免费文献传递   相关文献

加杨雄花序的化学成分研究



全 文 :中 国 药 科 大 学 学 报
Journa l of China Pharmaceutical Universi ty  2000, 31( 3): 171~ 173
加杨雄花序的化学成分研究

王 欣 汪 红 王 强
(中国药科大学中药分析教研室 , 南京 210038)
摘 要 首次对加杨雄花序进行了系统研究 ,从其提取物的石油醚 ( 60~ 90℃ )部分、乙酸乙酯部分分离并
鉴定了 15个化合物 ,本文报道 8个黄酮类成分: 乔松酮 ( pino strobin, 1) ,高良姜素 -3-甲氧基 ( g alang in-3-me thoxy,
2) ,乔松素 ( pinoce rmbin, 3) ,白杨素 ( chr ysin, 4) ,槲皮素 -3, 7-二甲氧基 ( quercetin-3, 7-dimethoxy , 5) ,鼠李素
( r hamnetin, 6) ,山柰酚 -3-甲氧基 ( kaempfero l-3-methoxy , 7) ,芹菜素 ( a pig enin, 8)和异阿魏酸甲酯 ( m eth yl
iso ferula te, 9)。化合物 5、 9为首次从杨属植物中分得。
关键词 加杨 ; 黄酮 ; 槲皮素 -3, 7-二甲氧基 ; 异阿魏酸甲酯
  加杨 ( Populus canadensis Moench. )为杨柳科
杨属植物 ,其雄花序可供药用 ,曾收载于中国药典
77年版一部及《中国中药资源志要》 ,具抗菌、抗炎
等功效 ,其制剂“痢消灵片”用于治疗细菌性痢疾。
以往对其化学成分的研究较少 ,为了探明其内在的
有效成分 ,我们对其进行了系统研究。从加杨雄花
序的石油醚、乙酸乙酯部分分得了 18个化合物 ,鉴
定了其中 15个的结构 ,主要含有黄酮类成分 ,经光
谱分析 ,分别为:乔松酮 ( pinost robin, 1) ,高良姜素
-3-甲 氧 基 ( galangin-3-methoxy , 2 ) , 乔 松 素
( pinocermbin, 3) ,白杨素 ( chrysin, 4) ,槲皮素 -3,
7-二甲氧基 ( quercetin-3, 7-dimethoxy , 5) ,鼠李素
( rhamnetin, 6) ,山柰酚 -3-甲氧基 ( Kaempferol-3-
methoxy, 7) ,芹菜素 ( apig enin, 8)。另外还分得异
阿魏酸甲酯 ( methyl iso ferulate, 9) , 3个有机酸类
和其它成分。另一化合物经初步鉴定 ,可能为一新
化合物 ,进一步的研究还在进行中。其中化合物 5、 9
为首次从杨属植物中分得。
1 实验部分
1. 1 仪器与材料
熔点用 X4型显微熔点测定仪 (北京光电设备
厂 )测定 ,温度未经校正。红外光谱用 Perkin-
Elmer983型红外分光光度计 ( KBr压片 )测定。紫
外光谱用 ShimadzuUV-2501PC型紫外光谱仪测
定。核磁共振用 BrukerACF-300型和 JEOL GX-
400型核磁共振仪测定 ( TM S内标 )。薄层层析用硅
胶 G、硅胶 H及柱层析用硅胶均为青岛海洋化工
厂生产。试剂均为分析纯。TLC展开剂:氯仿-甲醇-
甲酸 ( 80 20 0. 5)。显色剂为 5%硫酸乙醇液或
碘蒸气。
加杨雄花序采自内蒙古包头市 ,学名经鉴定。
1. 2 提取分离
加杨雄化序 7 kg ,粉碎 , 95%乙醇热回流提取 3
次 ,提取液合并浓缩得乙醇提取物 1000 g,乙醇提
取物混悬于少量水后 ,用石油醚 ( 60~ 90℃ )反复萃
取 ,得石油醚萃取物 120 g ,水液挥去石油醚后 ,用
乙酸乙酯萃取 ,得乙酸乙酯萃取物 40 g。取石油醚
萃取物 55 g ,进行硅胶低压柱层析 ,石油醚 -EtOAc
梯度洗脱 ,得 7个化合物 ,石油醚-EtO Ac( 100 5)洗
脱部分得 ( 1) 47 mg ,石油醚-EtO Ac( 100 12. 5)洗
脱部分得 ( 2) 35 mg。取乙酸乙酯萃取物 40 g进行
硅胶低压柱层析 (硅胶用甲酸酸化 ,即加入硅胶量
10%的 5%甲酸丙酮液 ,饱和并挥去丙酮后装柱 ) ,
氯仿-甲醇梯度洗脱 ,氯仿 -甲醇 ( 100 0. 5)洗脱部
分得 ( 3) 41 mg ,氯仿 -甲醇 ( 100 0. 75)洗脱部分得
( 9) 40 mg,氯仿-甲醇 ( 100 1)洗脱部分得 ( 4) 119
mg ,氯仿 -甲醇 ( 100 3)洗脱部分得 ( 5) 39 mg ,氯仿
-甲醇 ( 100 4)洗脱部分得 ( 6) 26 mg、 ( 7) 31 mg、
( 8) 23 mg。
171
收稿日期  1999-12-08
1. 3 结构鉴定
乔松酮 ( pinost robin, 1):无色方晶: mp 110~
112℃ ( EtO Ac ) ; UVλmax ( MeOH) 287. 6 nm; IR
( KBr ) ν2992, 1649, 1499, 1342, 1196, 1155, 859,
773 cm
- 1
;
1
HNMR( DM SO-d6 )δ7. 10~ 7. 24( 5H,
m , 2′~ 6′-H) , 5. 85( 1H, d, J= 2. 4 Hz, 8-H) , 5. 80
( 1H, d, J= 2. 4 Hz, 6-H) , 5. 33( 1H, dd, J= 12. 8,
3. 0 Hz, 2-H) , 3. 50( 3H, s, 7-OCH3 ) , 3. 02( 1H, dd,
J= 17. 6, 12. 8 Hz, 3-Hα) , 2. 53( 1H, dd, J= 17. 6,
3. 0 Hz, 3-Hβ ) ; 13 CNM R( DM SO-d6 )δ196. 5( C-4) ,
167. 46( C-7) , 163. 18( C-5) , 162. 61( C-9) , 138. 49
( C-1′) , 128. 58( C-5′, C-3′) , 128. 52( C-4′) , 126. 60
( C-2′, C-6′) , 102. 61( C-10) , 94. 74 ( C-6) , 93. 87
( C-8) , 78. 52( C-2) , 55. 88( 7-OCH3 ) , 42. 11( C-3)。
以上数据与文献 [1 ]基本一致。
高良姜素 -3-甲氧基 (g alangin-3-methoxy, 2):
淡黄色针晶: mp 270~ 273℃ ( EtO H) ; UVλmax
( MeOH) 335, 310, 268, 214 nm; IR( KBr)ν3138,
1648, 1608, 1497, 1363, 1223, 1162, 1017, 710
cm
- 1
;
1
HNMR( CDCl3 )δ8. 04( 2H, m , 2′-H, 6′-H) ,
7. 46~ 7. 53( 3H, m, 3′~ 5′-H) , 6. 42( 1H, d, J= 2.
1 Hz, 8-H) , 6. 29( 1H, d, J= 2. 1 Hz, 6-H) , 3. 85
( 3H, s, 3-O CH3 ) ;
13
CNMR( CDCl3 )δ178. 17( C-4) ,
164. 35( C-7) , 161. 50( C-5) , 156. 59( C-9) , 155. 01
( C-2) , 138. 84( C-3) , 130. 60 ( C-1′) , 130. 10( C-
4′) , 128. 35( C-2′, C-6′) , 128. 09( C-3′) , 127. 96( C-
5′) , 104. 62( C-10) , 98. 77( C-6) , 93. 63( C-8) , 59.
85( 3-O CH3 )。以上数据与文献 [1, 2 ]基本一致。
乔松素 ( pinocermbin, 3):白色针晶: mp 195~
196℃ ( EtOH) ; UVλmax 288. 2, 218. 4 nm; IR( KBr )
ν3034, 1630, 1602, 1487, 1301, 1168, 1088, 826
cm
- 1 ; 1HNMR( CDCl3 )δ7. 43~ 7. 47( 5H, m , 2′~
6′-H) , 6. 01( 1H, d, J= 2. 4 Hz, 8-H) , 5. 99( 1H, d, J
= 2. 4 Hz, 6-H) , 5. 42( 1H, dd, J= 12. 9, 2. 7 Hz, 2-
H) , 3. 09( 1H, dd, J= 17. 1, 12. 9 Hz, 3-Hα) , 2. 83
( 1H, dd, J= 17. 1, 2. 7 Hz, 3-Hβ ) ; 13 CNMR( CDCl3 )
δ195. 75( C-4) , 164. 43( C-7) , 163. 20( C-5, C-9) ,
138. 34( C-1′) , 128. 91( C-3′, C-4′, C-5′) , 126. 14
( C-2′, C-6′) , 103. 31( C-10) , 96. 78 ( C-6) , 95. 46
( C-8) , 79. 26( C-2) , 43. 37( C-3)。以上数据与文
献 [2 ]基本一致。
异阿魏酸甲酯 ( methyl iso ferulate, 9):白色针
晶: mp178~ 179℃ ( EtO H) ; UVλmax 314. 4, 287. 4,
232. 0, 208. 0 nm; IR ( KBr ) ν2938, 2839, 1682,
1624, 1515, 1264, 1141, 1024, 840 cm
- 1; 1 HNMR
( CDCl3 )δ7. 73( 1H, d, J= 16 Hz, 7-H) , 7. 15( 1H,
dd, J= 12. 0, 1. 0 Hz, 3-H) , 7. 12( 1H, d, J= 1. 0
Hz, 5-H) , 6. 88( 1H, dd, J= 8. 4, 1. 0 Hz, 2-H) , 6.
32( 1H, d, J= 16 Hz, 8-H) , 3. 92( 3H, s, -OCH3 ) , 3.
85 ( 3H, s, -OCH3 ) ;
13
CNMR( CDCl3 )δ171. 64 ( C-
9) , 151. 58 ( C-6) , 149. 34 ( C-1) , 146. 91 ( C-7) ,
127. 10( C-3) , 123. 07( C-4) , 114. 78( C-8) , 111. 12
( C-5) , 109. 91 ( C-2) , 56. 00 ( -OCH3 ) , 55. 93 ( -
OCH3 )。以上数据与标准图谱 [ 3]基本一致。该化合
物为首次从杨属植物中分得。
白杨素 ( chrysin, 4): 黄色细小针晶: 240℃分
解 ( EtO H) ; UVλmax 313. 8, 286. 2, 211. 2 nm; IR
( KBr )ν3098, 2891, 2715, 1652, 1611, 1356, 1168,
1032, 806 cm
- 1; 1 HNMR( CDCl3 )δ8. 08( 2H, m, 2′-
H, 6′-H) , 7. 59( 3H, m , 3′~ 5′-H) , 6. 98( 1H, s, 3-
H) , 6. 53( 1H, d, J= 2. 1 Hz, 8-H) , 6. 22( 1H, d, J=
2. 1 Hz, 6-H) ;
13
CNM R( CDCl3 )δ181. 99 ( C-4) ,
164. 56( C-7) , 163. 32( C-2) , 161. 60( C-5) , 157. 60
( C-9) , 132. 12( C-4′) , 130. 86( C-1′) , 128. 85 ( C-
3′, C-5′) , 126. 53( C-2′, C-6′) , 104. 12( C-3, C-10) ,
98. 86( C-6) , 93. 97( C-8)。以上数据与文献 [1, 2 ]基本
一致。
槲皮素-3, 7-二甲氧基 ( quercetin-3, 7- dime-
thoxy , 5): 黄色针晶: mp 250~ 251℃ ( EtO H) ;
UVλmax 357. 8, 303. 4, 255. 8, 226. 0 nm; IR( KBr)
ν3192, 1662, 1593, 1497, 1311, 1210, 1164, 824
cm- 1; 1 HNMR ( CDCl3 )δ7. 67( 1H, d, J= 2. 1 Hz,
2′-H) , 7. 52 ( 1H, dd, J= 8. 4, 2. 4Hz, 6′-H) , 6. 95
( 1H, d, J= 8. 4 Hz, 5′-H) , 6. 47( 1H, d, J= 1. 8 Hz,
8-H) , 6. 30( 1H, d, J= 1. 8 Hz, 6-H) , 3. 89( 3H, s,
3-OCH3 ) , 3. 84( 3H, s, 7-OCH3 ) ;
13
CNM R( CDCl3 )
δ178. 20( C-4) , 165. 27( C-7) , 161. 10( C-9) , 156.
43( C-5) , 148. 98( C-2, C-4′) , 145. 41( C-3′) , 138.
04( C-3) , 120. 86( C-1′) , 120. 80( C-6′) , 115. 88( C-
2′) , 115. 70( C-5′) , 105. 32( C-10) , 97. 88( C-6) ,
92. 38( C-8) , 59. 82( 3-O CH3 ) , 56. 21( 7-OCH3)。以
上数据与文献 [ 1]基本一致。
鼠李素 ( rhamnetin, 6): 黄色粉末: mp 296~
297℃ ( EtO H) ; UVλmax 371. 2, 255. 8, 212. 6 nm; IR
172     中 国 药 科 大 学 学 报     31卷
( KBr )ν3317, 1664, 1612, 1588, 1500, 1324, 1257,
1162, 816 cm
- 1
;
1
HNMR( DM SO-d6 )δ7. 72( 1H, d,
J= 1. 6 Hz, 2′-H) , 7. 57( 1H, dd, J= 8. 8, 2. 1Hz, 6′-
H) , 6. 89( 1H, d, J= 8. 4 Hz, 5′-H) , 6. 70( 1H, d, J
= 2. 0 Hz, 8-H) , 6. 35( 1H, d, J= 2. 0 Hz, 6-H) , 3.
86( 3H, s, 7-OCH3 ) ;
13
CNM R( DM SO-d6 )δ176. 93
( C-4) , 166. 82( C-7) , 164. 86( C-9) , 156. 03( C-5) ,
147. 80 ( C-4′) , 147. 25 ( C-2 ) , 145. 04 ( C-3′) ,
135. 98 ( C-3 ) , 121. 83 ( C-1′) , 119. 98 ( C-6′) ,
115. 52 ( C-5′) , 115. 21 ( C-2′) , 103. 96 ( C-10 ) ,
97. 41( C-6) , 91. 85( C-8) , 55. 97( 7-O CH3 )。以上数
据与文献 [1, 2 ]基本一致。
山柰酚 -3-甲氧基 ( Kaempferol-3- methoxy ,
7): 黄色粉末: mp 291~ 292℃ ( EtO H) ; UVλmax
332. 6, 268. 4, 214. 8 nm; IR ( KBr )ν3500, 3111,
2955, 1648, 1605, 1490, 1361, 1161, 840
cm
- 1 ; 1HNMR( DM SO-d6 )δ7. 93( 2H, dd, J= 6. 9,
2. 0 Hz, 2′-H, 6′-H) , 6. 95 ( 2H, dd, J= 6. 9, 2. 0
Hz, 3′-H, 5′-H) , 6. 44( 1H, d, J= 2. 1 Hz, 8-H) , 6.
19 ( 1H, d, J= 2. 1 Hz, 6-H) , 3. 77 ( 3H, s, 3-
O CH3 ) ; 13 CNMR( DM SO-d6 )δ178. 06 ( C-4) , 164.
27( C-7) , 161. 40( C-9) , 160. 29( C-4′) , 156. 53( C-
5) , 155. 77( C-2) , 137. 76( C-3) , 130. 26( C-2′, C-
6′) , 120. 73( C-1′) , 115. 79( C-3′, C-5′) , 104. 36( C-
10) , 98. 72( C-6) , 93. 86( C-8) , 59. 84( 3-OCH3 )。以
上数据与文献 [ 1, 2]基本一致。
芹菜素 ( apig enin, 8): 黄色针晶: mp 295~
296℃ ( M eOH); UVλmax 267. 0, 336. 0 nm; IR( KBr)
ν3326, 1653, 1607, 1501, 1355, 1244, 1180, 829
cm- 1; 1 HNMR( CDCl3 )δ7. 75( 2H, dd, J= 8. 7, 1. 0
Hz, 2′-H, 6′-H) , 6. 95( 2H, dd, J= 8. 7, 1. 0 Hz, 3′-
H, 5′-H) , 6. 49( 1H, s, 3-H) , 6. 43( 1H, d, J= 2. 1
Hz, 8-H) , 6. 25( 1H, d, J= 2. 1 Hz, 6-H) ; 13 CNMR
( CDCl3 )δ181. 79( C-4) , 164. 14( C-2) , 163. 86( C-
7) , 161. 64( C-4′) , 161. 15( C-9) , 157. 43( C-5) ,
128. 05( C-2′, C-6′) , 121. 37( C-1′) , 115. 98( C-3′,
C-5′) , 103. 93( C-10) , 102. 86( C-3) , 98. 96( C-6) ,
93. 90( C-8)。以上数据与文献 [1, 2 ]基本一致。
参 考 文 献
1 于德泉 ,杨俊山著 .分析化学手册 第五分册 .北京:化学工业出
版社 , 1989, 267, 739, 740
2  Bankov a VS, Popov SS, Marekov N L. A s tud y on f lavonoids of
propolis. J N at Prod , 1983, 46( 4): 471
3  Cornw al l N. Sad tler Stan dard In frared Prism Spectra , U. S.
A: Sad tler research lab oratories inc. 1971, 42015
Chemical Study on Male Inflorescence of Populus
Canadensis Moench .
WANG Xin, W ANG Hong , WANG Qiang
Department of Chinese Materia Medica Analysis , China Pharmaceutical University ,
Nanjing 210038
Abstract  A systematic study on male inflo rescence o f Populus canadensis was car ried out. 15
compounds w ere iso lated and st ructure identified, including 8 flav onoids: pinost robin( 1) , galangin-3-
methoxy ( 2) , pinocermbin( 3) , chrysin( 4) , quercetin-3, 7-dimethoxy ( 5) , rhamnetin ( 6) , ka empfero l-3-
methoxy ( 7) , apigenin ( 8) , a long wi th methy l isoferulate ( 9) . Compound 5 and 9 were isolated f rom
Populus L. fo r the first time.
Key words Populus canadensis; Flav onoids; Quercetin-3, 7-dimethoxy; M ethyl isoferula te
1733期  王 欣等: 加杨雄花序的化学成分研究