,Qin Dehai and Rao Weiyuan(覃德海和饶伟
源)79931(GXMI),D.Fang eta】_(方鼎等)3-1370(GXMI),3-1595fir.,GXMD,D.Fang andLiuDayu(方
鼎和刘达雨)22233(fr.,GXMI).
Yunnan(云南):Mal!po(麻粟坡),C.W.Wang(王启无)83197(IBSC),86359(IBSC).
草本,高约O.5 m:小枝上部节问有薄翅,翅宽 1.5~4mm.叶长圆状卵形或披针形,稀卵形,太的长
6~13(~17)em,小的长2~6(~8)cm,边缘有浅牙齿或锯齿,无毛,侧脉每边4~6条.穗状花序腋
生和顶生,间断:苞片长2.5~3 mm,宿存;小苞片长 4~5 mm;萼长约g mm,二唇形,下唇 2裂达基
部,上唇3深裂,侧裂片长约 5 mm,中裂片长约5.5 mm;花冠淡紫色,长 3~4 cm,外面无毛:雄蕊二
强,前对花丝被小硬毛,后对花丝无毛;花柱疏被腺质微毛。
新种花对生,萼二唇形,而与广西马蓝 s guangMensisS.z.Huang接近,但小枝有薄翅,叶边缘有
齿,极易区别.
i 2 锈背马蓝 新种
Strobilanthesferruginea D.Fang et Lo,Slx nov.
维普资讯 http://www.cqvip.com
30 广 西 植 物 7卷
Afinis& griffithianae(Nees)T.AndeB.,quae[oliis]ate lanceolatis subtus in sieco non ferru—
ginescentibus,spicis Usque ad 20 cm Iongis ramiferis viscoso-pubescentibus,bracteis anguste triangularibus c.
25 mm ]ongis

corola lutea difert.
Frutex c.2 m altus;rami flexuosi,bisulcati,fere glabri.Folia opposita,inaequalia;lamina chartacea,
Lato-e1]iptica vel e]liptica Taro ovato--e]liptica,majorI3~18 cmIonga,6~9 cmlata,minor4N7.5 cm]onga. .
1.6~ 3.3 cm ]ata,apice acumlnata ve】caudata,basi iato—cuneata ram obtusa,margine in dimidio supero
sparsim crenuLata,supra atrovirens

subtus in s Jeco plus minusve ferruginescem,utrinque cystolith~ densis
lineolatis,costa feTe giabra,nervis]ateralibus utrinsecus 9~l2(major)vel 6~7(~10)(minor)utrinque 。
prominulis,venalis tramversalibus;petiolus 0.5~ 3 cm Iongus,canaliculatus,fete glaber.Inflorescentia
axiLlaris
, 1~2.5 cmIonga,spicata,interrupta,3~1一flora;peduneulus 2~4mm Iongus;bracteae oppositae,
ellipticae vel oblongae,a 3.5~ 4 mm Iongae,2 mm latae,~terae 1-florae,alterae eflorae,persistentes,co,in
braeteolis segmentisque calyeg coriaceae eiliolatae apico obtusae utrinque eystolRhis;braeteolae oblongae vet
elipticae a 7 mm longae,2.5 mm latae;calyx 9 mm Iongus,bilabiatus,lablo ant Jco fere ad basin 2-partito,
lablo postico 3— do,Iobulis‘ 4 mm longis,omnibus obiongis;corola 3 N 3.5 c.m longa,paulo curvata,extus
glabra,tubo 6 mm longo cylindrico

fauce purpurea campanulata e.1.9 cm longa,limbo aibenti 5一]obato,
lobis e.5 mm IongJs apice 2-lobu]atis;stamina 4,didynama,inclusa,filamentis anticis 8 mm Iongis posticis 2
mm longisomn Jno sparsim hirsutis
,
theeis 3N4.5 mm IongJs;ovarium g]abrum,utroqueIoculo ovu]isduobus
cont Jnens,sty]us‘ 1.8 cm longus,dense h J~utus.Capsula non visa.
Guangxi(广西 Longzhou(龙卅1),Longgang(鼻岗),on limestone hill,in dense forest,herb 1 m·high,
1979.11.10,Longgang Comp].Exped.(鼻岗综考队)11723(holotype,IBK);ibid.,Longgang Compl·Exped·
10433(IBK).
灌木,高约2 m。叶阔椭圆形至椭圆形,稀卵状椭圆形,大的长 13~18 cm,小的长4~7.5 cm,上半
部有疏浅钝齿,干时下面多少呈锈色 穗状花序腋生,长 1N2.5 cm,间断,每个花序着花 3~1朵;苞片
椭圆形至长圆形,长约3.5N4mm,宿存;花互生;萼长 9mm,二唇形,下唇 2裂几达基部,上唇 3裂片
长约4 mm 所有裂片均为长圆形;花冠长 3N3.5 cm,外面无毛,喉部紫色,嫠部白色,裂片5,长约 5
mm,凹缺 雄蕊 4,花丝均疏被硬毛.
这个种与 griffithiana(Noes)T.Anders.近缘,但那种叶宽披针形,干时下面不为锈色;穗状花序长
达20 em,分枝,被粘质短柔毛;苞片狭三角形,长约25 mm;花冠黄色.
s 3 延苞马蓝
Strobihnthes pterodada R.Ben.in Bul M us.HisL Nat.Paris 28:187.1922.
广西:田林,张肇骞 10937(IBSC),南植地 5133(IBSC);天峨,天峨队 4-6—0276(GXMI);百
色,石山林中,海拔 820 m,方鼎36897(GXMI).
分布:贵州南部;越南也有 广西新记录.
据 R.Ben.1~,ig载,萼 片等大 (Cavaleri 3118,采于 贵州罗甸).上引标本近模式产地,花萼长约 9
mm,二唇形.下唇 2裂片长约7 mm,上唇 3裂片长约 6 mm,果时均稍伸长,因未看到模式和贵州南部
地区标本.姑存疑.
广西标本与产于印度的 StrobitanthesdecurrensNoes(Goldfussia decurrens Wight)也颇相似,但从地理
分布来看,订作本种似较合理.
维普资讯 http://www.cqvip.com
1期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 31
5.4 截头马蓝 新种
Strobilanthe~truncata D.Fang et Lo six nov.
Habitu S.albo-viridi Imlay afinis, quae ramis,costis subtus petiolisque puberulis, pedunculis
glandulcao—pubescentibus,bracteis lineari-oblongis dem e glanduloso~ciliatis

ca lycibus basi albis apj。c
viridis segmentis anticis 6 mm Iongis dife~.
Herba ereeta 1~3 m alta,praeter inflorescentias flo~sque glabra;rami subteretes,plus minusve flexuosi;
ramuli sulca ti.Folia opposita

inaequaBssima,petiolis 0.7~6 m longis;lamina esas~e chartacea,late ovata
ralo elliptica,ovata vel ovatomlliptica,major 10~19 m longa,4,5~1 I.5 cm]ata,minor 3,5~7 cm Ionga,2
~ 4 cm lata,apic~subito et breviter acuminata raro acuta,basi rotunda vel late cuneata,ca1]oso—denticulata
ralo caloso—serru]ata,utrinque cystolithis linco latis subtus saepe s~clx$costam,nervos ventdasque dispositis,
et nervis lateralibus utrinsecus(4~)5~7 cum costa prominulis,venulis reticulatis conspJcu Js.Inflorescentia
terminalis et axillaris,3~ 26 cm longa,spicata,interrupta,simplex vel ramo,$a,rhachidi leviter sulcata in
su]cis ca epc pubesoenti;pedunculus 0.5~ 5.5 cm longus.glabrus;bracteae opposita~,elipticae 3~ 5 mm
Iongae,2 mm latae,apic~rotundae,ciliolatae,1一florae,caducae;bractco lae sublineares 8 mm Iongac,1~ 1.5
mm latae, extus fete glabrae cystolithisque spars Js,ciliolatae,apJce truncatae Jnterdum rotundae et
glanduloso—puberulae,persistentes;calyx 8~ 10 mitt longus,utrinque cystol Jthis sparsis,bilabiatus,labio
ant Jco ad basin 2-partito,postico 3一fido,Iobulis 5~6 mm longis omnibus sublinearibus sparsim ciliolatis
obtusis juxta apioem tantum parco puberulis et glandulos Js;corolla extus alba glabra,intus purpurascens,3.5
~ 5 cm longa,paulo curvata,tubo 1~ 1.5 cm ]ongo cylindrico ,in fauce plus minusve ventrico sa 2-5~ 3 cm
Ionga.Iobis 5 0 5~ 7 mm Iongis apice retusis;stamina 4,didynama,inc]usa,filamentis anticis 7 mm Iong~
parce hirtellis posticis 3 mm Iongis glabris basi 2 juncto-membraniferis,thecis 3~4 mm longis;stylus c一2.7
cm Iongus,parco hirtelus.Capsula fusiformis, 17 mm Ionga,glabra,4-seminifera;semina pils dens~
app~ is.
Guangxi(广西):Napo(那坡),Nunghua(弄化),limestone hil,valey,inforest,alt一900~1 300m,1986一
t1.09,Qin Dehai and Rao Weiyuan(覃德海、饶伟源)79901(holotype,GXMI),79949(fr.,GXMI);
Pingxiang(凭祥),alt.about 350 m,Lu Xiaohong(陆小鸿)0800(in Herbariura,Guangxi Company of
Chinese Medicina]Materials).
草本,高达3 m,除花序和花外无毛.叶厚纸质,阔卵形,稀椭圆形,卵形至卵状椭圆形,大的长 10
~ 19 cm,小的长 3.5~7 cm,边有齿,针晶体在背面常沿脉分布。穗状花序腋生和顶生,长 3~26 cm,间
断;苞片椭圆形,早落;小苞片近线形,长8mm,先端截平,有时近圆形,宿存;萼长8~10mm,二唇
形,下唇 2裂达基部,上唇 3半裂,裂片长 5N6ram;花冠外面白色而无毛,长 3.5~5 cm,裂片 5,长 5
~ 7 mill,微凹;雄蕊4,前对花丝和花柱疏被短硬毛,
这个种与产于泰国的 albo-viridis Imlay接近,但后者枝、中脉下面和叶柄有微 毛;花序梗有腺毛;
苞片线状长圆形,密被腺质缘毛;花萼基部白色,先端绿色,下唇2裂片长6 mm·
i 5 密苞马蓝 新种
Strobilanthes eompaeta n Fang et Lo,six nov.
Af[nis& brunnescenti R.Ben..quae cau]ibus tetragon Js initio pubescentibus,bracteJs apioe recurvis 16
mm Iongis】1 mm latis,bractco lis ob]ong~,ca]ycis segmentis I Jneari~oblong Js 14 mm longis diferL
Sufrutex G 1 i31_alms,praeter hract~ls floresque g]abcr;caoles tercte~;rami leviter f]exuosi;ramuli
维普资讯 http://www.cqvip.com
广 西 植 物 17卷
subterete& Folia in eodem pari paulo ina~lualia
, petiolata;lamina papyracea.eliptica vel ovato--eliptica,8.5
~ 15 em Ionga,3.5~7 cm lata

apice acuminata
, basi cuneata vel attenuata,serrulata,in sicco supra nigela,
utrinque cystolithis dem is lineolatis
, nervis ]ateralibus utdmccus 8~ 9 eum costa prominulis、venulis
transversalibus,petiolo I~ 3 cm longo carmliculato.Spica llaris 1.5~ 4 cm longa

vulgo etlip~idea;
pedunculus obscurus;bracteae compactae
, imbricatae,ovataetarolate obovatae,5~7(~12)mmIongae,。 .
8 mm latae
, extus subglabrae, apice acuminatae Iaro cuspidatae,acutae vel retusae,persistentes,eum
bracteolis coria~ae ciliolatae utrinque cystotithis;bracteolae ovatae

10 mm longae,5 mm latae;calyx ugque
ad basin 5-partitus,segmentis subLanceolatis 1 1 vet 12 mm longis 2 mm latis aequatibus 卜 nervis extus 。
appresso—ferrugineo—tomentutosis;corolla purpurea

3.5~ 4 em longa,subreeta,extus glabra.tubo c.1 em
longo cylindrico,fauce campanulata 2~ 2.5 cm Ionga. Iobis 5 0 5 mm Iongis apice rotundis;stamina 4,
didynama,inclusa,filamentis anticis 6 mm Iong posticis 2.5 mm longis omnino spa~im pubescentibus basi
juncto—membraniferis,thec~0 3 mm Iongis;ovarium apicem VerSUS spa~im hirtelum,ovula in quoque
loculo 2

stylus e.2.5 cm longus

hirtellus,apiee gtaber.Capsula immatura fus iformis,15 mm Ionga,spice
aliquot hirsuta,,4--scminals;

semina pilis adpressis.
Guangxi(广西):Y0ngfu(永福),Shoucheng(寿城),on limestone hilstope,in fores~alt.about 230 m,
1974.09.13,D.Fang andGaoChengzhi(高鼎.高成芝)46672(holotype,GXMI).
亚灌术,高约 】m,除苞片和花外无毛。叶椭圆形至卵状椭圆形,长 8.5~15 em,宽3.5~7 em,有浅
锯齿,侧脒每边8N9条。穗状花序腋生,长 1.5~4 em,通常椭圆状;苞片紧密,覆瓦状排列,卵形稀闫
倒卵形,长 5~7(~12)mm,背面近无毛,宿存;小苞片卵形:萼 5裂达基部,裂片近披针形,长 11或
12 mm,背面被贴伏的锈色微绒毛:花冠紫色,长 3.5~4 em,外面无毛,裂片 5,长 5 mm,先端圆:雄
蕊二强,花丝均疏被短柔毛:子房先端和花柱被短硬毛。
与越南北部分布的 brannescens R.Ben.接近,但那种茎四角形,初时被短柔毛:苞片先端外弯 长
16mm,宽 1】mm;小苞片长圆形 萼裂片线状长圆形,长 14mm。
i 6’广西马蓝 (广西植物)
Snobibnthes guangxiensis S.z.Huang in Guihaia 3):179,cum ic.,exc1.fig.3.1986.
Descr.emend.:Calyx biLabiatus,labio antico fere ad basin 2-partito,Iobutis linearibus margine supra
medium citiatis

I~bio postico 3-lohulato,Iohulis 0.ngust~triangutatis ciliatis[atcralibus e.2 mm Iongis medio
c.3 mm longo. 1
Guangxi(广西):Liujiang(柳江),J.FWel(韦家福)8668(holotype,IBK;isotype,GXDC).
修订描述:萼二唇形,下唇 2裂几达基部,裂片线形,中部之上有缘毛,上唇 3浅裂 裂片狭三角
形,有缘毛 侧裂片长约2mm,中裂片长约3 mm.
i 7 尾苞马蓝
Sirobilanthes mucronato-produeta Lindau in Bull_Herb.Boiss.5:65 1897:R.Ben.in Lecomte,FL
G6n.Indo-Chine 4=675.1935.
广西:凭样,石山 海拔约350 m,1985.12.25,陆小鸿、梁凯丽0799(广西药材公司,GXMI).
分布:越南北部.我国 (广西)新记录.
5.8 异序马蓝 新种
Strobilanthes heteroclita D.Fang et Lo,sp.nov.
Similis mucronato-produclae Lindmi,quae lervl’s lateralibus utfinsecus 5~ 6
维普资讯 http://www.cqvip.com
1期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 33
iongis,btacteolis 18~20 mm Iongis,calycis segmentis 15~18 mm longis disti/acta.
Herba vel sufrmex c.50 cm aitus ptaeter bracteas bracteolas flores glaber;cagle~plus minusve flexuosi;
rami terete~;ramuli suIxluadrangulares,subsulcati.Folia opposita subaequalia taro inaequalia,petiolis 0.5~
5 cm Iongis;lamina chartacea lato-ovata,~liptica vet lato-eiliptica ifaro obovata,5.5~ 19 cm longa,2.5~ 10
cm lata,apice brevi-aaudata,basi rotunda vcl lato-munca ta,serrata.utrinque eystolithis deus issimis
iineolatis,nervis later~libus mriusecus(7~)9~10 cum costa utrinque pmminulis.Inflorescentia 1.5~6 cm
Ionga,spicata,co ntinua,singula vel bina in axill~ foliorum superiorum et terminalis vel ad apicem ramosum
interdum in paniculam disposita;pedunculus 0~13 cm Iongus;bracteae oppositae,ob!ongc,-lanceolatae,己
11~ 12mm Iongae,3~4mm latae,coriaceae,acuminatae velIonge acuminatae,1一florae,persistentes,cum
bracteo|is segn-~entJsque caiycis exttL5 primo adpresse ferrugineo-tomem elae postea subgkabta e et mriilque
omnino cystolithis;bl‘acteolae bracteis subconforme~.G 8~ 9 mm longae,co riaceae,calyx 12 mm iongus,
inaequaliter 5一partitus.segmentis sublinearibus 2 antlcis c.1 1 m m longis 3 posticis c.10 mm Iongis medio
]atetalibus paulo brevioribus;corola purpurca ve1 caesia,3.5-4 mm longa,suberecta,extus abta,tubo己1
cm Iongo cylindrico,fauce campanulata 1.9- 2.4 cm longa,Iobis 5 G 6 mm Iongis apice retusis;stam ina 4,
didynama, inclusa, filamentis anticis 7 mm Iongis posticis 2 mm Iongis omnino pilcois, basi
juneto—membtaniferis,thetis 2~2.5 mm Iongis;ovarlum apicem verslIs sparsim hirsutum,stylus c.17 mm
Iongus clm stigmate hirsutus.Capsula fus formis,1.5— 2 cm Ionga,praeter apicem glabta,4-Tseminalia;
semirm pils adpressis.
Gnangxi(广西):Lonodan(隆安),Longhushan(龙虎山),oil limestone hil,in for~t,Lu Xiaohong ct a1.(
陆小鸿等)11201(GxMT);ibid.,D.Fang and X.X.Cheil(方鼎、陈秀香)73267(OXMt);ibid.,alt.about
170m.1990.10.26.D.Fang and ZengLing(方鼎、曾玲)0812(GXMI),0852(holotype,GXMI;isotypc,
GXNM)-
草本或亚灌木,高约 50cm.叶闫卵形,椭圆形或闫椭圆形,稀倒卵形,长5.5~19 c.m,宽2.5~10
cm,边缘有锯齿.侧脉每边 (7~)9-10条.穗状花序长 1.5-6 f.m,连续.生于上部叶腋和技梢,枝梢
的有时排成圆锥状:苞片长圆状披针形,长约11~12mm.宿存;小苞片长约8-9mm;萼5深裂,裂片
近线形,前方 2枚长约 11 mm,后方3枚长约 10 mm,中间一枚稍短;花冠紫色至浅蓝色,长 3.5-4
ctlt,外面无毛,裂片5.长6mm 微凹;雄蕊二强,花丝均被疏柔毛。
车种与尾苞马蓝 墨mucronato-producta Lindau相似,但后者侧脉每边 5—6条,苞片长 17-25 mm,
小苞片长 18~20 mm,萼裂片长 15~18 mm。
5.9 鼻岗马蓝 新种
Strobilanthes 19ng . , .

ggngensis D Fang ct Lo sp.IlOV
A S.grffithiana(Nets)T.Ande~.nervis]atetalibus utriusecus 4-6,sp!cis usqna ad 4 cm]ongis
simplicibus gtabris,btac~.eis calycibus paulo brev~oribus apice acutJs,calyc~bus 5 mm loilgis rccedit.
Sufrutex ultra 40 cm altus,tamosus ,praeter flore~glaber;raml gtaciles,albquedtangulares,sulca ti,ferc
glabri.F01ia opposita,ineaqualia;lamina papytacea,ailguste eliptica taro ovatomlliptica,major6—1 1.5 cm
longa,2~ 3.5 cm lata
, minor(1.5~)3~8.5 cm loilga,(0.5~)1~3 cm lata,apice acuminata,basi cuneata
decurrcns.denticuLata,utrinque cystolithis densis liileo]atis,nerv~]atetalibus utrinsecus 4~6 clm costa
utriilque p!omilulis.venuli~transversalibus;petio]us 2~ 14 mm Iongus .Inflore~centia axilaris 2~ 4 cm
Ionga,spicata, simplex,5~ 1-41ora;pedunculus usque ad 8 mm ]ongus;bractea~ oppositae,in quoque
维普资讯 http://www.cqvip.com
34 广 西 植 物 17卷
paribm inter se remotae,anguste triangulates

2~-4 mm Iongae,apice acutae,utrinque cystolithis,alteme fer-
tiles 1-florae,alterae sterile*

persistentes;bracteolae oblongae。5 mm Ionga~;calyx c.5 mm longus,
bilabftus,labio antico ad basin 2-partito

eo postico 3-1obulato,Icbul~ c.2 mm Iongis omnino oblongis
margine jtLxta apicam ciliolatis;corolla(alab.)purpurea,ultra 2.5 cm]onga。subrecta,extus glabra,tubo 0 5
mm Iongo cylindHco ,fauca campannlata c.1.6 cm Ionga
。 Iobis 5 0 4 mm longis apice 2一Iobulatis;stamina 4,
didynama,inclusa,filamentis longioribus c.6 mm longis brevioribus c.2 mm longis omnino piIosis
, loculis 0
2N2.5 mm longJs;ovarium glabrum,ovuLa in quoque loculo 2,stylo 0 12 mm longo hJrsuto,stigmate glabro.
Capsula non visa.
Guangxi(广西):Longzhon(龙州),Longgang(鼻岗),on limesT-one hilslope,1979.1 1.10,Longgang
CompL Exred.(鼻岗练考队)1 t599(holotype。IBK).
亚灌木,高逾 帅 cm,除花外无毛.叶狭椭圆形,稀卵状椭圆形,大的长 6N11.5 cm,小的长 (1.5
~ )3N8.5 cm,基部下延,边有浅齿.侧脉每边4N6条。穗状花序腋生,长 2N4 cm,不分枝,着花5~
1朵;苞片对生,疏离,狭三角形,长 2N4mm,先端急尖,1枚不孕,宿存;萼长约 5 mm,二唇形,下
唇 2裂达基部,上唇 3浅裂,裂片长约2mm;花冠 (蕾)紫色,长逾2.5 crl,外面无毛,裂片 5,长约 4
mm,有凹缺;雄蕊 4,花丝全被疏柔毛;子房无毛,花柱被硬毛。
本种吼侧脉每边4~6条,穗状花序长达 4 cm,不分枝,无毛,苞片稍短于花萼,先端急尖,萼长约 5
mm而与 griffithiana(Nees)T.Anders.不同。
i10 龙州马蓝 新种
Strobilanthes Iongzh0uensis Lo et D.Fang,sp.nOV.
Species griffithianae(Nees)T.Anders.similis,quae foliorum laminis late lanceolatis subtus SeCUS
~rVO$puba rulis,spicis et calycibus viscoso—pubescantibus,corolla lutea distinguitur.
Frutex 1.5N2 m altus;caulis robustus,purpureo-fuscus,glaber,nodis tumidulis.Folia inaequimagna vel
subaequimagna;lamina coriacea,ovata vel lanceolato-ovata,3~ 15.5 cm Ionga et 2-5~ 6 cm lata,apice
breviter acuminata vel acnmJnata,basi cnneata,margine saepe subinconspicue serrulata vel subundulata,
utrinque glabra。r~rvis lateralibus utrinsecus 5~7(~9)supra are prominentbus subtus prominulis;petiolus
5~ 10mm longus.Spica axillaris。1.5~5 cm longa,floribus densisplerumque alternis;bractea circ.5N6mm
Ionga。bracteolaque(circ.7 mm longa】lanceolata,albo—pubescens,persistens;calyx albo。-pubescem,circ.8
mm Iongus,bilabiatus,labio antico ad basin 2-tmrtito,Labio postico 3一Imrtito inferne connato,Iobulis circ.6
mm ]ongis,cnm lobis anticis omnino lanceolatis ciliolatis;corola tmlide purpurea,3~ 3.5 cm longa,extus
glahra,tn10o circ. 1 cm Iongo cylindrico apice curvulo,fauce campanulata circ.2 cm longa intus albo-vilosa,
lobis 5 subaequalibus late obovath circ.5 mm longis apice bilobulatis;stamina didynatria,inclusa,filament~
anticis 7 mm longis viIks posticis 2 mm Iongis glabris,antheris 2~2.5 mm Iongis;ovarium glabrum。stylus
circ. 2.5 cm Iongus,supramedium vilosus.Capsulafusiformis,18N20mm Ionga;semina4,pills adpreesis.
Guangxi(广西):Longzhou(龙州),Zhubu(逐 h),0n lime hilltop,rare,1957.01, C.Tam (谭沛祥)
57224(type,IBSq,Longgang CompL Exped.(鼻岗综考队)20593(GXMI);ibid.,Banbi(扳闭),P.C.Tam
57282(IBSC);DaxinCg新),HuangSezei(黄燮才)7531(rr.,GXMG).
灌木,高达 2 m;茎紫棕色.叶革质,卵形或披针状卵形,长3~15.5 cm,宽 2.5N6 cm,基部楔形,
边缘常有不明显的小锯齿或浅波状,无毛,侧脉每边5~7(N9)条。穗状花序腋生;花密,常互生;苞
片披针形,长约 5~6mm,被短柔毛,宿存;萼长约 8mm,二唇形,下唇 2裂达基部,上唇 3深裂,裂
维普资讯 http://www.cqvip.com
I期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 35
片长约 6mm;花冠淡紫色,长 3~3.5 cm,外面无毛,裂片 5,长约 5mm,2裂;雄蕊二强,前对花丝被
长柔毛;子房无毛,花柱中部之上被长柔毛.
新种花互生,萼二唇形,而与&gr彬thina(Nees) Anders.近缘,但那种叶阔披针形,下面脉上有微
毛;穗状花序和花萼被粘质短柔毛;花冠黄色而不同.
5.11 多穗马蓝 新种
Strobilanthes myriostachya D.Fang et Lo
,slx nOV.
Species S.grifithianae(Nees) Andem.similis,quae folis late lanceolatis majoribes nervis lateralibes
10-jugis,spicis esque ad 20 cm Iongis viscoso-pubescentibes,bracteis angeste triangularibus a 25 mitt
Iongis

corolla lutea difert.
Frutex a 3.5 m altus,ramosus,pmeter flores glaber;rami teles
,
parce lenticellati;ramuli quadrangulares.
Folia opposita,saepe inaequalia rafo subaeqna lia;lamina chartacea
, anguste ovata rafo lanceolata,2~9 cm
1onga

I~ 2.7 cm lata

apice acuminata,basi subcuneata d∞urrens in pe tiolum brevem,subintegra vel in
dimidio supe ro paulo Crenulata

utrinque cystolithis densis albidis lineolatis et nervis lateralibes utdeseces
saepe 5~6 cum costa prominulis,venulis transversalibus.Inflorescentia in quoque axfllis foliorum et apicibes
ramorum prodiens,1.5~ 12 cm Ionga,spicata,interrupta~simplex ve1 ramifera;pe dunculus1~l0mm lunges ;
bracteae oppositae,late ellipticae,4~ 7 mm longae, aplce obtusae vel rotunda~,alterae fertiles l—florae,
altem~ steriles,persistentes,cum bracteolis segmentisque calycis coriacaae ciliolatae utrinque cystolithis;
bracteolae oblongo~elliptica e,6~7 mm Iongae,2~ 2.5 mm latae;calyx 8 mm longus bilabiatus,labio antico
ad basin 2-partito,postico 3-fido,Iobulis 4 mm 1ongis omnino oblongis;corolla purpurea,3 cm longa,paulo
curvata,extus glabra,tubo 7 mm Iongo cylindric.o;fauca campanulata 2 cm Ionga,Iobis 5 a 3~ 4 mm
longis apice 2-1obulatis;stamina 4,didynama,inclesa,filamentis anticis 7 mm loiagis posticis 2 mm IongA
omnino hirsutis,Ioculis 3~3.5 mm Iongis;stylus a 2 cm lunges cum stig/nate hirsutus.Capsula fes iformis,
16~ l8 mm Ionga,extes glabra,4-seminalis;semina pilis deesis appressis vestita.
Guangxl(广西):Napo(那坡),Nasang(那桑),on limestone hil,in forest,alt.about 1000 m,1983.09.I 1,
n Fang and Gao Chengzhi(方鼎、高成芝)25232(holotype,GXMI).
灌木,高约 3.5m,多分枝,除花外无毛.叶狭卵形,稀披针形,长 2~9 ern,宽 1~2.7 cm,基部下
延成短柄,边近全缘或中部之上稍有浅钝齿,侧脉每边通常 5~6条.穗状花序生于每个叶腋和枝梢,长
1.5~12ern,间断.单一或分枝;苞片对生,阔椭圆形,长4~7mm,先端钝圊,I放不孕,宿存:萼长 8
mlrl,二唇形.下唇 2裂达基部,上唇3半裂,裂片长4mm;花冠紫色,长 3 cm,外面无毛,裂片 5,长
3~4mm,有曲映:雄蕊4,花丝和花柱均被硬毛.
此种与S.griffithiana(Nees)T.Anders.近缘,但后者叶阔披针形,较大,侧脉 10对;穗状花序长达
20 cm,有粘质短柔毛:苞片狭三角形,长约 25 mm,花冠黄色.
5.12 串花马蓝 新种
Strobilanthes botryantha D.Fang et Lo
, sp.nOV.
Afinis&griffithianae(Nees) Anders.1 quae foliis lato—lanceolatis nervis lateralibes 10-jugis,spicis
esque ad 20 cmlongis viscoso—pubescantibus,bracteis angusto-triangularibes 25 mm Ion#s,corolla lutea
difrerL
Sufrutex elex:tes 0.6~ 1.5 m altes,praeter flores glaber;rami teretes sparsissime lenticaIlati;ramuli
subquadmngulares paulo sulcatL Folia quoq~m pari saepe subaequalia taro inaeqnalia;lamina palrymcaa,
维普资讯 http://www.cqvip.com
广 西 植 物 17卷
angusto-eliptica,lanceolata ram ovato~eltiptica

4~ 17 cm longa, 1.5~ 4.5 cm LaLa,apice caudato—
acuminate vel acuminate

basi cuneata,subintegra vel irregulariter et parce crenulata,utrinque cystolithis
lineolatis,costa supra impressa
, nervis lateralibus utrinsecus(3~)5~6 utrinque prominulis,petiolo 0.5~2
cm longo canalicutato.Inflorescentia ex axilis foliorum partialium prodiens
, l_5~3.5(~7)cm Ionga,spicata,
interrupta,simplex vel ramifera,(7~)4~1-flora;pedunculus 0.3~L.5(~3)cmlongus;bracteae oppositae,
saepe eltipticae,2.5~6(~8)mm Iongae,3~4 mm Latae,apice rotundae ram obtusae,alterae 1-florae,
alterae eflorae
, persistentes,culll bracteolis segmentis calycis coriaceae ciliolatae utrinque cystolithis;
bracteolae oblongo~elipticae,7~ 10 mm longae,apice obtusae;calyx 10 mm Iongus,bilabiatus,Labio
antico fere ad basin 2-partito,[abio postico 3-fido,Iobulis 5 mm Iongis medio tateratibus paulo angustiore
omnino oblongis;corola palide purpurca vel purpurea,4~5 cm Ionga,patflo curvata,extus giabra,tubo c.1
cm longo cytindrico ,fauca ca mpanulata 2.5~3.5 cm Ionga Iobis 5 5~6 mm longis apice 2-[obulatis;slam-
ina 4,didynama;inclusa,filamentis anticis 7 mm longis posticis 2 mm Iongis omnino parce hirsutis,thecls 3-5
~ 4 mm longis;ovarium glabrum

utm que[ocu[o oaflis 2,stylo 2.8 cm longo hirsuto,stigm ate glabro.
Capsulajuvenatis fusiformis,0 17 mm Ionga.
Guangxi(广西):Napo(那坡),Nunghua(弄化),on limestone hil,in valey,in forest,alt.890~1 200
D.Fang et a1.(方鼎等)3—1341(GXMI);ibid D.Fang andLiaoXinpei(方鼎、廖信佩)22345(GXMI);
ibid.1 1986.1 L.09,Qin Dehai and Rao Weiyuan(覃德海.饶伟源)79904(hototype,GXMI);ibid D.Fang,
Zeng Ling and Zhou Lishuang(方鼎 曾玲 周丽双)0579(GXMI,GXNM).
亚灌木,高达 1.5 m,除花外无毛。叶狭椭圆形至披针形,稀卵状椭圆形,长 4~17 cm,宽 1_5~4.5
cm,边近全缘或有不规则的疏浅钝齿,侧脉每边 (3~)5~6条。穗状花序生于部分叶腋,长 1.5~3
(~7)cm,间断;苞片对生,通常椭圆形,长2.5~6(~8)mm,先端钝圆,L枚不孕,宿存;萼长
mm,二唇形,下唇 2 裂几达基部,上唇 3半裂,裂片长 5 mm,中间 1枚稍狭;花冠紫色,长 4~5 cnl,
外面无毛,裂片 5,长 5~6 mm,有凹缺;雄蕊二强,花丝均疏被硬毛。
近似印度的 griffithiana(Nees)T.Andem.,但那种叶宽针形,侧脉 10对;穗状花序长达 20 cm,被
牯质短柔毛;苞片狭三角形,长约 25 mm;花冠黄色。
il3 糙毛马蓝 新种
Strobilanthes strigosa D.Fang et Lo,sp.nOV.
s.oligantha M iq.differt ramis supra medium sicco nigricantibus,ramu Lis retrorso-strigosis et hiesutis,
bracteis bracteolis ca lycis segmentis margine omnino articulato-gIanduloso~cillatis,corola extus glabra-
Sufrutex c.30~60 cm a Ltus;rami flexuosi,inferne lenticellati,supra medium cum fotis bracteisque sicco
nigrieantes;ramuli subquadrangulares 2-sulcati retrorso-strigosi et hirsuti.Folia opposita,subaequaIia;
laminae ct~asse chariaceae,elipticae vel late ovatae,3.5~ 8 cm tongae,2~ 5 cm Latae,apice aeutae,basi
attenuatae vet rotundae,denticulatae serralaeve,utfinque plus minusve strigosae,supra secllS costas,nervos
et juxla marginem saepe hirsutae,cystolithis tineolatis obscuris,nerv~laterMibus utrinsecus。7 cum costh
utrinque prominuls,venutis transversalibus;petioli 5~12 mm [ongi.strigosi et hirsutL Inflorescentia
axillaris ad apicem ramorum, 2~3 cm Ionga,breviter spicata,co ntinua;peduncu Lus inconspicuus;bracteae
opposilae,subfoai aceae,9~ 10mm longae,5~6mm latae,apice acutae vc Lobtusae,penninerviae,l-florae,
persistentes, cugi bracteolis segmentisque ca Lycis uttinque cystolithis et pubescentes margine
artieulatc g1anduloso-ciliatae;bracteolae oblanceolatae,9 mm longae;calyx fere ad basin inaequaliter
维普资讯 http://www.cqvip.com
1期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 37
5一partitus.segmentis sublineari—spathu]atis 2 anticis 12 mm longis 3 posticis 10 mm longis;corola
purpureo—rosea,4.5 cm longa,leviter curvata.extus g]abra,tubo a 1.5 cm longo cylindrico,fauce
campanu]ata 2.3 cm longa,lobis 5 c.7 mm longis api rotundis;stamina 4’didynama,inclusa,filamentis
antic~5 mm Iongis pitosis posticis 2.5 mm longis glabris
, ]ocu]is 2.5~ 3 mm longis;ovarium in utroqua latere
hirsutum,in quoque locu]o ovulis 2,stylo 2.8 cm longo in dimidio supero cum stigmate sparse hirtello.
Capsula 101 visa.
Guangxi(广西):Jingxi(靖西),Kuixu(魁圩),OD limestone hilslope,1987.叭.1 1,Rao Weiyuan and
Yen Kechien(饶伟源,严克俭)23693(holotype.GXMI)。
亚灌木,高约 30~60 cm;枝干时中部之上和叶,苞片带黑色;小枝被倒向短糙伏毛和硬毛.叶厚纸
质,椭回形或阔卵形,长3.5~8 cm,宽 2~5 cm,边有齿,两面多少被糙伏毛,侧脉每边约7条。短穗状
花序生于枝梢】1十腋,长2~3 cm,连续;苞片近叶状,长9~10 mm,宿存,连同小苞片.萼裂片边缘均被
具节腺状缘毛;萼不等大的5裂几达基部;花冠紫红色,长4.5 cm,外面无毛,裂片5,长7 mm,先端
圆;雄蕊 4,前对花丝被疏柔毛;子房两侧被短硬毛.
本种花序短穗状,而与少花马蓝 S o垤amha Miq.接近,但枝干时上部带黑色,小枝被倒向短糙伏毛和
硬毛,苞片,小苞片和萼裂片边缘均被具节腺状缘毛,花冠外面无毛.
5.14 锈毛马蓝 新种
S~obilanthes fu]vihispida D.Fang et Lo,sp.nov.
Species habitu S mac~urei M err.proxima.a qua bracteis spathulatis u~lue oblongis 9~ 26 mm longis
cure bracteo]is et calycis segmentis extus margineque plus minusve longe articulato—ferrugiueo—hispidis.
coro]la dimdio breviore rccedit.
Suffrutex ultra 35 cm altus;rami teretes,superne flexuosi juventute obtuse quadrangulares,sulcati,plus
minusve adpresso—ferrugineo—hirteilL Folia opposita.inaequa lia,pe tiolata;lamina papytacea,ovata re1 late
ovata.3~ 10 cm tonga,2~ 5.7 cm ]ata,apice acuta,basi breviter atenuat/t,margine crenulata,utrinque ad
costam nervosque parce adpresso—hirtella.subtus cystolith~albis lineolatis.nervis lateralibus utrinsecus 4~6
curu costa utrinque prominulis,venulis transversalibua ,pe tiolo 0.4~ 2 cm longo angua te alato hirtello$ccus
utroque latera pa rce ferrugineo—hispido.Inflorescentia axillaris,2~ 3 cm longa.breviter spicata,continua;
pe dunculus brevissimus ,ferrugineo—hirtelus ;bracteae oppositae,extremae spa thulatae pe nninerviae dorso
cystolithis cctero oblongo—spa thulatae re]oblongae.9~ 26 mm Iongae,1.5~ 12 mm latae,margine supra
medium parce crenulatae vel serratae.a pice obtusae,1一florae,pers~tentes,cum bracteol~ segmentisque
calycis utrinque parce hirteltae extus et margine et intusjuxta apicem plus minusve patule 1-3-5 mm longae
articulato-ferrugineo—h pidae;bracteolae oblongae vel oblongo-spathulatae.5~ 12 mm Iongae,margine
juxta apicem interdum parce serratae;calyx 5~6 mm Iongus,5-partitus.segmentis sublinearibua 4~5 mm
Iongis;corola co lore ignoto,15 mm ]onga,extus retrorso—pubescens,recta,tubo 4 mm Iongo cylindrico ,in
fauce infundibuliformi inflata 9 mm longa.1obis 5 。 2 mm Iongis apice rotundis;stamina 4,didynama,
inclusa.filamentis anticis 3 mm Iongis fere glabris posticis 1.5 mm longis gtabris,Ioculis 1.5 mm 】ongis;
ovarium glabrum.ovulis in quoque Ioculo 2,stylo 1O~12 mm Iongo parce hirte]lo-Capsu]a ignota-
Guangxi(广西):Lovgzhou(龙州 Longgang(券岗l on.1imestone hillslope,1979-11-10,Longgang
Compk Exped.(券岗综考队)1 162l(holotype.IBK)-
亚灌术,高超过 35 ctn;嫩枝多少被贴伏的锈色短硬毛.叶卵形或阔卵形,长3~10 cm,宽 2~5-7
维普资讯 http://www.cqvip.com
38 广 西 植 物 17卷
cm,边有浅钝齿,叶脉两面琉披贴伏的短硬毛,侧脉每边4~6条.短穗状花序腋生,长2 3 era;苞片最
外侧的匙形,内面的长圆状匙形至长圆形,长 9~26 mm,宿存,和小苞片、萼裂片外面和边缘均被开展的
具节锈色糙硬毛;萼 5撵裂,裂片长 4~5mm;花冠长 15mm,外被倒向短柔毛,裂片5,长 2mm,先端
圆;雄蕊4;子房无毛,花柱疏被短硬毛.
本种体态与海南马蓝S.maclurei Merr.楹为相近,但苞片匙形至长圆形,长9-26 mm,和小苞片 萼 ·
裂片外面和边缘多少被具节锈色长糙硬毛:花冠短一半.
5.15 长苞马蓝
Strobilanthes].gomm R.Ben.in Bul1.SoG BOL France 81:601.1934 et in L~omt% FI.Gen.
Indo-.Chine 4:67I.1935.—— Tetraglochidiumjugorum(R.Ben.)Brem.in Proc.K.Neded.Akad.Wet.,Ser.
q 60:21957.
广西:宁明,峙浪,草地,1977.06.06,何有圻 2—-46(0XMI).
分布:越南北部.我国 (广西)新记录.
5.16 薄叶马蓝
Stmbilanthes labordeL“ vL in Fedde,Rep.Sp.Nov.12:20.1913.— — ∞ 叩 labordei(L6v1.)
Hand.-Maz~in Sinensia 5:20.1934.———C衄伽, d labordel(L 1.)E.Hossain in Notes Bot.Gard.
Edinh 32:405.1973.
广西:昭平,大槽山,山顶,1957.08.12,蒋承曾 夏民生,程仕品4115(IBK)。
分布:贵州.广西新记录.
置17 环状马蓝(中国高等植物图鉴)
Strobilanthes cydaClarke ex W.SmithinNotesBot.Gard.Edinb.10:192.1918:中国高等植物图鉴
4:160,图5734.1975.
广西:隆林,金钟山,1983.03.20,罗金裕、黄志25844(GXMI).
分布:云南.广西新记录,
5.18 大苞马蓝
Strobilanth~ gigantodes Lindau in Bul1.Herb.Boiss.5:649. 1897;R.Ben.in Leeomte,FL Gen.
1ndo-Chine 4:670.1935.
广 西: 防城, 十万 大 山, 陈少 卿 4927(IBSC)、 5266(IBSC); 同地 , 林 中,海 拔 200 m,
1975.O8.17,方鼎 廖信佩76573(OXMi)。 .
云南:思茅,毛品一275 1(IBSC),屏边,昆明站6469(IBSC)。
分布:越南北部.我国 (广西和云南)新记录.
s l9 腺苞马蓝 新种
Strobilanthes glandibracteats D.Fang et Lo,sp.nov.
Pmxima S.pentstemonoidi (Nees) T.Andets., quae foliis ellipticis, pedunculis p]erumque
glanduloso--pubescentibus,bracteis suborbicularibus apice rotundatis cure ~om lis exttkq onm ino glabris
differt.
Herba ultra 40 em alta;rami quadrangulares,paulo flexuosi;ramuli bisuleati,in sulcis plerumque
pubescentes. Folia opposita, inaequalissima, petiolata; lamina papyraeea u~que ura~e papyracea,
ova~
.o--elliptiea rBro angusto-ovata vellanceolatainterdum inaequilateralis,major 5.5~12.5 em Ionga,2~
4.5 em lata。minor 2~3.5 em Ionga,0.4~ 2.9 um lata,apice caudato--aeuminata,basi attenuata,serrulata,
维普资讯 http://www.cqvip.com
1期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 39
_ _ _ 。 _ _ _ _ __ - _ _ _ _ _ _ _- _ _ _ _ _ - _ __ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ - _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ ● __ _ _ ● ● - - ● _ _ - __ _ _ _ _ ● _ _ __ ● __ _ _ 。 - 。 。 - ●- _ _ _ _ - _ - ●● 。 - _ _ 。 _ 。 -_ _ _ _ _ _ - _ 。 _ _ 。_ 。 _ I _ - ● _ 。。 _ 。 _ ● _ - ● 一
utrinque secus costara,ne1vos venulasque sparse pubescens vel glabm et cystolithis lineolatis obscuris

nervis
lateralibus utrinseeus 4~ 7 eum costa utrinque prominulis. venul~ transversls;petiolus 0~7 mm Iongus,
spa rse pubeaeens.Infloreseentia ex axilis foliorum superiorum et ad apicem ramorum oriunda,capitara,&3
~ 4一flora,simplex interdum 2~5 in paniculam disposita;peduneulus O.6~3.5 em Iongus,bisulcatus,in suicis
pubeseens,apicem venus crassiuseulus;bracteae elliptica e vel ovato-elliptieae
. 6~ 13 mm Iongae,3.5~7 mm
latae,apice aentae vel obtusae

extus art u1ato—glandu10sO—pubescemes,eystolithis,ca duca e vel deciduae
calyx fete ad basin 5-partitus,segraentis lanceolatls vel linearibus inaequilongis postieo 8 mm Iongo ceterum
4 brevioribus 6~7 mm longis extus margine intus juxta apicem articulato—glanduloso—pubescentibus;corolla
pa llide purpurea,c 3.5 em Ionga
, paulo eurcata,extus in alabastro parce glanduloso—pubescens sub anthe~i
subglabra,tuba c.1 em longo eylindrico ,fauce ca mpa nulata e.2.2 em longa,Iobis 5 c 3 mm Iongis apice
retusis;stamina 4,didynama,inclusa,filamentis anticis 5 et 7 mm longis inaequalibus erectis parce villosis
postieis 2 mm Iongis recurvis subglabris,antheris subglobosis 1.5 mm diarm aliqnot barbatis;ovarium
ovula in quoque Ioculo 2, stylus c 2 cm longus, pa rce
glanduloso-pubeseem.Capsula ignota.
Guangxi(广西):Lingyun(凌云),Chengxiang(城厢 oFi limestone hil,1977.10.1 1,Lingyun Exped.(凌
云队)3-25065(holotype,GXMI);ibid GuangxiMcd.PLExped.(广西中药资源普查队)0311(Herbarium,
Guangxi Company ofChinese Medicinal Materials).
草本,高超过 40 enl,叶卵状椭 圆形,稀狭卵形或披针形,大的长5.5~12.5 em,小的长2~3.5 em,
边有浅锯齿.头状花序生于上部叶腋和和柱端;花序梗被 2列短柔毛,先端稍增粗;苞片椭圆形至卵状椭
圆形,先端急尖或钝,背面被具节腺状短黍毛,早落或凋落:萼不等大的5裂几达基部,外被具节腺状短
柔毛:花冠淡紫色.长约 3.5 cm, 外面近无毛.裂片5,长 3 mm.微凹:雄蕊 4,前对花丝不等长,直
立,后对花丝下弯,花药近球形;子房和花柱被锈色腺状短柔毛.
这个种的体态与球花马蓝且pentstemonoides(Noes)T.Anders般 为相近,但后者叶椭圆形 花序梗常
被腺状短柔毛;苞片近圆形,先端圆,和花冠外面均无毛.
5.20 宁明马蓝 新种
Strobilaathes ningmiageusis D.Fang et Lo.six nov,
Species ex affinitate S.ps~ostac i Clarke ex w .W .Smith,sed foliis avatls minaribus apice aeuminatis
vel acutis basi rotundis utrinque nervis cnm petiolis glabris eystolithis subtus seen8 nervos dispositis,calycls
segment~fete glabris vel glabris!zcediL
Sufrutex ultra 20 cm altus;rami obtuse quadral1gulares.sulcati.plus minusve cystolithis albis Uneolatis
et punctiformibus,internodiis glabris,nodis subglabris.Folia opposita,inaequalia,glabra;petiolis c 3~7
mm Iongis eystolithis munlta;laminae chartaceae,ovatae.majort~3~5.5 cm Iongae,1_3~3 em latae.
minores 9~ 17 mm Iongae,2.5~ 10 mm latae,apice acuminatae vel acutae,basi rotundae deeurrentes,
selTulatae,eystolithis supra densis lineolatis subtus secI1s nei~os ven~dasque saepe 1~ 2-fariam ad eustas
densiorlbus dispositis, nervis lateralibus utrinsecus 4~ 6 clm custis utrinque prominulis, venulis
transversalibus.Infiorescentia axillaris et terminalis,capitata.4-flora.simplex;pedunculus c.2~3 cm
longus,apieem cereus crassiusculus.fete glaber,eystolithis spa tsis;bmcteae elipticae.8—12 mm Iongae,c.6
mm latae.acutae.cxtus fere glabrae,mar ne parce inconspicu~ciliolatae.cystolithis,ca duca e;bracteolae
non visae;calyx 5-partitus.sesmentis oblongo-eliptieis inaequilorigis postico 7 m扔 Iongo ccte】mm 4
维普资讯 http://www.cqvip.com
广 西 植 物 17卷
brevioribus a 6 mm longis utrinque aliquot inconspicue adpreso— margine patentl-hirtelis vel g]abris;
oorolla caerulea,o-4 or/1 longa

paulo curvata.extus in a]abastro g]abra vel fore glabra sub anthesi glabra
,
tubo oylindrico。1 onl longo,fauce campanulata o.2.3 am longa,lobis 5 o.6 nlm in diana.apice retusis;stam-
ma 4,didynama
, inclusa, fi Lamentis antic[s 7 eL 9 wtft~longis inaequalibus erectis posticis o. 2 mwt[ongis
recurvis Omlrino glabris

antheris subglobosis aliquot barbatis;ovanum apice cum sty]o basi aliquot
glanduloso-puberulum ceterum glabrurn
, ovula in quoque loculo 2,stylus OUR1 stigmate o.3 onl longus.
Capsula non visa.
Guangxi(广西):Ningming(宁明),Tingliang(亭亮),on limestone hill,al about 280 m.1985.12.21,
Mo Anna(葜安娜】0765(0XMI)。
亚灌木,高超过 20 cm,叶卵形,大的长 3~5.5 cm.小的长 9~17 mm,先端渐尖至急尖,基部近圆
形,边有浅锯齿,针晶体在下面沿侧脉和小脉常。1~2行排列,在中脉上较密,连叶柄无毛 头状花序腋生
和顶生;花序梗先端稍增粗:苞片椭圆形,早落;萼不等大的 5深裂,裂片几乎无毛或无毛;花冠蓝色,
长约4 cm,外面无毛,裂片 5,径约 6 him,微凹;雄蕊二强,前对花丝不等长,直立,后对花丝下弯,花
药近球形;子房先端和花柱基部被少许傲腺毛。
本种与细穗马蓝 psilostachysClarke ex W.W.Smith近缘,但 叶卵形,较小,先端渐尖至急尖,基
部近圆形,0t。脉两面和叶柄无毛,针晶体在叶背沿脉分布.萼裂片几乎无毛或无毛.
5.21 卵苞马蓝 新种
Strobilanthes ovatibracieata Lo et D.Fang,sp.nOV,
Affinis S dimorphotrichae Hance
, quae folis supra pills 2- 3-articulatis rarius conspersis,bracte~
ovatis subito breviter acuminatis glaberrimis,calycis segment~ diflferI.
Herba re1 sufrutex O.5~ 2 m altus;rami robus ti,quadrangulares,sulcati,retrOrso-hirte]li.Folia
opposita,inaequalia,petiol~1~10(~20)mnllong~;lamina charmcea,ovato—elliptica raro ovata,major 3
~ 10.5 am longa,1.5~ 4.5 onl lata,minor 1~ 4 onl longa,0.5~ 1.9 Gnl lata,apice acuta vel acuminata,basi
attenuata in~erdum ]eviter inaequilateralis,sarrulata

sup广d cystolithis denais albis lineolat~,utdnque ad
costam.nervos,venulas et petiolum plus minus ve hirtela.norris lateralibus utrinsecus 3~ 6 cum costa
utrinque prominulis.1nflorescemia axilar~s et terminalis,capitata,3~4—n0ra,saepc simplex raro 2~3(~9)
in paniculam disposita;pedunculus 0.4~ 2 am longus,apioem versus crasslus culus,retrorso-hirte]lus;
bracteae lato—ovatae Faro obo vatae,4~ 13 nlm ]olngae,2~ 8 mm latae apice obtusae vel acutae,cure
bracteolis extus parce hirtellae cystolithis ciliolatae caducae;bracteolae angus to~ bovatae vel obo vatae 2~5
mm longae;calyx prope basin 5一partitus.segmentislinearibus re1lanceolatis subinaequalibus 6~7tonilongis .
】~ 】.5 mm latis utrir,que margineque hirtel[s;coro1]a purpurea,3.5~4.3 am longa.extus pubescens,tubo 1.2
cm longo cylindrioo]eviter curvato,in fauce campanulata c.2.2 cnl lon~ga,lobis 5 subaequalibus 4 mnl longis
4~ 5 mn1]atis apice retus~s;stamina 4,didynama,inclus a,filamentis anticis 6 et 7 nlm long[s inaequalibus
erectis posticis 2 toni longis recurvis Ginning g]abris

antheris subg]obo sis aliquot barbatis;ovarium apice
glanduloso—pubescens,utroque looulo biovulatum,sty1o 0 3.2 onl longo fere glabro-Capsula ignota-
Guangxi(广西J:Shangsi(上思),Nadang(那荡),valley,inforest,al about360m,1975.10.18,D.Fang
and Liao Xinpei(方鼎、廖信佩)35163(holotype,GXMI);Dongxing(东兴),Fulong(扶隆),Fulong Group
(扶隆组)834(GXMI);ibid.,Naqin(那勤),Naqin Group(那勤组)331(GXMI);ibid.,Da]u(大蕞),x.x.
Chen ct a1.(陈秀香等)723(GXMI).
维普资讯 http://www.cqvip.com
1期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 41
草本,稀亚灌本,高达 2 m;枝被倒生短硬毛。叶卵状椭圆形,稀卵形,大的长 3~10。5 cm,小的长 1
~ 4 cm,先端急尖至渐尖,边有浅锯齿,叶脉两面和叶柄多少被短硬毛。头状花序,腋生和顶生;花序梗
先端稍增粗;苞片阔卵形。稀倒卵形,先端钝或急尖,外面疏被短硬毛,早落;萼 5裂,稍不等大。裂片
外面和边缘被短硬毛:花冠紫色,长 3。5~4.3 cm,外被短柔毛,裂片 5,长 4 mm,微凹:雄蕊二强。前
对花丝直立,不等长,后对花丝下弯,花药近球形。
接近两广马蓝 S.dimorphotricha Hance,那种叶上面散生多细胞柔毛;苞片卵形,先端骤短渐尖,无
毛 萼裂片被多细胞腺状疏柔毛。
6 水蓑衣属 Hygrophila R。Br。
6.1 小叶水蓑衣(海南植物志)
Hygrophila erecta(Burm。L)Hoch。in Candollea 5:230.1934;海 南 植 物 志 3:546.1974。
一 一 “P erecta Burm。£F1。Ind.135,L 41, 3.1768。
广西:贺县,大桂山林场,林中水沟边,海拔 180 m,1989。10。08,方鼎等 68150(GXMI)。
分布:海南;缅甸和印度也有。广西新记录。
6。2 贵港水蓑衣 新变种
Hygrophila saficifofia(Vah1)Nees var.1ongihirsuta Lo et D.Fang,var.IIOV。
Varietas nova 0b caulem robustum capsulas 15~17 mm longas var.megalanthae(Merr。1 Lo et L.
D.Chou similis,a vat.SaBc 扣妇 et var。megatantha differt bracteol~et calycis segmentis persistentibus
extus longe ferrugineo—hirsutis。
Guangxi(广西):Ouixian(贵县),near stream,1958.10:04,Zhong Shuquan(钟树 权)21089
(holotype,IBK)。
。 本变种茎粗壮,蒴果长 15~17.mm,而与大花水蓑表 var。megatantha(Merr.)Lo etL.D。Chou
相似,但与原变种和大花水蓑衣的区别在于:宿存的小苞片和萼裂片外面被锈色长硬毛。
7.小狮子草属 Hemiadelphis Nees
7.1 小狮子草(中国种子植物科属辞典)
Hemladelphis polysperma(Roxb.)Nees in Wall P1.As。Rar.3:80 1832 一 polysperma
Roxb。FI。Ind。l:1 19。1832。— — 地 gr叩 妇^ polysperma(Roxb.)T.Anders.in Journ.Linn—Soc.BOL
9:456。1867;R-Ben。in Lecomte,FL G n Indo-Chine 4:640.1935。
广西:临桂,雁山,1952.11,粱畴芬 30705(IBK).
分布:我国南部;越南至印度,斯里兰卡也有。广西新记录。
8。鳞花草属 Lepidagathis Wild。
8。1 长花鳞花草
Lepidagathis fasciculata(Retz.)Neescar.major Clarke in Hook。£,F1。Brit。Ind。4:523—1885.
广西:扶绥,山圩,石山,1989,03。04,陈秀香02397(GXEM)
分布:缅甸南部.我国 (广西)新记录。
&2 海南鳞花草(海南植物志)
Lepfdagathis hainanensis Lo in FL Hainan。3:552,598,fig一925.1974一
广西:岑溪,糯筒,山坡,1977 】0 12,岑溪调查队7-422(GXMI)
分布:海南;广西新记录。
维普资讯 http://www.cqvip.com
42 广 西 植 物 17卷
9.老鼠钫属 Acanthus Linn.
I 小花老鼠翰(悔南植物志)
Acanthus ebracteatI|s VaM
,Symb.Bot.2:75,L 40.1791;悔南植物志 3:554.1974.
广西:东兴,江平,河边.1976.10.11,江平调查组 151(GXMI)。
分布:海南和广东 中南半岛 印度尼西亚和印度也有。广西新记录。 ·
l 0.火焰花属 Phlogacanthes Nees
10.1 广西火焰花
Phloga∞nth岫 colaniae R.Ben.in Not.Syst.Paris 5(2):109.1936 et in Lecomte,FL G6 n_
Indo--Chine 4.7 10.1935.
广西:龙州,李树刚200516(IBSC).胨少卿 13979(IBSC);太新,太平,石山,海拔约200
m.1990.09.25,方鼎、曾玲0161(GXMI)
分布:越南北部。我国 (广西)新记录。
11.秋英爵床属 Cosmianthemum Brerm
I1.1 广西秋英爵床 新种
C0smianthemum guangxiense Lo et D。Fang SlX nov.
Proximum C.viridulifloro(C。 Wu et Lo)Lo” quod folis ovatis vel late ovatis usque ad 9 cm
latis,inflorescentiis unicus

axibus calycibusque glanduloso—pubezcentibus,bracteis imis baud foliaceis,
filamentis pilosis dffert.
Herba erecta c.70 cm alha;caulis inferile ramosus et rami teretes,badii,Iongitudinaliter
rugoso—striati,glabri;ramuli quadrangulares,sulcati,sparsim pubescentes.Fola in eodem pari
subaequalia,petiolata;laminae Chartaceae,anguste ovato~ellipticae,6。5~ lO.5 cm longae et 2~4 cm
latae,apice acummatae,basi rotundae vel obtusae,margine subtmdulatae,revolutae,supra interdum
cystolithis slxtrsis lincolatis obscuris,utrinque fere glabrae,nervis lateralibus utrinsecus c.5~ 6 cum
costis subtus prominulis petioli 0.6~ I-5 cm longi,pubescenti.Infloreseentiae terrme p~uee binae vel
singulae saepe axillares ad apicem 17amolnm prodientes,l-6 cm longae,racemiformes;pedunculi 0.5~
4 cm longi rhachisque pubescens;flores ex cymis oppositis 3~ l— Faro infime 6-floris compositi;
pedicellus brevissimus;bracteae oppositae,infimae saepe follaceae ceterum subulatae vel anguste
triangulates,e basi raeemi ad apicem sensim breves,2~23 mm ~ngae.0.8~4 mm latae,clm braeteolis ’
segmentisque ealycis extus subglabrae;bracteolae tr angulares,a 1.5 mm longae;calyx prope basin
5一partitus,segmentis lineari—lanceolatis 4 mm long~;corolla ex albenti purpurea,l2~ 13 mm longa,

extus paree puberula et glanduloso-puberula,tubo recto cylindrico a 3 mm longo.1abio supero ova~o
c.7 mm longo apiee 2-dentato,infero 3-fido,lobis oblongis 4 Inm longis ap obtusis;stamina 2,in
fauce co rollae affixa,filamentis glabris c.3 mm longis,thecis 2 mm longis p~ulo maequialtis basi
~calcaratis,superiore connectivo ultra loculum c.0.5 mm longura producto:staminodia 2,prope basin
filamentorum fertilium inserta,fdiformia,1 mm loriga,glabra;ovariuI glabrum,utroque loculo ovulis
2,stylo c.8 mm longo inferne parce hirtello.Capsula non visa.
1)Cm luthemmdriddiloram(c Wu etLo)Lo.co nov.— G唧 呲 胁期 ~iriduliforumC. Wu c【LoiaFLHmnan[ca
594,555。fig.928.1974.1Jaltan(海南 B丑0ling(保亭).F.cHow(侯宽~)72966(type。IBsc
维普资讯 http://www.cqvip.com
1期 力 鼎:广西爵床科植物新资料 43
Gtmngxi(广西):Dongxing(东兴),Naqin(那勤),onhiltop,inforest,1976.10.06,NaqinGroup(
那勤调查组)342(holotype,GXMI).
草本,高约70 cm。叶狭卵状椭圆形,长 6.5~10.5 cm,宽 2~4 cm,基部近圆形至钝.花序每3
稀 2或 1个常生于枝梢叶腋,总状,由6~1花的聚伞花序组成,轴被短柔毛;苞片最下一对常叶
状,余为钻状至狭三角形,长2~23 mm;萼5裂,近无毛;花冠紫白色,长 l2~13 rnnl,外面疏被
微毛,上唇长约7mm,2齿裂,下唇3中裂;雄蕊2,花丝无毛,药室基部无距,高的一枚药隔突出
约0.5 mm;不育雄蕊 2.生于能育雄蕊花丝的近基部,丝状,无毛。
本种与海南秋英爵床 C.viriduliflorum(c.Y.Wu etLo)Lo颇接近,但那种叶卵形或阔卵形,宽
达 9 cm;花序单出,轴和花萼被腺状短柔毛;最下部一对苞片绝非叶状;花丝被疏柔毛.可以区
别.
11.2 长花秋英爵床 新种
Cosmianthemum Iongiflorum D.Fang ct Lo,sp.nov.
C.knoxifolio【Clarke)B.Hamen afine,quod differt frutice,fol~s usque ad 20 cm longis 7.3 cm
latis nervis lateralibus 8~ l0--jugis,inflorescentia 2O~ 60 cm longa,rhachidi aliquot stipitat0一
glandifera~bracteacalycequeglanduloso-pnbescens,corolla 8-10mm longa.
Herba 20~30 cm alta;caulis simplex,pubescens,inferne subteres saepe repens,superne obtuse
quadrangularis,sulcatns.Folia 0pposita,subaeqnalia,petiolis pubescentibus 3~8 mm longis;laminae
papyrgce.ae,oblongo--ellipticae rar0 subovatae,2~13。5 cm Iongae,l_4~2.9 cm latae,apice acuminatae
obtusiusculae,basi~J.fleatRe vel obtusae,snbintegrae vel subundulatae,revolutae,utrinque in sicco
olivaceae,suprn glabrae interdnm cystolithis spam~]ineolatis obseuris,snbtns juxtR marginem et ad
costas nervosque sparsim pubescentes,costae supra impressae subtus prominulae,nervis lateralihus
utrinsecus c.【3~)4~6 utrinque prominulis.Inflorescentia axillaris ad apicem caul~,racemiformis,2~
3 cm longa; pedunculus 9~ l0 mm longns rh~tchisque sparsim pubesccns;bracteae oppositae,
angusto—triangulares re1 triangulates.1_5~2 mm longae,cum pedicelis bracteol~ segment~ calyc~
extus sparsim pubescentes;brecteolae ovatae l。5 mm 1ongae;flores ex cymis oppositis 6~ vel 3~
1-flor~ compositi; pedicelus 1.5 mm longus; calyx subaequaliter 5-partitus, segment~
angusto-triangularibus 2.5 mm longis;corola extns virella sparsim puberula et glanduloso—puberula,
intus purpurascens,14 mm longa

tubo c.5 mm longo apicem versus leviter angustato,labio supero
ovato—triangulari 6 mm Iongo basi 4 mm lato apiee 2-dentato,infero 3-lobato,lobis 1 mm longis,lobo
medio latiore 1 mm lato apice rotnndo;stamina 2in fauce corollae inserta,filamentis glabris 4 mm
Iongis,thec~ 2 tara Iongis paulo inaequialtis basi ecalcaratis;staminodia 2,filiformia,1 mm Ionga,
apice aliquot pilifera;ovarium glabrurn,in quoque 1ocnlo 2-ovulis,stylo 10 mm Iongo inferne sparsim
pubescenti.Capsula non visa.
Guangxi(广西):Dongxing(东兴),Taman(濉散),valey,in forest,1976.10.12,Liu Huiming(刘辉
明)1499(holofype,GXMI).
Hainan(海南):Baoting(保亭),F.C.How(侯宽昭)72070、72222;Wanning(万宁),ZhongYi(钟
义)4545;ibid.,HainanStation(海南工作站)399、1939;Q~ngzhong(琼中),DengLiang(邓良)3676.
Viemam(越南):Tonkin(东京),TaaiWongMo Slmn(大黄毛山),w.L Tsang(曾怀德)27031、
29518;KouNga Shan(狗牙山), T.Tsang 30616;ibid-,N.一E.ofMoncay,w.T.Tsang 26930.
维普资讯 http://www.cqvip.com
广 西 植 物 17卷
上引的海南和越南标本均存于 IBSC.
草本,高约20~30 om.叶长圆状椭圆形.稀近卵形.长 2~13.5 om,宽 1,4~2.9 cm,基部楔形
或钝,侧脉每边约 (3~)4~6条。花序生于茎梢叶腋,总状,长 2~3 cm,轴疏被短柔毛:苞片长
1.5~2 mm,和萼裂片外面均疏被短柔毛;花由6~1朵的聚伞花序组成;萼 5深裂,裂片长 2.5
ram;花冠处面淡绿色,疏被微毛和腺状微毛,长 14mm,上唇长6mm,2齿裂,下唇 3浅裂,裂片
长 l mln,中裂片稍宽;雄蕊 2,药室基部无距;不育雄蕊 2,丝状.
与产于泰国和马来半岛的C.knoxiifolium(Clarke)B.Harisen近似,但那种为灌木;叶长达 20
om,宽达7.3 g:m,侧脉 8~10对;花序长 20~60 cm,轴有少许具柄的腺体;苞片和花萼被腺状短柔
毛;花冠长 8—10mm.
12.山蓝属 PeristropheNees
12.1 广西山蓝 新种
Peristrophe gtmngxiensis Lo et D.Fan邑,sp.nov.
P. oribundae(Hems1.)C—Y_Wu et Lo proxima,quae foliis ovatis vel laneeolatis usque ad 9 cm
long!s et 3.5 om latis,bracte~s involuoralibus folis conformlbus muRo majoribuz apiee acuminatis,
corola retrorso—pubescenti iecedit.
Herba c 30 om alta;caulis pm pe basin ramosus;rami sulcati,pubescenti.Folia per paria
subaequalia,petiolis 3~ 1 1 mm longis;laminae papyraceae,anguste ellipticae,1.5~5 cm longae et 5~
1 1 mm latae,apice acuminatae,basi atteauatae,subundulatae vel inconspicuae et parce crenulatae
ciliolatae,utrinque parce pilosulae,s。cu5 costas,nervos,venulas petiolosque pubeseentes,cystolithis
albis lineolatis conspicuis.norris latemlibus utrinsecus 3— 6. Inflorescentia terminalis,2-flora ;
pedunculus 3— 15 rftm longus
, pubeseens;bracteae involucrales 2,paulo inaequales,anguste ovatae,7~
12 mm longae,3~5 mm latae,apice acutae vel subobtusae,cure bracteolis et segmeat~calycis utrinque
margineque sempe r plus minusve puberulae;bracteolae anguste triangulares,2 mm longae;calyx 3.5
mm longus,scariosus,aequaliter 5一partitus,segment~ anguste triangularibm 2.5 mm longis;corola
rubra,c 21 rain longa,extus infra medium tubi et prope marginem labii superi glabra cetero pubescens,
tubo c 1 1 mm longo et 1 mm crasso cylindrico,fauce brevisime amplkata,labio supero eliptico c.10
mm longo 4 mm lato apice rotundo。labio infero ovato-elliptico 3一lobato,lobis c 1 mm longis;stami-
na 2,in fauce corollae afixa,filamentis 6 mm Iongis parce pubescentibus,thecis linearibus 1 et 1.5 ITa21
longis inaequilongis,iaferiore breviore basi omnin0 ecalcaratis;ovarium in quoque loculo 2-ovulatum,
stylus c 20 mm longus cum ovario glaber,stigma aequaliter 2-1obatum.Capsula non visa.
Guangxi(广西):Shanglin(上林),Xiyan(西燕),1977.07.23,ShanglinGroup(上林调查组)2-0
(holotype,GXMI).
草本,高约30 cm。叶狭椭圆形,长 1.5~5 cm,宽 5~11 mm,被小缘毛,两面散生微疏柔毛,
在脉和叶柄上被短柔毛。苞序生于小枝顶端;总苞片 2,狭卵形,长 7~12mm,先端急尖或稍钝;
萼 5深裂,裂片长2.5 mm,花冠红色,长21 1Tim,外面除管的中部之下和上唇近边缘无毛外,其余
被短柔毛,上唇长约 10 mm,下唇3浅裂,裂片长约 1 mm;雄蕊 2,药室基部均无距;子房和花柱
无毛。
此种与悔南山蓝 P.floribunda(Hems1.)C.Y_Wu et Lo近缘,但后者叶卵形或披针形,长达 9
cm,宽达3.5 cm;总苞片卵形或披针形,远较大,先端渐尖;花冠外被倒生柔毛。
维普资讯 http://www.cqvip.com
】期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 彤
13 纤穗爵床属 Leptostachya Nees
13.1 尾叶纤穗爵床 新种
Leptostachya caudafifolia Lo et D.Fang
, sp.nov.
Species L.walichii Nees afinis.quae foliis papyraceis vel tenuiter papyraceig,inflorescentia 5~15
(~30)om longa rhachidi et calycis segmentis plus minusve glanduloso—pubescentibus,bracteis
papyraceis.corolla 5.5~8.5 mm Ionga differL
Herba 0 1 m alta,praeter inflorescentias glabra;caulis inferne ad nodos radicans;mmi teretes;
ramuli obtuse quadrangulares,sulcatL Folia quoque pari subaequalia vcl leviter inaequalia,petiolata;
lamina papyracea vel classe papyracea,eliptica vel ovato—eUiptica,3~ 10 om longa et1.5~4.2 cm lata,
apice breviter caudata,cauda C.1 om Ionga,basi ouneata,margine subintegra leviter revoluta,utrinque
oystolithis densN lineolatis obscuris,in sicco flavido-virens,costa subtus prominula,nervis lateralibus
u~insecus 5~ 6,petiolo 2~ 15 mm longo supra eanaliculato.Inflorescentia axillaris,1~ 3 cm Ionga,
spicata,interrupta,simplex vel ramosa;pcdunculus 5~ 15 mm Iongus rhachisque sul~ta,in sulcis
puberala;braeteae oppositae,lineari-triangulares,infimae interdum foliformes,3~4(一 10)mm
Iongae,1(~2)mm latae,coriaceae,alteme fertiles 1一florae,alterae steriles,bmcteokaeque ciliolatae;
bmcteolae ovatae 2.5~ 3 mm longae; calyx subaequaliter ad basin 5-partitus. segmentis
2.5 mm longis ciliolatis;corolla alba, c. 1 1 mm Ionga,extus sparsim
rctrorso—pubescens,tuba recto cylindrico 2 mm longo,labio supcro lato--ovato c.5 mm Iongo apice
rotundo,infero rugulo 3-lobato,lobis suboblongis a 2.5 mm Iongis apice rotundN;stamina 2,in fauee
co rollae affixa,fdamentis a 3 mm longis glabris,thecis oblongis 2 turn iongis inaequialtis basi
ecalcaratis;ovarium glabrum,utroque Ioculo 2-ovulatum,stylus a 5 ,ram longus,fere glabet-Capsula
ignom.
Guangxi(广西):Lingyun(凌云),Xiajia(下 甲),on rocky surface of limestone hilltop,in forest,
1977.10.12,Li Jingxi(李景熙)3—26100(holotype,GXMI).
草本,高约 1m,除花序外无毛。叶纸质至厚纸质,椭圆形至卵状椭圆形,长 3~10 cm,宽 1.5
~ 4.2 L皿,先端短尾状,干时黄绿色,侧脉每边约 5~6条。穗状花序腋生,长 1~3 om,问断,轴被
二列微毛;苞片对生,线状三角形,基部的有时叶状,长 3~4(~l0) mm,革质,一枚不孕;萼 5
裂,裂片狭三角形,长2.5 ram;花冠白色,长约 11 mm,外面疏被倒向短柔毛,上唇长约5 rmn,下
唇 3浅裂,裂片长约 2.5 ram,雄蕊2,药室不等高,基部无距;花柱几乎无毛.
与纤穗爵床 g walichiiNees的区别在于:那种叶纸质或薄纸质,花序长5~15(~30)cm,花
序轴和萼裂片多少被腺状短柔毛,苞片纸质,花冠长5.5~8.5mm.
1 4.孩儿草属 Rungia Nees
分 种 检 索 表
】 花序不为一侧向⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 腋花弦儿草1L axilifloraLo
1.花序一侧向.
2.苞片无缘毛;枝干后暗紫色 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 广西孩儿草R.guangxiemisI.o etD-Fang
2.苞片多少被缘毛;枝干后不为暗紫色。
3.不育苞片与能育苞片明显异形。
4.叶较狭,宽约迭 1.5 cm;花冠长约5mm ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 菝儿草R pectim~(Linn.)N懈
维普资讯 http://www.cqvip.com
46 、 广 西 植 物 17卷
4-叶较阍.宽约达4cm;花冠长约16mm ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 那坡孩儿草丑.矾po哺幽 nFang ctLo
3.不育苞片与能育苞片同形或近同形.
5·苞片先端尖,外面被腺状徽毛 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 尖苞弦儿草R.puage~n Fang CtLo
5.苞片先端钝或圆.外面无腺状微毛.
6·苞片倒卵形;花冠长约 18m r|1,管内有 2个乳头状小囊 ⋯一 囊花浏 L草R.bjsI∞·tIn Fang Ct1.o

6,苞 片椭圆形至倒卵状椭圆形或卵形.
7.叶较小.宽约达 4 cm,边缘全缘或我波状;苞片长 5~6 mm.缘毛明显⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯
⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 中华臻儿草R_chi_ Benth. ’
7.叶较大,宽约达 8.5 cm,边缘有波状浅齿;苞片长 l0~12 mm,缘毛几乎不明显.
⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 长柄菝儿草R_IongipesD.Fang e【Lo
14.1 腋花弦儿.草 (植物分类学报)
Rungla axilliflora Lo in Acta Phytotax.Sin.16(4):92,fig.1.1978.
广西:乐业,同乐.山沟边,海拔450 r|1,1975.09.12,方鼎 廖信佩73865(GXMI).
分布:贵州西南部。广西新记录.
14.2 广西弦儿草 新种
Rungla guangxiensls Lo et D.Fang.Sp.nov.
R.naoensi B.Hah n affinis

quae bracteis fertilibus rotundls Gum calycibus brevi--stipitato-gLandiferis

sterilibus ovatls.calycibus 5~6 mm Iongis.corola alba 13 mm longa extus pubescens difert.
Herba erecta circ.70 cm aim ;ramus subteres
,atro—purpureus.subglaber vel in paneju~nali puberulus.
Foliorum lamina tenuiter papyracea,eliptica vel subovata,9~ 17 cm Ionga

apice breviter acuminata,basi
cuneata.integra,supra glabra,subtus puberula

nervis lateralibus utrinsecus circ.7 subtus co mplanatis.Spica
ad ramos Laterales termlnalis;pedunculus brevissimus vel nullus;bracteis quadrifaris imbricato--superpositis

fertilibus suboblongls cite.7mm longls.sterilibuslate obo vatis 7~ 8mm longis apice rotundis glabrls;calyx
circ.2.5 mm longus,fete ad basin 5一partitus;co rolla rubra,1.7∞ longa,extus glabra,tubo basi tire;1.5 mm
diam.,apicem versus sensim diLatato

1imbo 5~ 6 mm longo,labio supero late ovato—triangulari apiee
obtuso,infero patenti trilobato;stamina 2,subexserta,antheris bilocularlbus.thecis subo vatis,inferiote basi
ca|carata.CapsuLa ignota.
Geangxl(广西):Fangeheng(防城),Tartan(滩散),in dense forest,1956.04.15.Hepu Exped.(台浦队)
2388(type,IBSC). ,
草本,高约 70 cm;枝暗紫色。叶椭圆形或近卵形,长9~17 cm,全缘,下面被微毛,侧脉每边7
条.穗状花序在侧技上顶生 苞片 4列,能育苞片近长圆形,长约 7 mm,不育苞片阏倒卵形,长 7~8
mm,顶端圆,无毛;萼长约2.5ram;花冠红色,长 l7mm,外面无毛,上唇顶端钝,下唇浅3裂;雄蕊
2,花药较低一室有距.
新种近 R.naoensls B.Hansen,后者能育苞片近圆形,连同花尊被短柄的腺体,不育苞片卵形;花萼长
5~6ram;花冠白色,长 13 mm,外被短柔毛。
14.3 那坡孩儿草 新种
Rungla nal~ensis D.Fang et Lo;sp.nov.
Afinis R MnpCenensi Lo,quae foliis submembranaceis ellipticis vel late ellipticis nervls lateralibus C.9~
10-jugis,bracteis sterilibus fertilibus conformibus aequalibus C.15 mm longis non cilioLatis apice breviter
维普资讯 http://www.cqvip.com
1期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 47
acuminatis reeedit.
Herba 70-90 em alta;caulis flexuosus,interne repens,rami teretes in juventute obtuse quadrangulares,
sulcati,bifariam pubescentes,Folia in paribus subaequalia vel inaequalia;lamina chartacea,anguste elliptica
vel lanceolata

3~ 10 eml longa e£1~ 4 cm lata

apice acuminata,basi cuneat~ subintegra,supra glabra,
subtus seGus costam nervosque pubescens

utrinque cystolithis lineolatis,nervis lateralibus utrinsecus 4~ 7
eum costa subtus pmminulis;petiolus 0.5~ 2.5 cml longus,in utroque latere pubescens.Inflorescentia spicata,
1~ 5 cm longa,secunda,saepe axilarls ad apicem ramulorum;pedunculus 3~ 5 mill Iongus,pubescens;
bracteae quadrifariae

seriebus 2 internis fertilibus,sterile,s parvae,suboblongo-ellipticae,c.4 mm Iongae,1
~ 2 mm latae,inaequitaterales,apice acutae,e~tus ferc glabrae,saepe non scarioso—marginatae,ciliolatae;
fertiles elipticae,9 mm Iongae

4 mil latae

dorso fere glabrae,cystolithis,apice acutae,Ciliolatae,marginibus
e.0.5 mm latis;bracteolae elipticae,9 mm longae,5 mil latae,apice purpuratae,
cuspidata~,~um segmentis calycis dorso margineque sparse puberulae;calyx fere ad basin 5一partitus.
segmen tis subulatis 6 mil longis scariosis;corola alba,16 mm Ionga,extus sparse pubescens,tubo 7 mm
bngo 2 mm ~rasso,labio sup~l~O triangulari 6 mm longo apice emarginato,infem 3-1obato,Iobo medio
latiore;stamina 2filamentis glabris 3 mm Iongis,thetis 1.5 mm longis,inferlom basi calearata;ovariuil
glabrum,utroque Ioculo ovulis 2 Jnstructum,stylo 12 mm ]ongo fete glabro.Capsula Jgnota.
Guangxi(广西):Napo(那坡),Guoba(果把),limestone hill,valey by stream,1976.02.23,D.Fang
and Liu Dayu(方鼎、刘达雨)21968(holotype,GXMI).
草率,高 70~90 cm1.叶纸质,狭椭圆形至披针形,长 3~10 em,宽 1~4 em,下面惜脉被短柔毛,
懊j脉每边4~7条;叶柄两但4被短柔毛。穗状花序常单生于枝梢叶腋,偏于一侧;苞片4列,不育苞片近长
圊状椭圆形,长约4 mm.能育苞片椭圆形,长9 mm,先端均急尖,被小缘毛:萼裂片长6 mil;花冠白
色,长16mm,外面疏被短柔毛,上唇长6mil,下唇3浅裂,中裂片较宽;雄蕊 2,药室低的一枚有距:
花柱几乎无毛.
此种与屏边孩儿草R.pinpienensisLo有些接近,但那种叶近膜质,椭圆形或阔椭圆形,恻脉9~10
对;不育苞片与能育苞片同形,等大,长约 15 mm,无蟓毛,先端短渐尖.
DL 4 尖苞孩儿草 新种
Rungia pungen~D.Fang et Lo,sp.nov.
Ex affinatate R.pinpienensi Lo,quae foliorum nervis lateralibus c.9~l叫 ugis,bmct~is omnino
oblongis vel e11ipt 一oblong& c.15 mm longis glabris,capsulis 12 mm Iongis glabris,calycis segilentis
persistentibus c.5 mm Iongis differt.
Herba 0.5~1.5 m alta;caulis erectus vel inferne prostratus ad nodos radicans;rami teretes juventute
subquadrangulares glabri vel bifariam pubescente~Folia opposim subaequalia;laminae tenuiter chartaceae
ve1 chartaceae,ellipticae usque ovato--ellipticae,2.5~ 16 iTIm longae,0o9~5.5 cml latae,apice acuminatae,
basi late cuneatae.subundulatae.utrinque glabrae.cystolithis lineolatis,nervis lateralibus utrinsecus 4~ 9;
petioli 0.4~ 5.5 cwt longi,glabri.Spicae terilinales et axiltares,2~ 5 cm 10ngae,~cundae.densillorae,
rhachidibus pubescen tibus et glanduloso—pubescentibus;pedunculi c.1~ 9 mm longi;bracteae 4-fariae.
seriebus 2 internis fertilibus,stedle,s late ellipticae,7.5~ 8 mm [ongae,4~ 6 mm latae. marginibus
purpuren -scariosis 0.8~ 1.5 mm latis,interduil inaequilaterales,apice pungemes raro cuspidatae,eum
fertilibns bmcteolis segmen tis calycis extus Tna neque gIanduloso-puberulae et puberulae;fertiles elipticae,
维普资讯 http://www.cqvip.com
广 西 植 物 17卷
6-5~ 7_5 mm Iongae

4 mm latae,marginibus palide purpureo-scariosis。 1 mm latis;bracteolae ellipticae
. 6
mm Iongae,sca riosae

intus glabrae;calyx 6-7 mm longus
,
fere ad basin 5-partitus

segmentm sublinearibus
scafiosm leviter inaequilatis;corolla c. 15 mnl Iong~ extus flavido-virens glanduloso-puba seens et
pubescens,intus albida maculis purpureis

tubo 7 mm Iongo,labio supero triangulari 6 mm longo apiee
emarginato,infero 3-Iobato

Iobo medio latiore;stamina 2,filamentis 3.5 mm longis glabris,thecis l_5 mm
Iongis inferiore basi calcarata

superiore dorso puberula;stylus 。 10 mm longus,infra medium sparsim
pubeseens-Capsula c.8 mm Ionga
, extus glanduloso—puberula et puberula,brevirostris, calycis segmentis
persistentibus c_7 mm Iongis;semina 4
, compressa,VeITUCOSa.
Guangxl(广西):Napo(那坡 Nunghua(弄化 limestone hill,valey,in forest,air.900~970 m,Wang
Zhengang eL a1.(王振刚等)3-1766(GXMI);ibid.,1984.04.17,D.Fang and Qin Debai(方鼎、覃德海)
79542(holotype,GXMI),79871(GXMI);ibid.,H.S.Lo,D.Fang et a1.(罗献瑞、方鼎等)25190(IBSC,
GXMI);Chongzuo 崇左 Luo Jinyu(罗盘裕)23197(GXMI);Binyang(宾阳),Silong(思陇 alt.700m,
BinyangGroup(宾阳调查组)2-0237(GXMI).
草率,高达 1.5扎 叶椭圆形至卵状椭圆形,长 2.5~16 cm,宽O.9~5.5 cm,侧脉每边 4~9条。穗状
花序顶生和腋生,偏于一侧;苞片 4列,不育苞片阁椭圆形,长 7.5N8 mm,先端锐尖,稀骤尖,连同能
育苞片外面与边缘均被腺状微毛和微毛,能育苞片椭圆形.长 6.5-7.5 mm;花冠长约 15 mm,外面淡黄
绿色,被腺状短柔毛和短柔毛,上唇长 6 mm,微缺,下唇 3浅裂.中裂片较宽;雄蕊 2,药室低的一枚有
距。蒴果长约8 mm,外被腺状微毛和微毛,具长约7 mm的宿存萼裂片。
本种体态与屏边孩儿草 R.pinpienensis Lo相似,但后者叶片侧脉约 9~10对;苞片垒为长圆形或椭圆
状长圆形,长约15 mm;蒴果长 12 mm,无毛:宿存萼裂片长约5 mm。
l4.5 l花孩儿革 新种
Rtmgia bisaecata D.Fang et Lo,sp.nov. .
Species R.densiftorae Lo similis,quae bracteis omnino fertilibus 1.5~3 mm latis 3-nerviis,bracteolis
obovatm a 6 mm longis,calycibus c.4 mm Iongh,corollis praeter labia infera glabrm tubis intus haud
2一saccatis diversa.
Herba ultra 25 cm alta;caulis subteves juventute obtuse quadrangularis,bisulcatus,in sulcis pubeseens.
Folia opposita,leviterinaequalia;lamina chartaeea,ovatom lliptica ,5~ 13 cm longa,2.3-5.7 cm lata,apice
acuminata obtusiuscule, basi late cuneata vel acuta,subundulata,supra glabra,subtus secns costam
nervosque pub~ ns,utrinquo cystolithis densis Ilaeolatis,nervis lateralibus utdnsecns 5~6 cum costa subtus
prominulis,pe tiolo 0.8~ 2.5 cm Iongo pubeseenti suffulta.Infloreseentia axilaris ad apicem caulis,spica ta,c.
5 cm longa,densiflora,unilateralis,rhachidi adpresso--pubeseenti;peduneulus 0 3 mm longus;bracteae
imbrica tae,4-fariae,seriebus 2 posticis sterilibus,steriles fertilibus conformes,omnes obovatae,7-1 l mm
Iongae

4-8 mm latae, apiee rotundae
,
spame ciliolatae, extus fere gl~.brae, marginibus pallide
purpureo--zcariosis c.0.5~ l ITITI latis;bracteolae oblongom lliptica e,10 mm Iongae,4 mm latae,sCarlosae,
sparse ciliolatae;calyx fere ad basin 5一partitus,segmentis subulatis 7 mm Iongis scariosis sparse ciliolatae;
corola e roseo alba,18 mm Ionga,utrinque aliqUOt glanduloso-puberula,tubo c.9 mm longo basi 2.5 mm
diam.apicem VeISUS leviter angustato,labio supero ovato-triangulari 5 mm Iongo apice subintegro vel
emarginato intus 5 mm supra basin tubi saceulis 2 papilliformibus c.1 mm longis ornato,labio infero
3-lobato,lobo me41o latior~;stamina 2,filamentis 5 mm longm gtabris,thecis 2 mm Ioo-gis inferiore basi
。匿
维普资讯 http://www.cqvip.com
1期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 49
ca1carata;ovarium glabrum.utroque[oculo ovulis 2 instructum,styto 13 mm Iongo glabro.Capsula non visa.
Guangxi(广西):Ningming(宁明),Xiashi(夏石),on limestone hill,1973.02.27,Wang Jianjun(王鉴钧)
5482(holotypc,GXMI).
草本,高逾25 cm。叶卵状椭圆形,长5~13Gm,宽 2.3~5.7 cm,侧脉每边5~7条。穗状花序生于
茎梢叶腋,一侧向;苞片4列,能育的与不育的均为倒卵形,长7~11 tf/l,宽4~8/T/m,先端圆,疏被
小缘毛,外面几无毛:小苞片长圆状椭圆形,长 10 mm;萼裂片长 7 mm;花冠白带红色,长 18 mm,两
面稍有腺状微毛,管内有2个乳头状小囊,上唇长5 mm,下唇3浅裂,中裂片较宽:雄蕊2,药室低的一
枚有距;子房和花柱无毛。
这个种与密花孩儿草 R.densiflora Lo的区别:那种苞片全部能育,宽 l_5~3 mm,具 3脉 小苞片倒
卵形,长约6 ram;花萼长约4 mm;花冠天蓝色,仅下唇中裂片外面被须毛,其余无毛,管内无囊突。
14.6 长柄孩儿革 新种
Rungia longipes D.Fang et Lo,sp.nov,
Afinis R vMn口nensi Lo.quae difert foliorum nervis lateralibus utrinsecus 1O~ 12,petiolis 1.5~2 cm
Iongis

bracteis sterilibus ovatis fertilibus Ionge elipticis,bracteolis elipticis,capsulis farinacco —tomentosis-
Herba。0,5 m alta;rami terctes,juventute subquadrangulares,b!farlam pubescentes.Folia opposita,
longe pe tiolata;laminae membranaceo--chartaceae vel chartaceae,ovatae ellipticaeve,c.10.5~ 17 cm longae
et 4_8.5 cm ]atae. apice aca m]natae, basi late cuneatae vel acatae interdum inaequilateraics,
undulato--dentJcu]atae, supra glabrae, cystolJthis dens~ albis lineolatis, subtus ad ~ostas nervosque
pubescentes.nervis lateralibus utrinsecus 6~7 cBm costis subtus deplanat~;petioli(1~)4~4.5 cm longi,
pubescentes.Infructescentia spicata.2.5~ 1 1 cm longa,unilateralis,axitlaris;pedunculus 2~4 mm iongus,
cum rhachidi pubescens; bracteae 4-fariae, seriebus 2 internis fertilibus, steriles ellipticae usque
obovato--ellipticae,(6~)1O~12 mm Iongae,(3~)4~5 mm latae,dorso subglabrae,cystolithis,parce fete
inco nsp~ue cil]olatae, apice pau]o obtusae, marginibus viridulo-scarlosis 。 0.5 mm latis; fertiles
obovato~ellipticae c,12 mm iongae et 5 mm latae,apice paulo obtusae Gum bracteolis extBs margineque
parce puberulae;bracteolae fertiLibus conformi,7 mm ]ongae,3 mm Lame,scariosae,apice obtusae;calyx
pe rsistens aequali~r fere ad basin 5-partitus.segmentis subulatis 6~ 9 mm ]ongis scariosis parce ciliolatis;
corolla non visa,Capsula immatura 。 10 mm tonga,extus pubescens

4--seminifera;~mina compressa,
verruGosa.
Guangxi(广西):Longzhou(龙州),Daqingshan(太青山),in valley,in forest,1975·04,20,D·Fang and
x. Chen(方鼎、陈秀香)76173(holotype,GXMI).
草本,高约0.5m.叶薄纸质至纸质,卵形或椭圆形,长约 10.5~17 cm,宽4~8.5 cm,边有波状浅
齿,下面在脉上被短柔毛,侧脉每边6~7条;叶柄长 (1~)4~4.5 cm。果序穗状,腋生,长2.5~11
cm,偏于一但 苞片4列,不育苞片椭圆形至倒卵形椭圆形,长 (6~)l0N12mm,能育苞片倒卵状椭圆
形, 长约 12 mm,均疏被几乎不明显的小缘毛;小苞片和能育苞片同形:宿存的萼裂片钻状,长 6~9
mm,花冠未见。未成熟的蒴果长约 10 mm.外被短柔毛。
接近云南孩儿草 R.yunnanensisLo,但那种叶片侧脉每边 ION12条,.叶柄长 1.5~2 cm,不育苞片卵
形,能育苞片长椭圆形 小苞长椭圆形,蒴果披粉状绒毛
维普资讯 http://www.cqvip.com
广 西 植 物 17卷
15.爵床属 Justicia Linn.s.L
分 种 检 索 表
1.萼5裂。
2.花腋生或为腋生.少花、稠密的聚伞花序.
3.叶小,阔卵形至阔椭圆形,长 0.5~1 cm ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 黄杨叶爵床J.buxlfoliaLo etD.Fang
3.叶较大,长在 3 cm 以上。
4.叶线状披针形至线状狭长圆形,长约为宽的4倍。 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 柳叶爵床 J_sallcifofia T.Anders.
4.叶椭圆形、椭圆状卵形或有时近长圆形,长约为宽的 2~2.5倍.
5.萼被柔毛;叶纸质 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 西南杜撮藤J.qua ih (Nees)T.Anders.
5.萼无毛;叶革质 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 广西爵床J.k帕n 憾虹【L0)Lo
2.花组成穗状花序或复穗状花序。
6.苞片叶状或近叶状,明显比萼长.
7.花序问断;花黄色 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 黄花爵床J.i~endospi~ata I.o etD.Fang
7.花序连续;花非黄色.
8.苞片顶端具 1 N3个骤尖头;叶缘通常有齿⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 华南爵床J.austrosinensisLo etD.Fang
8.苞片顶端无骤尖头:叶全缘。
9.苞片于后上部呈紫色:叶基部常下延 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 紫苞爵床 J.1atitloraHcmsL
9.苞片于后不呈紫色:叶基部不下延.
10.花序腋生:苞片大,长 1.5~2 cm:花冠长 2.5 cm. ⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 鸭嘴花J.adhatodaLinn.
10.花序顶生;苞片较小,长通常不超过 1 em.
11.叶披针形或狭披针形 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 白花爵床 J.amherst~aBennet
1 1.叶椭圆形或卵状椭圆形.
12.花较小,花冠长约 1 cm ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 华南爵床J.au~rosinensisLo etD.Fang
12.花较大,花冠长 1.5~1.6 cm ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 大驳骨J. 时 c嘲 Hnok.
6.苞片较小.通常比萼短.
13.茎短:叶常排成莲座状⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 桂南爵床J.austrogumngxienmisI.oetD.Fang
13.茎延长;叶疏生,绝不排成莲座状.
14.花常单生于苞片腋 中.
15.叶基部饯心形,有时近截平 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 连山爵床J.1iansham~(L0)Lo
15.叶基部不为淡心形或截平.
16.萼裂片椭圆形,顶端钝 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 钝萼爵床J.amblyosepalaD.Fang etLo
16.萼裂片缺三角形至披针形,疆端尖.
17.萼裂片内缘峦被微绒毛:花较大,花冠长20-22ram;茎有四棱.
⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ {蠖 爵床J.acutangulaLo etD.Fang
17.萼裂片内缘无毛;花较小,花冠长不超过 15 mm;茎无棱.
18.叶卵形或椭圆状卵形,宽约3~10.5 cm ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 龙州爵床J.ya$ca]osaNoes
18.叶狭椭圆形,宽约 1~5 cm ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 那坡爵床J.kampotianaR.Ben.
维普资讯 http://www.cqvip.com
1期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 51
14.花常数朵聚生于苞片腋中.
19.叶基部心形或多少耳形.
2O.叶有长柄.基部心形,稀圆形,不苞茎 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 心叶爵床 J.cardiophyllaD Fang etLo
2O.叶无柄.基部多少耳形,略抱茎.
21.叶干后背面不为锈色:茎干后非暗紫色:穗状花序长约7~14 Gm⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯
⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ 一 ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ - ⋯ 琴叶爵床J.panduriformisR.Ben.
21.叶干后背面为锈色;茎干后暗紫色 穗状花序长约 1.5~5cm⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯
⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ ⋯ 锈背爵床J.ferrnglnea Lo etD.Fang
19.叶基部不为心形或耳形。
22.叶狭披针形或披针状线形⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯小驳骨J.gendaruma Buro.
22.叶多少卵形。
23.花无梗;萼裂片长约 2~3mm ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 南岭爵床J.1eptostadlyaHems1.
23.花序下部的花有梗;萼裂片长约5 mm⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 大明爵床J.damingemis(Lo)Lo
1.萼 4裂.
24.叶椭圆形或长圆状椭圆形:茎下部匍匐,节上生根 ⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯⋯ 爵床J.procumbensLinn.
24.叶线形或披针状线形:茎直立 ⋯⋯⋯⋯ 两r馘叶爵床J.Unearifolia(Brem.)Lo ssp.1iangkwangemis【L0)Lo
l5.1 黄杨叶爵床 新种
Jusfida buxifolia Lo et D,Fang,sp.nov-
Afinis kwangsiensi(L0)L0,quae difert foliorum laminis usque ad 9 cm Jongis apic~saepe
acuminatis interdum breviter caudatis nervis lateralibus conspicuis.
Sufrutex;caulis OHm ramis pallide xemmpelinus,glaber vel subglaber;ramns vetustus subteres
juventute obtuse quadrangulus.nodis tumidulis.Foliorum lamina crass(~coriacea,latomvata vel
lato--elliptica,5- l0 toni longa。apice basique obtuso—rotunda,integra,in sioco brunneola,rugosa,
utrinque glabra subnitida,costa robusta,nervis lateralibus obscuris;petiolus brevisshnus.Flores
fascicutati,axiUares;bractea rotunda 1-3.5 nl_m diam..glabm,stipite longiore;calyx Circ.5-6 toni
longus,fete ad basin 5-partitus,lobis lanceotato—linearibus acumina tis ina rgine subscariosis;corolla
circ.8 lm longa,tubus et limbus subaequilongus,labio supero Ionge triangulari erecto,labio infero
patenti rugula;stamina 2

exserta,antheris bilocularibus,thecis inaequialtis oblique superpositis,
iDferiore basi albo-calcarata;ovarium utroque loculo ovulis 2.Cap6ula non visa.
Guangxi(广西):Fuzhong(富钟),Hongqi(红旗),Laomushan(老术山),1959·09-26,Li
Zh0ngti(李中提)603953(type,IBSC).
亚灌术:茎、枝淡红褐色;嫩枝有 4钝角。叶厚革质,阔卵形至阔椭圆形,长0.5~1 cm,两端
钝圆,全缘,无毛,侧脉隐没不现。花数朵腋生;苞片近圆形,直径 1~3.5 toni,无毛;萼长约 5-6
mm,5裂,裂片披针状线形;花冠长约8 mm,冠管与冠篙近等长,上唇长三角形,下唇有喉凸;雄
蕊 2,花药较低一室有距.
新种韵主要特点是叶小,无毛,顶端钝圆,钡i脉隐没不现。
l孓2 广西爵床 广西赛爵床(植物分类学报)
Justicia kwangsiensis(L0)Lo,comb.nov.
c口 hanoides kwangsiend.~:Lo in Acta Phytotax.Sin.17(4):86,photo.1_1979.
维普资讯 http://www.cqvip.com
52 广 西 植 物 17卷
Guangxi(广西):Tlafe(天峨),C Wang(黄志)63264(type,IBSC).
15.3 黄花爵床 新种
Justicia pseudospicata Lo et D.Fang
, sp.nov.
Ex affinitate batansae Lindau

qna e bracteis 7~8 mm longis et 4.5 mm latis
. bracteolis 6 mm
longis,calycis lobis 5 mm Iongis
, corola alba distinguitur. 。
Herba perennis circ.30 cm Ionga;caulis ramosus

infra medium repens;rami ramulique
quadrangulares,2--sulcati et in sulcis pubescentes.Foliorum lamina membranaceo—papyracea

ovata,
(0 ~)1,3N 6.5 cfn longa,(0.4N)1~4 cm lam,apice acuta vel obtnsa,basi cuspidata rotundave,
margine subundulata,in sicco viridi-canescens
, supra omnino et subtus tantum secus nervos parce
pilosula vel glabra,supra cystolithis albis lincolatis

nervis lateralibus utrinsecus circ.4N 5 gracilibus
subinco aspicuis;petiolus 3~ 13mm Iongus
. pubescens.Inflorescentla ad rampsterminalistaroin axilis
foliorum supremorum orta,1.5 N3 cm Ionga
, spieata,interrupta,simplex;pedunculus 1~2.5 cm longus
rhach~que 2-fariam pubescens;bractea late obovata,interdum rotunda vel ovata

3 N 5 mitt longa,2N
4 mm lata,apice cuspidata,oxtgs parce glanduloso—puberula,1一flora,cum lobis calycis utrinque
margineque parce puberula;bractco la angus~ triangularis 2 mm longa

ciliolata;calyx fete ad basin
5一partitus,lobis bractco lis conformibus 2N3 mm Iongis;corola lutco la

intus purpurco=maculata,12
14mmlonga,circ.4mittindiam,,oxtns pubescens,labio supero erectotriangulari vellatetriangulari
4~5.5 mm Iongo 5N7 mm lato apice emarginato,infero rugulo 3-lobato,Iobis trlangularibus cim 1~
2 mi21 Iongis,medio lateralibus latiore;stamina 2,fllamentis glabris 2.5~3 mitt Iongis

loculis 1.5 mitt
longis inaequialtis,inferiore basi calcarato;ovarium glabrnm

utroque Ioculo ovnlis 2,stylus 5~ 8 lr
Iongus,fete glaber

apice obtusus.Capsula ignota.
Guangxi(广西):Longlin(隆林),Wuchong(乌冲),1 700 m alt.,flowers yelow,C.F.Liang and T.
L.Wu(梁畴芬和吴德邻)32358(IBSC);Debao(德保 Hnangllanshan(黄连山 on limestone hill,in
forest,1 550 m alt.,1977.05.12,D Fang et a1.(TY鼎等)32327(type,GXMI).
草本,长约 30 cm;茎中部以下匍匐生根。叶卵形,长 (O.8~)1.3~6.5 cm,宽 (0.4~)1N4
cm,上面疏生柔毛,侧脉每边约 4~5条,不很明显。穗状花序在枝上顶生,稀在最上部叶腋,长
1,5~3 cm,间断;苞片阔倒卵形,有时近圆形或卵形,长 3~5 mm,宽 2N4 mm;小苞片长 2
mm;萼 5裂,裂片长2N3mm;花冠淡黄色,长 12N14mm,外被短柔毛,上届长4N5.5mm,微
缺,下唇有喉凸,3浅裂,中裂片比侧裂片较宽;雄蕊2,花药低的一室有距。
新种与 batansae Lindau相似,后者的苞片较大,长7~8 mm,宽 4.5 mm;小苞片长 6 mm;
萼裂片长5 mm;花冠白色,较短。
15.4 华南爵床 新种
Justicia aus 。 nen s Lo et D.Fang,sp.UOV.
lat~orae Hemsl,afflnis,quae nervis lateralibus utrinsecus circ.7~ 10.bracteis ovatis vel
ellipticis prope apicem in sicco saepe purpuratis vel atro—purpuratis

corola pallide rubra vel
purpurela circ.19~ 21 mm longa recedit.
Herba perennis saepe 40~ 70 cm alta; caulis inferne saepe repens cnm ramis tetragonus
,
recto—quadrisulcatus et in sulcis crispo—pubesccos.Foliorum lamina submembranacea vel papyracea

ovata,late ovata vel subelliptica,taro oblong0-_lanceolata
, saepe 5~10 cm Ionga(interdum usque ad
维普资讯 http://www.cqvip.com
1期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 53
15 cm),ap/∞ acuRt,basi late cuneata plus minusve decuffens,margine grosso dcntata integra,in
sio:o saepe viridiflava,supra sparsim hirsutula

subtus seclls ~osham nervosque hirsutula,norris
lateralibus utrinsecus circ.5;petiolus gracilior
, 0.5~2 cm ve1 ultra(raro 5.5 cm)longus.Spica axillaris
et terminalis
, densiflora vel interdum interrupta,saepe 3~9 cm taro usquo ad l5 cm longa;pedunculus
1~3 cm longus,recto-bisulcatus etin sulcis pubesc~ns;bmcteaf/abelatainterdum lateovate,,circ.5~
7 mm Ionga et 6~9 mErl lata

apice 1一vel 3--euspidata interdum rotunda,basi constricta,longe ciliata,
saepe 2~l~flora;bracteola subulata,2~3mm longa:calyxforeadbasin 5-partitus,lobis subulatis,3.5
~ 4 mm longis;corolla viridiflava,circ.10 mm longa,extus pubescens,labio supero subarecto
ovato—triangulari apice emarginato,hbio infero patenti trilobato in~rne rugiformi-rugulo:stamina 2
subexserta,antheris 2-1ocularibus,thecis obliqug superpositis inferiore basi calcara1 Capsula clavata,
circ.12 mm longa,inferne solida,extus pubescens,4-seminifera.
Guangxi(广西):Longsheng(龙胜),Jiang Bensheng et a1.(蒋本生等)4207,Qin Haofu et aL(覃浩
富等)700670,GuangfuExped.(广福队)740;Dayao shan(太瑶山),WangZhenru(汪报儒)5193,Qin
Haofu 700284,S.S.Sin(辛树帜)1730、20465、21659、22340 23358;Jinxiu(金秀),Jinxiu Exped.
(金秀队)5.2—29(GXMI);Hengxmn(横县),Qin Dehai ana Zhou shangzhuang(覃德海和周尚壮)
71331(GXMI);Napo(那坡 1250malt.,D.Fang andQinDehai(方鼎和覃德海)79658(GXMI)·
Guangdong(广东):Hoping(和平),Zhang Guicai et a1.(张桂 才等)268;Gaoyao(高要),Shi
Guolmng(石国良)13097;Meixian(梅县),w.T.Tsang(曾怀德)21502;Dapu(大埔),Li Xuegen(李学
根)202750,Deng Liang(邓 良)5366;Shixing(始兴),Deng Liang 6882;Nanxiong(南雄),H-S.Lo(罗
献瑞)s.m ;Yingde(英德 c Huang(黄成)163504;Ruyuan(乳源),Liu Yingguang(刘瑛光)658,粤
73-896;Lechang(乐昌),H.S.Lo1188,C.Huang163188;Lianxmn(连县),NanlingExped.(南岭队)
216,P.C.Tam(谭沛样)60153;Lianshan(连山),P.C.Tam 58168;Liannan(连南),P.C.Tam(谭沛样)
59235(type,IBSC).
Jiangxi(江西):Quannao(全南),Liu Xinqi(刘心祁)4084.
Guizhou(贵州):Anlong(安龙),Guizhou Exped.(贵州队)2962、33 l8.
上引标本,除注明的以外,余均藏于 IBSC。
草本,高通常 40~70 cnk 叶卵形、阔卵形或近椭圆形,较少长圆状披针形,长通常 5~1O(~
15)cm,有粗齿或全缘,上面散生硬毛,下面中脉和侧脉上被硬毛;侧脉每边约 5条。穗状花序腋
生和顶生,密花或有时问断;苞片扇形,有时阔卵形,长约5~7 mm,宽约6~9 mm,顶端有 1或3
个短尖头,有时圆,每苞内常有2~1花;萼5裂,裂片长3.5~4mm;花冠绿黄鱼,长约 10mm,
外被柔毛,上唇微缺,下唇3裂,有喉凸;雄蕊 2,花药较低一室有距。
新种近紫苞爵床 latiflora Hems1.,但那种侧脉每边约7~l0条;苞片卵形或椭圆形,近硬端干
时通常紫色或暗紫色;花冠谈红色或紫红色,长约 19~21mm.
15.5 紫苞爵床
Jm~tida latil~ra Hems1.in Journ.Linm Soc.BoL 26:245.189o.
广西:田林,张肇骞 11092(i8sc)。
贵州:安龙,蒋英9347(IBSC):望谟,贵州队0732(IBSC).
分布 湖北。广西和贵州新记录.
维普资讯 http://www.cqvip.com
广 西 植 物 17卷
15.6 白花爵床
Jasticia amhersfia Bennet in Indian Journ.Forest. 1(4):305.1978.一.
in Hook.£
, F1.Brit.Ind.4:528.1885. auct. non Denfist.1818:R.
Indo-Chine 4:742.1935.
广西:崇左城郊,坝子,左江边,海拔 200 m,常见,胡志浩78328
分布:缅甸南部,老挝和越南北部。我国 (广西)新记录。
一 j.fragitis Wall-ex Clarke
Ben.in Lecomte.FI.G6n.
(NAS)
1s.7 桂南爵床 新种 -
Justicia austroguangxlensis Lo et D.Fang
,sp.nov,
I5,7a 桂南爵床(原变型)
Jusficia austroguangxiensis Lo et D.Fang£ausboguangxiensis
Similis, longulae R.Ben.

quae folis non rosulatis,laminis lano=olatis apio=acuminatis basi
acutis.corolla albo-violao=a difrerL
Herba 15~ 31)cm alta; caulis brevis,interdum lignosus
, pauciramifer,nodis densioribus,
interaodiis 4~7(faro 15~55)mm longis.Folia saepe congesta ad caulem in rosulata disposita;lamina
papymcea vel crasse papyraeea,obovata vel obovato-eliptica faro eliptica,(6~)10~15(~25)cm
longa et(2.5~)4~7(~9)cm lata,apio=acuta faro obtusa,basi angustata faro breve angustata
decurrens,margine integra,utrinque glabra,supra dense minute papillosa

subtus in sicco plus mincave
flavovirens,costa supra impressa,subtus complanata,nervis lateralibus utrinsecus saepe 5~6(faro
usque ad 10)arcuat~supra conspicuis subtus latis et complanatis;petiolus robustca.1~3 cm longus.
Spica saepe prope apio=m ca ulis axilaris

5~ 35 cm longa,simplex faro inferne 1~ 2-ramificans,
interrupta;pedunculca 13~43 cm longca recto-bisulcattts et in sulcis cum rhachidi puberulus;bractea
bracteolaque triangularis raro longe triangularis,1~1.5(~2)mm longa,extus puberula,circ.9~
l-flora;calyx 1.5~ 2 mm longus,5-partitus
, IoNs subulatis extus puberulis;co rola pallide flavovirens
intus aliquot purpur~o—maculata,8~9 mm longa,extca puberuia,tubo limboque subaequilongo. 1abio
supero erecto triangulari 3.5~4 mm longo apio=emarginato intus e apice ad 3 mm supra basin corolae
stris 2 prominulis[etmrso—v-formiter purpureis infeme puberulis ofriato,labio infero 4~ 4.5 mm
longo revolubili trilobato,lobis ovatis medio lateralibus latiore apice obtuso;stamina 2,filamentis
glabris 3 mm lon6s,antherae thec~inaequialtis inferiore basi calcarata;stylus 4.5~5 mm longca,
inferne puberulus.Capsula clavata,13~ 15 mm longa

extus puberula,infra medium in stipitern
angustata,solida;semina 4,tuberculata.
Guangxi(广西):Longzhou(龙州),in dense forest,on lime rocks,rare,Chun,S.H.(胨少卿)13577
(IBSc);ibid.,350mall,1990.04.21,D.FangandYenKechien(方鼎和严克俭)76402(type,GXMI);
Daxin(大新),Wang Jianjuo(王鉴钧)6522(GXMI);Ningming(宁明),Chen Zhenhong(陈振宏 )
2-496 (GXMI);Chongzuo(崇左 Qin Dehai(覃德悔)2324 1(GXMI);Longan(隆安),x_X.Chen
and Huang Yiping(陈秀香和黄一平)2-274(GXMI);Fusui(扶绥),GXMI nos.36478.
草本,高 15830 cm;茎短,节很密 叶常密聚于茎上成莲座状排列,倒卵形或倒卵状椭圆形,稀椭
圆形,长 (6~)10~15(~25)cm,宽 (2.5~)4~7(-9)cm,顶端短尖,基部渐狭或短渐狭,下
延,全缘,无毛。穗状花序常近茎梢腋生,长 5~35 cm,间断;苞片和小苞片三角形,稀长三角
形,长 1~1.5(~2)mm;萼长 1.5~2 mm,5裂,裂片钻形:花冠淡黄绿色,长 8~9 mm,外被
维普资讯 http://www.cqvip.com
I期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 55
微毛,上唇微缺,下唇3浅裂,中裂片宽于侧裂片;雄蕊2,花药较低一室有距。
同 longulaR.Ben.的区别在于后者叶非莲座状排列,披针形,顶端渐尖,基都短尖;花冠白紫
色。
15.7b 白脉爵床 新变型
Justicia austroguangxiensis Lo et D.Fang£albinervia D.Fang el:Lo,I nov.
A £auxtroguangxiensi differt foliorum cost~ cum nervis lateratibus in vivo supra albescentibus in
sicco utrinque plus minusve pu purascent_bus.
Guangxi(广西):Ningming(宁明),Tingliang(亭亮),on limestone hilMope,in dense forest,alt-300
rn,1967.09.20^D.Fang and Huang Zengren(方鼎和黄增任)35985(holotype,GXMI).
本变型叶的中脉和侧脉活时上面变白色,干时两面多少变紫色,而与原变型不同。
为一庭园绿化植物,南宁和桂林已有栽培。
15.8 连山爵床 广西野靛棵 【植物研究)
Justicla lianshanica(L0)Lo,comb,nov.
Mananthes lianshanica Lo in Bul1.Bot.Res.(Harbin)1(4):105,ph0t0.1.1981.
G∞ngdong(广东):Lianshan(连山),P.C.Tam(谭沛祥)58637(type,IBSC)·
广西:苍梧,铜锣山,胨少卿 10055(IBSC);垒秀,大瑶山队 1 1773(IBSC)。
分布:广东。广西新记录.
15.9 钝荨爵床 新种
Justieia amblyosepala D.Fang et Lo,sp.nov.
Affmis decumbenti Craib.quae foliis oblongis, braeteis bracteolisque linearibus,calyc

is
segmentis lineari-lanceolatis apioe acutis,corola alba valde diversa.
Frul:ex parvus 30~ 50 cm altus;rami l:erel:es.glabri,cysl:olil:his lineolal:is el:granulatis·Folia in
paribus sulmequalia.petiolata;laminae papyraceae,ovatae re1 elipticae,9~ 17 cm longae et 4.5~8 cm
latae,glabme,apiee saepe acul:ae,basi attenuatae vel rotundae,subintegrae,stlpra cystolithis densis
albidis gl-anulatis interdum lineolatis vestitae,nervis lateralibus utrinsecus 5 7 et costis utrinque
prominulis;pe ~ , ·

tioli 0.8 3 cm longi cystolithis lineolatis et granulatis lnflorescentia terminalis el:
axillars,2~23 cm longa,spicata,interrupta,simplex vel ramifera,rhachidi sulcata,in sulcis puberula;
pedunculus 1.5~ 5 cm Iongus;bracteae oppositae.triangulares rare anguste triangulares,l-5~2 mm
longae,subglabrae,1-florae;bracteolae anguste triangulares,2 mm longae,ciliolal:ae;calyx fere ad ba_
s 5一partitus. segmentis oblongo-ellipticis 3 nLrn loagis ciliolatis apice obtus~ utrinque
sessili-glandulosis et sparse tomentulosis vel subglabris;corolla flavida, 13 mm longa,eltus
retrorso-puberula, e basi ad faucem gradatim el: aliquantum dilatata, labio supero erecto
oval:o—triangulari 5 ITlm longo apice obtuse,infero 3-lobate,Iobis c.1.5 mm longis apice rotunda;
stamina 2’in fauce corollae affixa,filamentis glabr~4 mm longis,thecis elipticis vix 1.5 mm longis
inaequialtis inferiore basi calcarata;stylus 8~ 1 1 mm longus ,sparse puberulus.Capsula claviformis,15
nnn Ionga,inferric solida,extus pubesceas;seml/la 4,vcrrucosa-
Guangxi(广西):Napo(那坡),Bohe(百台),1977.04.15,Wang Zhengang et al·(王振刚等)3-5 1 18
(holotype,GXMI);ibid.,Yaohuangshan(妖皇山),on limestone hilMope,Huang Deyun et a1,(黄德运
等)3-5065(GXMi).
维普资讯 http://www.cqvip.com
广 西 植 物 l7卷
小灌术,30~50 cm。叶卵形至椭圆形,长9~17 cm,宽4.5~8 cm,侧脉每边 5~7条。穗状花
序顶生和腋生,长 2~23 cm,间断;苞片三角形,稀狭三角形,长 1.5~2 miTt
, 每苞有 1花:小苞片
狭三角形,长 2 ram;萼5裂,裂片长圆状椭圆形,长 3 mil,先端钝,疏被腺体和微绒毛,或近无
毛,边被小缘毛:花冠淡黄色,长 13 mm,外被倒向微毛,上唇长5 mm,钝,下唇3浅裂
, 裂片长
约 1.5 mm;雄蕊2,药室低的一枚有距:花柱疏被微毛。
此种接近泰国的 decumbens Craib,但那种叶长圆形,苞片和小苞片线形,gt~fi-线状披针形,
先端急尖,花冠白色,极易区别。
15.10 髓 爵床 新种
Justida aeatangula Lo et D.Fang。sp.nov.
Proxima patentiflorae Hems1.,sed caulibus acute quadrangularibus。nervis lateralibus utrinsecus
c·13~ 14,calyce c 5 mlTl longo,corolla 20-~22 mm longa labiis superis et inferls aequilongis
. stylo c 20
mm longo distincta.
Flerba 0.5~ 1 m alta;caulis ramusque ad nodos pubescens
. internodia interduITI turgida.acute
quadrangularia taro alis aaguste usque ad 1 mm latis,4-suleata
,juventute in sulcis pubescentia.Folia
opposita,subaequalia,petiolis 2~10 mlTl longis munita;lamina papyraeea,elliptiea itaro lato-ovata,
8.5~ 27 cm longa,5~ 12.5 cm lata,apice acuta
, basi attenuata iaterdum decurreas vel rotunda,
subintegra,supra cystolithis densis minutis subgranulatis
, utrinquo ad costana, nervo$,venulas,
margines,petiolos pubescens,nervis lateralibus utrinsecus c.13~ 14 cure costa subtus prominulis
,
venulis transversalibus.Inllorescentia 3.5~ 14 crfl longa
, spieata,interrupta,singula vel bini-trinae ad
apicem ramorum et in axilis foliorum supcriorum disposita;pedunculus 2~9.5 cm longus rhachisque
2-fariam pubescerm:bracteae oppositae,triangulatae,2~3 mlTl longae,1-florae;bracteolae ovatae
. c
2.5 mm longae bracteaeque extus fere glahrae margine ciliolatae;calyx c.5 mm longaS
,
subaequaliter
5-partitus,segmentis lineari-triangulatis extus glabris intus juxta marginem dense tomentelis;corola
flavido-virens,20~22 mm longa,extus pubescens

tubo Q 1 1 mm longo e basi ad faucem gradatim et
aliquantum dilatato.1abio supero erecto lato-ovato 9 mm longo apice obtuso intuse apice ad 3 mm
supra basin tubi striis 2 prominulis lineiformibus ornato
, labio infero supero aequilongo dense
purpureo-punctato rugulo 3-1obato,lobis c.2 mlTl 1ongis,medio latiore apice rotundo;stamina 2。in
fauce corollae inserta,filamentis glabris 7.5 mm longis,loculis 2.5 mm longis inferioe basi minime
ealcarato;ovarium glabrum,in quoque loculo 2-ovulatura
,
stylus a 20 mm longus.inferne pa/ce
pubescens.Capsula claviformis

20 him longa,inferne solida;semina non visa.
Gua~gxi(广西):Mashan(马th),Guling(古零),on limestone hill,in forest alt.520 n 1984.12.07
Qin Dehai and Li Ron ui(覃德海和李荣葵)31353(holotype,GXMI);Xincheng(忻城),Beigeng(北
更),Lan Xiang(蓝香)234(fr.,GXMI).
草本,高达 1 m:茎锐方柱形,稀具宽达 1mm的翅,有 4沟。叶椭圆形,稀阔卵形,长 8.5~
27 cm,宽 5~12.5 cm,侧脉每边约 l3~l4条。穗状花序长 3.5~14 cm,间断,生于枝端和上部叶
腋;苞片三角形,长 2~3mm,每苞有 1花;小苞片长约Z5ram;萼长约 5llm,5裂,裂片内缘密
被微绒毛:花冠淡绿黄色,长 20—22 mm,外被微毛,上唇长 9 mil,钝,下唇与上唇等长,3浅
裂,裂片长约2 mm,中裂片较阏;雄蕊2,药室低的一枚有 1极小的距;花柱长约 加 mm
本种萼裂片内缘被微绒毛,而与云南产的野靛棵 patentiflora Hems1.亲缘关系极近,但茎锐方
维普资讯 http://www.cqvip.com
1期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 57
柱形;侧脉每边约 13~14条;萼长约 5 ram;花冠长 20~22 mm,上唇与下唇等长;花柱长约 20
m m 。
15.11 那坡爵床
Justicia kampoliam R.Ben.in NoL SysL Pa血 5(2):1 18.1936 et in Lecomte,F1.G6n.
Indo-Chine d:741.1935.
广西:那坡,平孟,石山林中,海拔约540 m,1976.04.16,方鼎、刘达雨 22286(GXMI)。
分布:柬埔寨。我国 (广西)新记录。
15.12 心叶爵床 新种
Justida~ardiophyBa D.Fang et Lo,six BOV.
Species glomerulatae R.Ben.affinis,quac folis ovato—lanceolatis vel lanceolatis basi angustatis
et repcnte rotundatis aliquando cordiformibus,bracteis linearibus 2.5-3 mm Iongis 1-3一floris,calyc~
segmentis 2.5-3 mm longis differt.
Herba。 20- 50 cm alta;caulis teres,glaber,interdum fiexuosus et ramifer,erectns vel inferne
repens,basi interdum lignescens.Folia super caulem opposita,subaequalia,glabra,petiolata;laminae
papyraceae vel tenuiter papyraceae,cordatae taro lato—ovatae,3.5- 12 cm Iongae,2- 9.2 cm latae,
apice acutae taro breviter acuminatae,basi cordatae vel cordatulae pauce rotundae,subintegrae,supra
eystolithis densis minutis granulat~,nervis lateralibus utrinsecus 5~ 6 costisque subtus prominulis;
petioli glabri raro aliquot glanduloso—puberuli,2- 10 cm Iongi,supcrne brevinres inferne Iongiores
sufulti.Inflorescentia termina lis,spicata,continua,3.5~ 1 1 cln Ionga,simplex raro basi 1-ramifera,
rhachidi dense pubescenti;pcdunculus 7.5~ 20.5 cm Iongus,2-sulcatns ,in sulcis plus minusve
pubesccns;bracteae oppositae.triangulatae。1.5~ 2 mm longae,1 mm latae,c.6~ 1一florae,cnm
bracteolis segmentisque calycis cxtns et margine puberulae;bracteolae subtriangulatae,1.5 mill longae;
calyx fere ad basin 5-partitus.segment~angus to—triangulatis 1.5 mm Iongis basi 0.6 mm latis;corolla
flavovirens,7 mm Ionga,1.5 mm diam.,extns pubescens,labio supero erecto subtriangulato 3.5 mm
Iongo apice obtuso intus e apice ad 2.5 mm supra basin tubi striis 2 prominalis lineiformibus puberulis
ornato,labio infero 3-Iobato,Iobis c.1 mm longis medio apioe rotundo;stamina 2,in fauoe corollae
afixa,filamentis 2 mm Iongis glabris,thec~ linearibus c.1 mm Iongis ina equialfis inferiore basi
calcarata;discus 0.5 mm altus ;stylus 3.5 mm Iongus,inferne sparse puberulus.Capsula claviformis,
15 mm Ionga,pubescens,inferne solida,4-seminifera;semina compressa,verruco~·
Guangxi(广西):Daxin(大新),1977.04,Daxin Exped.(大新队)s.IL(herb.nos.48018,holotypc,
GXMI);T~ndeng(天等),Songshan(松山),on limestone hill,in foresi,al 600 m,Luo Jinyu and Zhao
Guangshan(罗金裕和赵光山)333 13(GXMI).
草本,高约 20-50 cm.叶心形,稀阔卵形,长3.5~12 cm,宽 2~9.2 cm,基部多少心形,少
有近圆形,侧脉每边 5~6条。穗状花序顶生,连续,长 3.5~11 cm;苞片三角形,长 1.5-2 mm,
每苞约有6~1花;小苞片近三角形.长 1.5 ram;萼5裂,裂片狭三角形,长 1.5 ram;花冠绿黄色,
长7mm,外被短柔毛,上唇长 3.5mm,钝,下唇 3浅裂,裂片长约 lmm;雄蕊 2,药室低的一枚
有距;花柱下部疏被微毛.
近似 glomerulata R.Ben.,但那种叶为卵状披针形或披针形,基部变狭而骤圆,有时心形;苞
片线形,长2.5~3 mna,具 l~3花;萼裂片长 2.5-3 mm,易于区别。
维普资讯 http://www.cqvip.com
58 广 西 植 物 17卷
l5.13 琴叶爵床
Justicia pandur~ormis R.Ben.in NoL Syst.Paris 5(2):l 16.1936 et in Lecomte,F1.G6n.
Ind0一Chine 4:73 6.1935.
广西:龙州,武德,石山林中,1978.09.12.方鼎、沙文兰76199(GXMI)。
分布:越南北部。我国 (广西)新记录。 .
15.14 锈背爵床 新种
Justieia ferruginea Lo et D.Fan& sp.nov.
Similis panduriformi R.Ben..quae foliis majoribus 15~26 cm longis 7.5~15 cm latis subtus
sicco haud ferrugineis nervis lateralibus utrinsecus 8~ l0
, spiels a 7~ 14 cm longis. pedunculis c.15 cm
longis difert.
Herba ultra 20 bm alta;caulis teres
, atropurpureus.sparsim tuberculatus;rami juventute
quadrangulares,suleati,glabri.Folia opposita,subaequalia,sessilia;lamina papyracea,oblanceolata
pauce lanceolata, 8~ 17 cm longa,2.5~6.5 cm lata,apice obtusa(?),basi auriculata paulo
amplexicaulis,integra.utrinque glabm et eystolithis dens~ minutis granulatis,subtus in sicco
ferruginescens.nervis hteralibus utrinsccus c.10~13 CLlm costa subtus prominul~.Inflorescentia 1.5~
5 cm longa.spicata,interrupta,2- raro 4-furcata,axilaris,rhachidi 2-fariam puberula;pedunculus
1.5~ 3.5 cm longus,glaber;bracteae oppositae,5~ 1-florae,bracteolaeque triangulates,vix 1 mm
longae,subglabrae;calyx subaequaliter 5-fidas,segmentis angusto-triangularibus 1~ 1.5 mm longis
sub- glabris;corolla alba,6.5~7 mm longa extus puberula,tubus in medio c.1.5 ram diarm,labio
supero erecto ovato-triangulari 3 mm longo apice obtuso intus eapice ad 1.5 mm supra basin tubi stris
2 prominulis lmeiformibus ornato,labio infero 3-1obato,lobis 1 mm long~apice rotundis;stamina 2,
in fauce corolLae inserta,filamentis a 2 mm longis glabris,thecis 1 mm long~ inaequialtis inferiore
basi ca lcarata;ovarium glabrum,in quoque loculo biovulatum,stylo c.4.5 mm longo fere glabro.
Capsula 101 visa.
Guangxi(广西):Lon~in(龙津),Jinlong(金龙),Banbi(板闭),on limestone hill,in forest,1958.10.
05,Li Huanqi(黎焕琦)40085(holotype,IBK).
草本,高逾 20 cm;茎暗紫色。叶无柄.倒披针形,少有披针形,长 8~17 cm,宽 2.5~6.5
cm,基部耳形,略抱茎,干时下面变锈色,侧脉每边约 l0~13条。穗状花序长 1.5~5 cm,间断, ‘
腋生;苞片每枚有 5~1花,和小苞片均为三角形.长不足 1 mm;萼5裂.裂片狭三角形,长 1~1.5
mm;花冠白色,长 6.5~7mm,外被微毛,上唇长 3inrn,钝,下唇3浅裂,裂片长约 1mm;雄蕊
2,药室低的一枚有距;子房无毛,花柱几乎无毛。
这个种接近琴叶爵床.,.panduriformisR.Ben.,但那种叶大.长 15~26 cm.宽 7.5~15 cm,下面
干时不为锈色,侧脉每边 8~10条;穗状花序长约 7~14 cm;总花梗长约 15 cm。
15.15 大明爵床 大明野靛棵(植物研究)
Justieia damingensis(L0)Lo,comb.nov.
Mananthes damingensis Lo in BulL BoL Res.(Harbin)1(4):106,phot0.2.198 1.
Guangxi(广西):Damingshan(大明山),S.S.Sin(辛树帜)25 189(type,IBSC).
15.16 线叶爵床(植物分类学报)
Justicia linearfolia(Brem.)Lo.comb.nov.
维普资讯 http://www.cqvip.com
1期 方 鼎:广西爵床科植物新资料 59
Rostetlutaria tinearifolia Brelm in Proc.K.NederL Akad.WeL,Set.C,60:5.1957.
15.1aa 线叶爵床(原亚种)
Subsp.nnearifolia
分布于老挝和泰国;我国不产。
15-16b 两广~a-t-爵床(植物分类学报)
Subsp-liangkwangemis(Lo)Lo,comb.nov.
Rostetlutaria ttnearifotia Brerm subsp.tianglcwangect~is Lo in Acta Phytotax.Sin.17(4):87,pboto.
2.1979.
Guangxi(广西):Nanning(南宁),H.Y.Liang(粱向日)67184(type,IBSC).
承广西植物研究所、广西药材公司、广西农业大学、广西药用植物园、广西药科学校、广西民族
医药研究所,广西药品检验所和贵州省中医研究所借用部分标本,Dr.B.Hansen寄赠模式标本照
片,路安民教授在法国拍摄模式标本照片,Dr.D.E.Bouford、Dr.L.E.Skog、王文采院士、覃海
宁博士、李振宇教授和韦发南教授在文献方面的帮助,覃德海先生花粉制片,特此致谢。
维普资讯 http://www.cqvip.com