免费文献传递   相关文献

Chirita tribracteata var. zhuana Z. Y. Li, Q. Xing & Y. B. Li (Gesneriaceae), a new variety from Guangxi, China

广西唇柱苣苔属(苦苣苔科)一新变种——



全 文 :植 物 分 类 学 报 44 (6): 649–650(2006) doi:10.1360/aps06127
Acta Phytotaxonomica Sinica http://www.plantsystematics.com
———————————
2006-08-17收稿, 2006-09-14收修改稿。
基金项目: 国家重点基础研究发展计划项目(2006CB403206); 中国科学院知识创新工程项目(KSCX1-SW-13-03-01)
(Supported by the National Basic Research Program of China, Grant No. 2006CB403206, and the Knowledge Innovation Project
of the Chinese Academy of Sciences, Grant No. KSCX1-SW-13-03-01)。
广西唇柱苣苔属(苦苣苔科)一新变种
——光华唇柱苣苔
李振宇 李渊博 邢 全
(系统与进化植物学国家重点实验室, 中国科学院植物研究所 北京 100093)
Chirita tribracteata var. zhuana Z. Y. Li, Q. Xing & Y. B.
Li (Gesneriaceae), a new variety from Guangxi, China
LI Zhen-Yu LI Yuan-Bo XING Quan
(State Key Laboratory of Systematic and Evolutionary Botany, Institute of Botany,
the Chinese Academy of Sciences, Beijing 100093, China)
Abstract Chirita tribracteata W. T. Wang var. zhuana Z. Y. Li, Q. Xing & Y. B. Li, a new
variety of the Gesneriaceae from Guangxi, China, is described. The variety is different from
the typical one by having larger and thicker leaves with crenate or dentate margin, broadly
winged petioles, broad-obovate or oblanceolate and serrate bracts, and lilac corollas with
longitudinal yellow stripes in the throat.
Key words Chirita, Chirita tribracteata var. zhuana Z. Y. Li, Q. Xing & Y. B. Li,
Gesneriaceae, new variety, Guangxi, China.
摘要 记载了广西苦苣苔科Gesneriaceae一新变种——光华唇柱苣苔Chirita tribracteata W. T. Wang var.
zhuana Z. Y. Li, Q. Xing & Y. B. Li。该变种与原变种不同在于叶大而厚, 边缘具圆齿或牙齿, 叶柄具宽
翅, 苞片宽倒卵形或倒披针形, 有锯齿, 花冠淡紫色, 喉部具黄色纵纹。
关键词 唇柱苣苔属; 光华唇柱苣苔; 苦苣苔科; 新变种; 广西; 中国
作者于2004年4月前往广西考察和引种苦苣苔科植物, 路过柳州时, 在神龙生物多样
性公园看到一种从柳江县野外移植的唇柱苣苔属Chirita Buch.-Ham. ex D. Don植物正在
开花。这种植物为多年生草本, 具根状茎, 花萼5裂达基部, 一对花药以腹面连着, 无疑属
于唇柱苣苔组sect. Gibbosaccus Clarke。该类型叶片宽椭圆形或倒卵形, 上面绿色或有银
白色网纹, 苞片通常3片轮生, 花萼裂片全缘, 柱头倒梯形, 2裂至近中部, 接近三苞唇柱
苣苔C. tribracteata W. T. Wang(王文采, 1981, 1985, 1990; Wang et al., 1998; 李振宇, 王印
政, 2004)。进一步研究表明, 该类型的体态和花部特征与三苞唇柱苣苔基本相似, 但在叶
缘、叶柄和苞片形态, 花冠颜色以及地理分布上与后者存在一定的差异, 故作后者的变种
处理。
光华唇柱苣苔 新变种
Chirita tribracteata W. T. Wang var. zhuana Z. Y. Li, Q. Xing & Y. B. Li, var. nov.
A var. tribracteata differt foliis majoribus, laminis 12–20 cm longis 10–15 cm latis in
植 物 分 类 学 报 44卷 650
sicco coriaceis, margine crenatis vel dentatis, petiolis late alatis 1–2 cm latis, bracteis late
obovatis vel oblanceolatis 1.7–5 cm longis 0.5–4.2 cm latis supra medium serratis, corolla
lilacina, fauce longitudinaliter flavo-striata. Fl. Apr. –Jun.
China. Guangxi (广西): Liujiang (柳江), Tubo (土博), on moist shady cliffs of
limestone in valley at 450 m elevation, cultivated in Shenlong Biodiversity Park (神龙生物多
样性公园) in Liuzhou (柳州), alt. 110 m, introduced by G. R. Long (龙光日), 2004-04-27, Z.
Y. Li et al. (李振宇等) 11383 (holotype, PE; isotype, PE), 11394 (PE).
新变种与三苞唇柱苣苔(原变种)var. tribracteata区别在于叶较大, 叶片长12–20 cm,
宽10–15 cm, 干时革质, 边缘具圆齿或牙齿, 叶柄具宽翅, 宽1–2 cm; 苞片宽倒卵形或倒
披针形, 长1.7–5 cm, 宽0.5–4.2 cm, 中部以上具锯齿; 花冠淡紫色, 喉部有黄色纵纹。三
苞唇柱苣苔(原变种)var. tribracteata叶片长(1.8–)8–15 cm, 宽(1.4–)5–11 cm, 较薄, 干时
纸质 , 边缘浅波状或具浅钝齿 , 叶柄无翅 , 宽3–5 mm; 苞片椭圆形或长椭圆形, 长
0.9–1.3 cm; 宽0.3–0.8 cm, 边缘全缘; 花冠蓝紫色, 喉部无黄色纵纹。
该变种以密苏里植物园植物分类学家朱光华博士(1964-01-17–2005-11-02)命名。
光华唇柱苣苔原产广西中部柳江县土博乡, 生于海拔450 m潮湿沟谷石灰岩崖壁,
仅见一个居群, 个体数量有30余株。三苞唇柱苣苔(原变种)特产广西西北部的凤山县, 分
布于林峒乡和袍里乡海拔850–870 m石灰岩山地阴湿崖壁或溶洞口, 已知有3个居群, 个
体数量约400余株。
致谢 感谢龙光日、韦毅刚和温放先生分别提供光华唇柱苣苔和三苞唇柱苣苔原生境资
料, 邓馨博士参与野外考察, 王文采院士和杨亲二研究员审阅稿件。
参 考 文 献
Li Z-Y (李振宇), Wang Y-Z (王印政). 2004. Plants of Gesneriaceae in China (中国苦苣苔科植物).
Zhengzhou: Henan Science and Technology Publishing House.
Wang W-T (王文采). 1981. Notulae de Gesneriaceis Sinensibus (II). Bulletin of Botanical Research (植物研
究) 1 (4): 35–75.
Wang W-T (王文采). 1985. A revision of the genus Chirita (Gesneriaceae) in China (II). Bulletin of Botanical
Research (植物研究) 5 (3): 37–86.
Wang W-T (王文采). 1990. Chirita Buch.-Ham. ex D. Don. In: Flora Reipublicae Popularis Sinicae (中国植
物志). Beijing: Science Press. 69: 333–409.
Wang W-T (王文采), Pan K-Y (潘开玉), Li Z-Y (李振宇), Weitzman A L, Skog L E. 1998. Chirita
Buch.-Ham. ex D. Don. In: Wu C-Y (吴征镒), Raven P H eds. Flora of China. Beijing: Science Press; St.
Louis: Missouri Botanical Garden. 18: 311–345.