免费文献传递   相关文献

广西兰科二新种



全 文 :广西兰科二新种
郎楷永
(中国科学院植物研究所 , 北京 100093)
Two new species of Orchidaceae
from Guangxi , China
Lang Kaiyong
(Inst itute of Botany , Academia Sinica , Beijing 100093)
Key words Orchidaceae;Platanthera kwangsiensis;Hemipilia kwangsiensis;China
关键词 兰科;广西舌唇兰;广西舌喙兰;中国
 1997-09-11收稿
 作者简介:郎楷永 , 男 , 1937年出生 , 研究员 , 一直从事兰科和百合科植物的分类学研究。
*国家及广西自然科学基金资助项目
  1.广西舌唇兰 新种 图 1
Platanthera kwangsiensis K.Y.Lang , sp.nov.
Species P.roseotinctae (W.W.Smith)Tang et Wang similis , sed petalis anguste ovatis , apice obtu-
sis;labello lineari superf icie dense papilloso;glandulis magnis c.0.5 mm long is differt.
Herba erecta terrest ris , 23 ~ 28 cm alta.Caule erecto vel suberecto tereti , prope basin 2-vagina-
to , supra vaginas foliato.Foliis 2 , inferioribus majoribus anguste oblongis , 10 ~ 12 cm longis , 18 ~ 20
mm latis , apice obtusis vel acutis , basi angustatis amplexicaulibus , superioribus lineari-lanceolatis , 7
cm longis , 8 ~ 10 mm latis , apice acuminatis.Racemo cy lindrico mult if lo ro , 4.5 ~ 10.5 cm longo;.
bracteis lanceolatis , apice acuminat is , inferioribus f lores superantibus;f loribus densioribus f lavo -
vi ridibus;sepalis margine integ ris 3-nerviis , intermedio ovato-oblongo erecto cymbiformi , 5.5 mm
longo , 2 mm lato , apice obtuso , cum petalis in g aleam conniventi;eis lateralibus patentibus oblique o-
vato -oblongis , 6 mm longis , 1.8 mm latis , apice obtusiusculis;petalis anguste ovatis , 5.5 mm
longis , 2.2 mm lat is , apice obtusis , 3-nerviis;labello lineari carnoso ref lexo , 5 mm longo , superficie
dense papilloso , apice obtuso , basi calcarato , calcari breviter clavato , 3 mm longo , 1.3 mm diam.
apice obtuso , ovario brevi;gynostemio crasso brevi , 1 mm longo;anthera biloculari , loculis subparal-
lelis , connectivo lato , apice paulo retuso;rostello lato magno;pollinia 2 obovata , g rosse g ranulosa ,
caudicula brevi , glandula magna elliptica nuda , c.0.5 mm longa , staminodiis 2 minutis;stigmate uno
concavo sub rostello;ovario fusiformi contorto g labro , cum pedicello 8 mm longo.
广 西 植 物 Guihaia 18 (1):5—8 1998 年 2月 
  Guangxi (广西):Xing′an(兴安), Ma′er shan(苗儿山), alt.2 140 m , 2 Aug.1981 , G.Z.
Li(李光照)10177 (Typus , IBK).
图 1 广西舌唇兰 Platanthera kwangsiensis K.Y.Lang
1.全株 , 2.花 , 3.花的中萼片 , 花瓣 , 侧萼片和唇瓣 , 4.蕊柱与唇瓣 ,
5.花粉块 (张泰利绘)
  地生直立草本 , 高 23 ~ 28
cm 。茎直立或近直立 , 圆柱形 ,
靠近基部具 2枚鞘 , 鞘之上具叶。
叶2枚 , 下面的 1枚较大 , 狭长圆
形 , 长 10 ~ 12 cm , 宽 18 ~ 20
mm , 先端钝或急尖 , 基部收狭抱
茎;上面的 1 枚线状披针形 。长 7
cm , 宽 8 ~ 10 mm , 先端渐尖。总
状花序圆柱状 , 具多数花 , 长 4.5
~ 10.5 cm;花苞片披针形 , 先端
渐尖 , 下部的长于花;花较密集 ,
黄绿色;萼片边缘全缘 , 具 3 脉 ,
中萼片卵状长圆形 , 直立 , 舟状 ,
长 5.5 mm , 宽 2 mm , 先端钝 ,
与花瓣靠合呈兜;侧萼片张开 ,
偏斜的卵状长圆形 , 长 6 mm , 宽
1.8 mm , 先端稍钝;花瓣狭卵形 ,
长 5.5 mm , 宽 2.2 mm , 先端钝 ,
具 3脉;唇瓣线形 , 肉质 , 反曲 ,
长 5 mm , 上表面具密的乳头状突
起 , 先端钝 , 基部具距 , 距短棒
状 , 长 3 mm , 直径 1.3 mm , 末
端钝 , 短于子房;蕊柱粗短 , 长 1
mm;花药 2室 , 药室近平行 , 药
隔宽 , 顶部略凹陷;蕊喙宽大;
花粉块 2 , 倒卵形 , 粗的颗粒状 ,
花粉块柄短 , 粘盘大 , 椭圆形 ,
裸露 , 长约 0.5 mm;退化雄蕊 2 ,
小;柱头 1 , 凹陷 , 位于蕊喙之
下;子房纺锤形 , 扭曲 , 无毛 ,
连花梗长 8 mm 。
本种与棒距舌唇兰 (P.roseot incta (W.W.Smith)Tang et Wang)相近 , 不同之点在于本
种的花瓣为狭卵形 , 先端钝;唇瓣线形 , 上表面具密的乳头状突起;粘盘大 , 长约 0.5 mm 等 ,
颇易识别 。
2.广西舌喙兰 新种 图 2
6 广 西 植 物 18 卷 
Hemipilia kwangsiensis Tang et Wang ex K.Y.Lang , sp.nov.
Affinis H. limpricht ii Schlt r.ex Limpricht , quae labello subrotundato vel subquinquangulato ,
medio pauce 10 mm lato;calcari minute conico , medio 1 mm lato;sepalis fulvi-rubellis vel fulvi-
purpureis differt.
图 2 广西舌喙兰 Hemipilia kwangsiensis
Tang et Wang ex K.Y.Lang
1.全株;2.花;3.花的中萼片 , 花瓣 , 侧萼片 , 唇瓣和子房及距;
4.中萼片与花瓣靠合形状;5.蕊柱示花药 , 花粉块 , 蕊喙等;
6.花粉块 (郭木森绘)
  Herba erecta terrestris , 13 ~ 20 cm al-
ta. Tubere elliptico carnoso non lobato ,
1.5 ~ 2 cm longo , 1 ~ 1.5 cm diam.Caule
basi monophyllo , supra folium bracteis 3
vaginiformibus instructo. Folio subro-
tundato , 5.5 ~ 6 cm longo , 5 ~ 6 cm lato ,
apice acuto , basi cordato amplexicauli
g labro.Racemo laxe 5 ~ 7 -f lo ro , 5 ~ 7
cm longo;bracteis ovatis vel ovato-lance-
olatis , 7 ~ 14 mm longis , apice longe
acuminatis; flo ribus mediocribus roseis;
sepalis albescentibus chorinis vel viridulis ,
intermedio ovato-elliptico , 5 ~ 6 mm lon-
go , 3 mm lato , apice subacuto , 3-nervio ,
cum petalis in g aleam conniventi , eis later-
alibus oblique ovato -ellipt icis patentibus ,
6 ~ 7 mm longis , 3.2 ~ 3.5 mm latis ,
apice subacutis , 3-nerviis;petalis roseis
oblique ovato - t riangulatis , 5 ~ 6 mm
longis , 2.5 ~ 3 mm latis , apice acutis , 1-
nerviis;labello roseo obcordato patenti , 11
~ 12 mm longo , ant ice 12 ~ 13 mm lato ,
apice concavo co rdato , basi paulo angusta-
to , supra minute papilloso , basi juxta os
calcaris callis 2 inst ructo;calcari grosse
cylindraceo -conico , 6 mm longo , medio
2.5 ~ 3 mm lato , versus apicem leviter an-
gustato , apice acuto;gynostemio crasso
brevi , 1 mm longo , 2 mm lato;anthera
erecta subgaleiformi biloculari , connectivo
lato , loculis antherae divergentibus;
polliniis 2 ovatis granulosis , longe cauduculatis , glandula anguste oblonga , bursicula rostelli in ut roque
7  1期 郎楷永: 广西兰科二新种
latere inclusa;rostello maximo liguliformi projecto , 2 mm longo;stigmate 1 concavo;ovario lineari-
cylindrico contorto glabro cum pedicello , 1.4 ~ 1.8 cm longo.
Guangxi (广西):Jingxi (靖西), in fo rests on rocks , f low ers rose , 25 Aug.1935 , S.P.Ko
(高锡朋)55616(Typus !PE);loco dicto , flow ers purple , 10 Aug.1977 , Jingxi Exped.(靖西采集
队)3-54293(GXCM);Jinxiu(金秀), M t.Dayao (大瑶山), C.H.Tsoong (钟济新)84037 ,
84176(IBK);Longzhou (龙州), f low ers rose , alt.500 m , H.S.Chun (陈少卿)13413(IBK);
Loucheng (罗城), f low ers , alt.950 m.8 June 1989 , PE Exped.(北京植物所采集队)89-6168
(PE), loco dicto , flowers , 4 June 1983 , Z.Y.Ni et D.Fang (倪芝瑜 、方鼎)12082(GXCM),
loco dicto , flowers rose , 1 June 1977 , Luocheng Exped.(罗城调查队)4-1-1676 (GXCM);
Huanjiang (环江), f low ers purple , alt.600 m , 13 Aug.1994 , F.N.Wei et Y.Liu (韦发南 、刘
演)Mo177(IBK).
地生直立草本 , 高 13 ~ 20 cm 。块茎椭圆形 , 肉质 , 不裂 , 长 1.5 ~ 2 cm , 直径 1 ~ 1.5 cm 。
茎基部具 1枚叶 , 叶以上常具 3枚鞘状苞片 。叶近圆形 , 长 5.5 ~ 6 cm , 宽 5 ~ 6 cm , 先端急尖 ,
基部心形 , 抱茎 , 无毛。总状花序具 5 ~ 7朵疏生的花 , 长 5 ~ 7 cm ;花苞片卵形或卵状披针形 ,
长 7 ~ 14 mm , 先端长渐尖;花中等大 , 粉红色 , 萼片微白色 、带绿色至绿色 , 中萼片卵状椭圆
形 , 长5 ~ 6 mm , 宽3 mm , 先端近急尖 , 具 3脉 , 与花瓣靠合呈兜 , 侧萼片斜歪的卵状椭圆形 ,
张开 , 长 6 ~ 7 mm , 宽 3.2 ~ 3.5 mm , 先端近急尖 , 具 3脉;花瓣淡红色 , 斜歪的卵状三角形 ,
长 5 ~ 6 mm , 宽 2.5 ~ 3 mm , 先端急尖 , 具 1 脉;唇瓣倒心形 , 红色 , 伸展 , 长 11 ~ 12 mm ,
前部宽 12 ~ 13 mm , 先端凹缺 , 心形 , 茎部稍收狭 , 上面被细小的乳突 , 并在基部近距口处具 2
枚胼胝体;距粗的圆筒状锥形 , 长 6 mm , 中部宽 2.5 ~ 3 mm , 向末端稍渐狭 , 末端急尖;蕊柱
粗短 , 长 1 mm , 宽 2 mm ;花药直立 , 近兜状 , 2室 , 药隔宽 , 药室略叉开;花粉块 2 , 卵形 ,
颗粒状 , 具长的花粉块柄 , 粘盘狭长圆形 , 包藏于蕊喙两侧的粘囊内;蕊喙颇大 , 舌状 , 突出 ,
长 2 mm;柱头 1 , 凹陷;子房线状圆柱形 , 扭转 , 无毛 , 连花梗长 1.4 ~ 1.8 cm 。
本种与短距舌喙兰 H.limprichtii Schlt r.ex Limpricht相近 , 而后者与本种之区别在于唇瓣
近圆形或近五角形 , 中部宽不及 10 mm;距细圆锥形 , 中部宽 1 mm;萼片褐红色或褐紫色等颇
易识别。
罗毅波同志提供广西舌喙兰 (H.Kwangsiensis Tang et Wang ex K.Y.Lang)和短距舌喙兰
(H.limpricht ii Schlt r , ex Limpricht)两种植物的彩片资料 , 对笔者的研究给予很大帮助 , 在此
衷心致谢 。
8 广 西 植 物 18 卷