全 文 ：#综述#
附生型兰科药用植物化学成分及药理活性研究进展
李 墅 o王春兰 o郭顺星 3 o肖培根
k中国医学科学院 中国协和医科大学 药用植物研究所 o北京 tsss|wl
≈摘要 附生型兰科植物是兰科中的一大类群 o其中许多植物具有很高的药用价值 ∀近年来国内外对于该类
药用植物的化学成分和活性给予了很大关注 ∀作者综述了近 tx年来附生型兰科药用植物的化学成分及药理活性
的研究进展 ∀为今后从化学成分角度阐明不同类型的兰科药用植物之间的亲缘关系和从中开发新药提供参考 ∀
≈关键词 附生型兰科药用植物 ~化学成分 ~药理活性
≈中图分类号 u{w ~ u{x ≈文献标识码 ≈文章编号 tsst2xvsukussxlt|2tw{|2s{
≈收稿日期 ussw2sy2sx
≈基金项目 国家自然科学基金资助项目 k vsuzstw{ ovstzss
uvl ~全国优秀博士学位论文作者专项基金资助项目kt|||xsl ~国家
杰出青年科学基金资助项目kvsvuxswzl
≈通讯作者 3 郭顺星 oר¯ }kstslyu{u|yt| o∞2°¤¬¯}¶¬ª∏²ussy
¼¤«²²q¦²° q¦±
兰科是一个广布于全球的大科 ∀除菊科植物外 o兰科植
物是显花植物中最兴盛也是生态型最丰富的植物类群 ∀兰
科植物按其生活习性及其对生态环境的要求 o分为地生型 !
腐生型和附生型 v类 o其中的附生型兰科植物是指附生于树
干或岩石上的一类植物 o其大多生于热带地区 o大部分品种
都长有假鳞茎 o作为贮水器官 o这也是许多药用附生型兰科
植物的入药部位 ∀目前 o我国有附生型兰科植物 zs 余属 o
xss余种 o其中的许多品种是传统药用植物或民间中草药 o
如石斛 !金石斛 !碧玉兰 !密花石豆兰等均为药用价值较高的
物种 o近年来已逐渐引起了中外学者的重视≈t ou ∀迄今为
止 o我国的 zs余属附生型兰科植物中 o仅 tz属有化学成分
研究的报道 o其中一些不属于中国附生型兰科植物种 ∀此
外 o印度 o墨西哥等国家的学者对其本国的附生型兰科植物
也有一些报道 ∀但总体分析 o对附生型兰科植物的化学成分
及药理作用的研究仍很不充分 o对其单一成分的药理活性研
究也少 ∀作者就 t||s年以来附生型兰科药用植物的化学成
分及药理活性研究作一综述 o以期为今后从化学成分角度阐
明不同类型的兰科药用植物之间的亲缘关系和从中开发新
药提供参考 ∀
1 化学成分
111 ¶·¬¯¥¨ ±²¬§¶
¶·¬¯¥¨ ±²¬§¶是具有 t ou2二苯乙烯母核或其聚合物的天然
产物总称 ∀附生型兰科植物中这类化合物分布极广 o数量众
多 ∀t||s年以来 o已报道的该类化合物共 ttw个 o主要为菲
类及其衍生物 o联苄类化合物也为数不少 ∀
11111 菲类及其衍生物 菲类及其衍生物是附生型兰科植
物目前报道最多的成分 o共 {个母核 o|s个化合物 ∀主要包
括菲类k母核 ´ owy个l !菲并吡喃类k母核 µ ot{个l !菲并吡
喃酮类k母核 ¶ o|个l !菲醌类k母核 · o∏ o√ o{个l !二聚菲
类k母核 º o{个l !及 t个芘类化合物k母核 ¬ ot个l o其结构
类型及其在植物中的分布如图 t和表 t所示 ∀
11112 联苄类 联苄类化合物是附生型兰科植物中的又一
特征性成分 o共 v个母核 ouw个化合物 o见图 u和表 u ∀
112 萜类
附生型兰科植物中萜类化合物及其苷类也有相当数量 o
多为石斛属和金石斛属植物中提取分离得到 o共 uv个化合
物 o见表 v ∀
113 黄酮
附生型兰科植物中黄酮类成分报道不多 o从密花石豆兰
中分得白杨黄素和生松素醇≈y ~从钗子股属植物 Λυσια ϖολυ2
χρισ中分得 uχ owχ2二羟基2w ovχ2二甲氧基查耳酮k ´ l !uχ2羟基2
w owχ2二甲氧基查耳酮k µl和 uχ owχ2二羟基2w ovχ2二甲氧基二
氢查耳酮k ¶l≈w ~从堇兰属植物 Ιονε παλεαχεα中分得 u个二
氢黄酮 o即 x oz2二羟基2y2甲氧基2二氢黄酮k ·l和 x oz owχ2三
羟基2y2甲氧基2二氢黄酮k ∏l≈t| o见图 v ∀
114 酯类
附生型兰科植物中也有少量酯类成分的报道 ∀它们包
括石斛属植物 ∆ενδροβιυµ1 φυσχεσχενσ和流苏石斛中分得的
§¨©∏¶¦¬±≈v ~万带兰属植物 ςανδα ϖοξβυργηιι中的酰化二十四烷
基阿魏酸酯≈tw ~流苏石斛中分得的对羟基顺式和反式肉桂
酸直链烷基酯类的混合物 ~流苏金石斛中分得的二氢松脂醇
二氢对羟基肉桂酸酯≈w ∀
115 苷类
附生型兰科植物中的苷类化合物也有报道 ∀主要有束
花石斛中的菲苷 §¨ ±¦«µ¼¶¬§¨ ≈vu ~前文所述的各种萜苷 !黄
酮苷 ~万带兰属植物 ς1 ϖοξβυργηιι中的 Β2谷甾醇2 ∆2葡萄糖
#|{wt#
第 vs卷第 t|期
ussx年 ts月
中 国 中 药 杂 志
Χηινα ϑουρναλ οφ Χηινεσε Ματερια Μεδιχα
∂²¯1vs o¶¶∏¨ t|
¦·²¥¨µoussx
苷≈tw 及细茎石斛中的联苄苷 §¨ ±§µ²°²±¬¯¬¶¬§¨ ∞≈uy ∀
116 多糖
附生型兰科植物中的石斛属许多植物中有多糖成分特
性和含量的报道 ∀杨虹等自铁皮石斛中分得的 u 种多糖
⁄×u和 ⁄×v o主要以 Α2kt ψ wl2 ∆2葡萄糖基为主链 o其数均分
子质量分别为 zws万k⁄×ul oxws万k⁄×vl≈vx ~兜唇石斛的茎
中分离得到 v种多糖 }°2t o°2u o°2v ∀它们的分子质量分
别为 {y vss oyt xss owv tss ∀它们是 Β2kt ψwl连接的 o含 Ο2乙
酰基的 o吡喃型的直链 ∆2葡萄甘露聚糖≈v ~细茎石斛的水溶
性多糖提取物中分离得到 {种均一多糖 o⁄°t¤2t o⁄°t¤2u o
⁄°u¤2t o⁄°v¤2t o⁄°w¤2t o⁄°x¤2t o⁄°y¤2t 和 ⁄°z¤2t o
其中 ⁄°t¤2t的相对分子质量为 u{ sss o葡萄糖 !甘露糖组
成的摩尔比为 tΒw1z|{ o分子中 t ψv ot ψwk或 t ψ ul ot ψ y连
接糖苷键数比为 {1zxΒuv1x|Βt o红外光谱数据显示为 Β2 ∆2吡
喃甘露聚糖≈ux ∀
117 生物碱
图 t 菲类及其衍生物的结构母核
图 u 联苄类成分结构母核 !取代基和来源植物
图 v 黄酮类成分的结构
附生型兰科植物中生物碱成分的研究多集中于 t|ys至
t|zs年 ot||s年以来 o仅在石斛属植物中发现了 x个新的生物
碱 o它们分别为从金钗石斛中分离得到的倍半萜类生物碱
§¨ ±§µ²±²¥¬¯¬±¨ ≈ut ~自石斛属植物 ∆1σνοωφλακε −µ¨§¶·¤µ.中得到
的 v个同类型的生物碱 °∏¥¬µ²±¬±¨ ¶ ~°∏¥¬µ²±¬±¨ ¶
~°∏¥¬µ²±¬±¨ ¶
≤≈x 及自粉花石斛中分离得到的石斛宁定k¶«¬«∏±¬§¬±¨ l≈v ∀其
中石斛宁定为石斛宁产生的非天然产物 o结构见图 w∀
118 其他
图 w 生物碱类成分的结构
t||s年至今 o还从附生型兰科植物中得到 v个芴酮类化 合物kl ow个酚性化合物k
l ov个木质素类化合物k≤l ov个
#s|wt#
第 vs卷第 t|期
ussx年 ts月
中 国 中 药 杂 志
Χηινα ϑουρναλ οφ Χηινεσε Ματερια Μεδιχα
∂²¯1vs o¶¶∏¨ t|
¦·²¥¨µoussx
香豆素类化合物k⁄l ou个薯蓣皂苷配基衍生物k∞l o见表 w ∀
2 药理作用
211 增强机体免疫力
多糖是附生型兰科药用植物增强机体免疫力作用的主
要物质基础 ∀兜唇石斛茎中提取的 v个多糖能使 ≤ 纯系
小鼠脾重 !胸腺重量增加 o抗体细胞数明显增多 o× 细胞和
细胞显著增殖 o具有免疫增强作用≈v ∀铁皮石斛多糖能够显
著提升小白鼠外周白细胞数和促进淋巴细胞产生移动抑制
因子 o强有力的消除实验条件下免疫抑制剂环磷酸酰胺的加
入所引发的副作用 o是一种有价值的中药类免疫增强剂≈v ∀
金钗石斛多糖具有直接促进淋巴细胞有丝分裂的作用≈v ∀
此外 o细茎石斛中得到的 u个倍半萜苷 §¨ ±§µ²°²±¬¯¬¶¬§¨¶和
§¨ ±§µ²°²±¬¯¬¶¬§¨¶≤的体外试验 o表明其可刺激
细胞增殖 o阻
止 ×细胞增殖 o也具有抗免疫活性≈u| ∀
表 t 菲类及其衍生物的母核 !取代基和来源植物
编号 名称 母核 取代基 来源植物
t ¦¤¯ ²¯¶∏°¬±¬±≈w ´ t v x { | ~ u w y z ¨ Αγροστοπηψλλυµ χαλλοσυµ ~
Χοελογψνε οχηραχεα ; ∆ενδροβιυµ
µοσχηατυµ ; ∆1 ροτυνδατυµ ~
∆1 λοδδιγεσιι
u ¦¬µµ«²³¨·¤¯¬±≈w t v x { | ~ u o v 2≤u2 ~ w ¨~ z Χιρρηοπεταλυµ ανδερσονιι
v ¦²¨ ²¯ª¬±¤±·«µ¬±≈| t u ¨~ v x z ~ w y { | Χοελογψνε χριστατα
wtl ¦²±©∏¶¤µ¬±≈w t x y | ~ u z ~ v w { ¨ Ερια χονφυσε ; Βυλβοπηψλλυµ
γψµνοπυσ ; ∆1 χηρψσοτοξυµ
xtl °²¶¦¤·¬±≈v ox t v y z { | ~ u x ~ w ¨ ∆1 µοσχηατυµ ; ∆1ρυτυνδατυµ ~
∆1λοδδιγεσιι
y ³¨ ±§∏¯¬±≈ts t x | ~ u w y z { ¨~ v Χψµβιδιυµ πενδυλυµ
z ±∏§²¯≈w t v w { | ~ u z ~ x y ¨ Ε1 χαρινατα ; Ε1 στριχτα ~
Ε1 χονϖαλλαριοιδεσ~
∆1 ροτυνδατυµ
{ ²¦«µ²¯¬§¤¦¬§≈w t u v { | ~ w ≤ ~ x ~ y z ¨ Χοελογψνε οχηραχεα
| ©¬°¥µ¬²¯2≈w t y z { ~ u x ~ v w | ¨ Επηεµεραντηα φιµβριατα
ts ©¬°¥µ¬²¯2
≈w t y z { | ~ u v x ~ w ¨ Ε1 φιµβριατα
tt ∏¯¶¬¤±·«µ¬±≈w t v x y { | ~ u ¨~ w z Λυσια ινδιϖισα
tu ©¯¤√¤±·«µ¬±¬±≈w t v x y { | ~ u z ~ w ¨ Ερια φλαϖα
tv u ox2§¬«¼§µ²¬¼2v ow2§¬° ·¨«2 t y z { | ~ u x ~ v w ¨ Μαξιλλαρια δενσα
²¬¼³«¨ ±¤±·«µ¨±¨ ≈tt
tw w o|2§¬° ·¨«²¬¼³«¨ ±¤±·«µ¨2 t v y z { ~ u x ~ w | ¨ Β1 ϖαγινατυµ
±¨ 2u ox2§¬²¯≈tu
tx w oy2§¬° ·¨«²¬¼³«¨ ±¤±·«µ¨2 t x { | ~ u v z ~ w y ¨ Β1 ϖαγινατυµ
±¨ 2u ov oz2·µ¬²¯≈tu
tytl ³¨«¨µ¤±·«²¯
≈v ow ovv t x y { | ~ u w ¨~ v z ∆1 πλιχατιλε ; Ε1 φλαϖα ~
Σχαπηψγλοττισλιϖιδα
tztl ¦«µ¼¶²·²¬¨ ±¨ ≈v ox t x y | ~ u v w { ¨~ z ∆1 χηρψσοτοξυµ ; ∆1 χηρψσευµ
t{ u oz2§¬«¼§µ²¬¼2v ow oy2 °¨ ·«2 t x { | ~ u z ~ v w y ¨ ∆1 ροτυνδατυµ
²¬¼³«¨ ±¤±·«µ¨±¨ ≈v
t| ³¯¬¦¤·²¯
≈x t v y z { | ~ u x ~ w ¨ ∆1 πλιχατιλε
us w2° ·¨«²¬¼³«¨ ±¤±·«µ¨±¨ 2u o t x y { | ~ u v z ~ w ¨ Β1 ϖαγινατυµ
v oz2·µ¬²¯≈tv
ut w2° ·¨«²¬¼³«¨ ±¤±·«µ¨±¨ 2u o t u x { | ~ u v y z ~ w ¨ Β1 ϖαγινατυµ
v oy oz2·¨·µ²¯≈tv
uu w oz2§¬«¼§µ²¬¼2u ov2 t x y { | ~ u v ¨~ w z Επηεµεραντηαλονχηοπηψλλα
§¬° ·¨«²¬¼³«¨ ±¤±·«µ¨±¨ ≈w
uv ¥¤·¤·¤¶¬±2 ´ ≈w t v x { | ~ u w z ¨~ y Λ1 ϖολυχρισ
uw ³¯¬¦¤·²¯ ≈x t v y z { ~ u x ~ w | ts ¨ ∆1 πλιχατιλε
uxtl v oz2§¬«¼§µ²¬¼2u ow o{2·µ¬° ·¨ t x y | ~ v z ~ u w { ¨ Σ1 λιϖιδα
«²¬¼³«¨ ±¤±·«µ¨±¨ ≈vv
uy ¦¬µµ«²³¨·¤¯¤±·«µ¬§¬±≈w ´ t x y { | ~ u o v 2≤u2 ~ w z ~ Χιρρηοπεταλυµ ανδερσονιι
uz y2 Ο2° ·¨«¼¯¦²¨ ²¯±¬±≈w t v x { | ~ u z ~ w y ¨ Χψµβιδιυµ αλοιφολιυµ ~
Α1 χαλλοσυµ
u{tl ∏¯¶¬¤±·«µ¬§¬±≈w t v x y { | ~ u ¨~ w z Λ1 ινδιϖισα ; ∆1 νοβιλε ~
Ε1 φιµβριατα
u| ©¯¤√¤±·«µ¬§¬±≈w t x y { | ~ u w ¨~ v z Ερια φλαϖα
vstl ¦²¨ ²¯±¬±≈w ovv t v x y { | ~ u z ~ w ¨ Ε1 φλαϖα ; Χοελογψνε ελατα ~
Χ1 οχηραχεα ; Σ1 λιϖιδα
vttl µ¨¬¤±·«µ¬§¬±≈w t x y { | o u z ~ v w ¨ Ε1 χαρινατα ; ∆1 πλιχατιλε ~
Επηεµεραντηαλονχηοπηψλλα ~
#t|wt#
第 vs卷第 t|期
ussx年 ts月
中 国 中 药 杂 志
Χηινα ϑουρναλ οφ Χηινεσε Ματερια Μεδιχα
∂²¯1vs o¶¶∏¨ t|
¦·²¥¨µoussx
续表 t
编号 名称 母核 取代基 来源植物
Ερια χονϖαλλαροιδιεσ
vu ¦²¨ ²¯ª¬±¤±·«µ¬§¬±≈| t u ¨~ v x z ~ w y { | Χοελογψνε χριστατα
vv ³¨«¨ °¨ µ¤±·«²¯2≈w t x y { | ~ u v ¨~ w z Επηεµεραντηαλονχηοπηψλλα
vw ³¨«¨ °¨ µ¤±·«²¯2
≈w t x y { | ~ u w ¨~ v z Ε1 λονχηοπηψλλα
vx ³¨«¨ °¨ µ¤±·«²¯2≤≈w t y z { | ~ u v x ~ w ¨ Ε1 φιµβριατα
vy ¦¤¯ ²¯¶∏°¬±≈w t v x { | ~ u w y z ¨ Α1 χαλλοσυµ
vz w2° ·¨«²¬¼2| ots2§¬«¼§µ²³ t x y { | ~ u v z ~ w ¨ Β1 ϖαγινατυµ
«¨ ±¤±·«µ¨±¨ 2u ov oz2·µ¬²¯≈tu
v{ w oy2§¬° ·¨«²¬¼2| ots2§¬«¼§ t x { | ~ u v z ~ w y ¨ Β1 ϖαγινατυµ
µ²³«¨ ±¤±·«µ¨±¨ 2u ov oz2·µ¬²¯≈tu
v| µ²·∏±§¤·¬±≈v t v y z | ~ u x { ~ w ¨ ∆1 ροτυνδατυµ
ws u oz2§¬«¼§µ²¬¼2v ow oy2 t x { | ~ u z ~ v w y ¨ Β1 γψµνοπυσ ; Χοελογψνε οϖαλισ~
·µ¬°¨ ·«²¬¼2| ots2 ∆1 ρολυνδατυµ ; ∆1 δενσιφλορυµ
§¬«¼§µ²³«¨ ±¤±·«µ¨±¨ ≈v ow ox
wt ³¯¬¦¤·²¯2≤≈x t v y z { ~ u x | ~ w ¨ ∆1 πλιχατιλε
wu x2° ·¨«²¬¼2| ots2§¬«¼§µ²³ t w y { | ~ u v z ~ x ¨ Β1 ϖαγινατυµ
«¨ ±¤±·«µ¨±¨ 2u ov oz2·µ¬²¯≈tv
wv w2° ·¨«²¬¼2| ots2§¬«¼§µ²³ t x { | ~ u v y z ~ w ¨ Β1 ϖαγινατυµ
«¨ ±¤±·«µ¨±¨ 2u ov oy oz2·¨·µ²¯≈tv
ww ¦¤¯ ²¯¶¬±≈w t v x { | ~ u y ~ w z ¨ Α1 χαλλοσυµ ; Χοελγψνε φλαχχιδα
wx ²µ¦«¬±²¯≈w t v x y { | ~ u w ¨~ z Α1 χαλλοσυµ
wy | ots2§¬«¼§µ²2u ox2§¬«¼§µ²¬¼2v o t y z { | ~ u x ~ v w ¨ Μ1 δενσα
w2§¬°¨ ·«²¬¼³«¨ ±¤±·«µ¨±¨ ≈tt
wz v2° ·¨«²¬¼2u oz2§¬«¼§µ²¬¼2 µ t w x z ~ u y ~ v ¨ Πηαλαενοπσισ εθυεστρισ
x2³«¨ ±¤±·«µ²≈w ox2¥¦§ ³¼µ¤±≈tx
w{ u ov oz2·µ¬«¼§µ²¬¼2x2³«¨ ± t w x z ~ u v y Π1 εθυεστρισ
¤±·«µ²≈w ox2¥¦§ ³¼µ¤±≈tx
w| ¤ªµ²¶·²³«¼¯ ¬¯±≈w t w x z ~ u ~ v y ¨ Α1 κηασιψανυµ ; Α1 χαλλοσυµ
xs ¤ªµ²¶·²³«¼¯ ²¯¬¬§¬±≈w t x z ~ u ~ v y ¨~ w k¨¤¬l Α1 κηασιψανυµ
xt ¦¤¯ ²¯¶∏°¬§¬±≈w t x z ~ u ~ v y ¨~ w ∞· Α1 χαλλοσυµ
xu ¦¤¯ ²¯¶¬±¬±≈w µ t w x z ~ u v y ¨ Α1 χαλλοσυµ
xv ¦²¨ ²¯ª¬±≈w t u ¨~ v y ~ w x z Χοελογψνε χριστατα ; Χ1 οϖαλισ ;
Πηολιδοτα αρτιχυλατα
xw ©¯¤√¬§¬±≈w t v w x z ~ u y Χ1 φλαϖιδα ; Χ1 οϖαλισ~
Π1 αρτιχυλατε ~
Αχαµπαε πραεµορσα
xx ©¯¤√¬§¬±¬±≈w t v w x z ~ u ¨~ y Χ1 φλαϖιδα ; Χ1 οϖαλισ
Α1 πραεµορσα
xy ¬¶²©¯¤√¬§¬±¬±≈w t v w x z ~ u ~ y ¨ Π1 αρτιχυλατε
xz ³µ¤¨ °²µ¶¬±≈w t v w y ~ x ¨~ u z Α1 πραεµορσα
x{ ¤°²¨ ±∏°¬±≈v ow t w x z ~ u ¨~ v y ∆1 αµοενυµ ; Χ1 φλαχχιδα ~
k©¯¤¦¦¬§¬±l Αγροστοπηψλλυµ χαλλοσυµ
x| ¬°¥µ¬¦¤·¬±≈w t v x z ~ u y ~ w ¨ Π1 ιµβριχατε ; Χ1φλαχχιδα ~
Α1 χαλλοσυµ ; Χ1 οϖαλισ
ys ¤ªµ²¶·²³«¼¯ ²¯¯ ≈ty t x z ~ u y ~ w k¤¬l v ¨ Α1 χαλλοσυµ
yt ¬¶²¤ªµ²¶·²³«¼¯ ²¯¯ ≈ty t x z ~ u y ~ w k¨´ ∏¤·l ~ v ¨ Α1 χαλλοσυµ
yu ¤ªµ²¶·²³«¼¯ ¬¯§¬±≈{ t w x z ~ u ~ v y ¨ Α1 κηασιψανυµ
yv ·¨¶¶¤¯ ¤¯·¬±≈tz t w x z ~ u ¨~ v y ς1 τεσσαλατα
yw ³¤µ√¬©¯²µ¬±≈t{ t v w y ~ u x ~ z ¨ ς1 παρϖιφλορα
yx ©¯¤¦¦¬§¬±¬±≈w ¶ t v w ~ u ¨ Α1 κηασιψανυµ ; Α1 χαλλοσυµ ~
Χ1 φλαχχιδα
yy ¬¶²©¯¤¦¦¬§¬±¬±≈w t u w ~ v ¨ Α1 κηασιψανυµ
yz ∏±¬©¯²µ¤±·«µ²±¨ ≈t| t u v w Χ1 υνιφλορα
y{ ∏±¬©¯²µ¬±¤±·«µ²±¨ ≈t| t v ~ u w ¨ Χ1 υνιφλορα
y| ¤ªµ²¶·²³«¼¯ ²¯±¨ ≈w t u ~ v ¨~ w ¨ Α1 κηασιψανυµ
zs ¤ªµ²¶·²³«¼¯ ¬¯¬±≈w t ~ u w ¨~ v ¨ Α1 κηασιψανυµ
zt ©¬°¥µ¬¤·²±¨ ≈us t ¨~ u v w ∆1 φιµβριατυµ
zu ²¬²©¯¤¦¦¬§¬±≈w ¶ t w ~ u ¨~ v Α1 χαλλοσυµ ; Χ1 φλαχχιδα
zv ¬¶²²¬²©¯¤¦¦¬§¬±≈w t u w ~ v ¨ Α1 χαλλοσυµ
zw ¦¼°¥¬±²§¬± ≈w · t w x y ~ u ¨~ v Χψµβιδιυµ αλοιφολιυµ
zx ²¦«µ²±¨ ¶
≈w t ~ u v w y ~ x ¨ Χοελογψνε οχηραχεα
#u|wt#
第 vs卷第 t|期
ussx年 ts月
中 国 中 药 杂 志
Χηινα ϑουρναλ οφ Χηινεσε Ματερια Μεδιχα
∂²¯1vs o¶¶∏¨ t|
¦·²¥¨µoussx
续表 t
编号 名称 母核 取代基 来源植物
zytl §¨ ±¥¬±²¥¬±≈w ox t w y ~ u x ¨~ v ∆1 νοβιλε ; ∆1 µονιλιφορµε ;
∆1 χανδιδυµ ~
Επηεµεραντηα φιµβριατα
zz §¨ ±¶¬©¯²µ²¯
≈x t ¨~ u v w y ~ x ∆1 δενσιφλορυµ
z{ ²¦«µ²±¨ ≈w · t ~ u v w y ~ x ¨ Χ1 οχηραχεα
z| ³¨«¨ °¨ µ¤±·«²´ ∏¬±²±¨ ≈w t ¨~ u v w y ~ x Ε1 λονχηοπηψλλα ; ∆1 πλιχατιλε
{stl ¥∏¯¥²³«¼¯ ¤¯±·«µ²±¨ ≈y ∏ Β1 οδορατισσιµυµ
{t °²±¬¯¬©²µ°¬±≈x √ ∆1 µονιλιφορµε
{u µ¨³·¤±·«µ¬±≈uu º t y ~ u v z ¨~ w x { Β1 ρεπτανσ
{v ¬¶²µ¨³·¤±·«µ¬±≈uu Β1 ρεπτανσ
{w ¤ªµ²¶·²±¬±≈uv t y ~ u w z { ~ v x ¨ Α1 κηασιψανυµ ; Α1 χαλλοσυµ
{x ¤ªµ²¶·²±¬§¬±≈uv t x ~ u w z { ~ v y ¨ Α1 κηασιψανυµ ; Α1 χαλλοσυµ
{y ¦¬µµ«²³¨·¤¯¤±·«µ¬±≈w t y ~ u w x z { ~ v ¨ Χιρρηοπεταλυµ µαχυλοσυµ
{z √²¯∏¦µ¬±≈w t u ~ v x z { ~ w y ¨ Λ1 ϖολυχρισ
{{ ©¯¤√¤±·«µ¬±≈w º t y ~ u w x z { ~ v ¨ Ερια φλαϖα
{| u ouχ2§¬° ·¨«²¬¼2w owχ oz ozχ2 t ¨~ u w x z { ~ v y ∆1 πλιχατιλε
·¨·µ¤«¼§µ²¬¼2| o|χ ots otsχ2·¨·µ
¤«¼§µ²2t otχ2¥¬³«¨ ±¤±·«µ¨±¨ ≈v
|s ²¦«µ²¯²±¨ ≈w ¬ Χοελογψνε οχηραχεα
注 }tl表示有药理活性的化合物
表 u 联苄类成分的母核 !取代基和来源植物
编号 名称 母核 取代基 来源植物
|ttl ¦µ¨³¬§¤·¬±≈w k µ¨¬¤±¬±l ¼ t u v w ¨~ x ~ y ∆ενδροβιυµ χρεπιδατυµ ~
∆1 χηρψσοτοξυµ ; Ερια χαρινατα
|utl °²¶¦¤·¬¯¬±≈v ow t v y ¨~ u x ~ w ∆1 µοσχατυµ ; ∆1 λοδδιγεσιι ; ∆1 χηρψσαντηυµ ~
Αγροστοπηψλλυµ κηασιψανυµ ;
Χψµβριδιυµ αλοιφολιυµ
|vtl ª¬ª¤±·²¯≈v ow ot| t x ~ u y ~ v w ¨ Χιρρηοπεταλυµ ανδερσονιι ; Χψµβριδιυµ αλοιφολιυµ
∆1 δενσιφλορυµ ; ∆1 νοβιλε ; Ιονε πλαεαχεα
|wtl ·µ¬¶·¬±≈w t ¨~ u w y ~ v x ∆1 χυµυλατυµ ; Βυλβοπηψλλυµ τριστε
|x ¥¤·¤·¤¶¬±≈v ox t ¨~ u x y ~ v w ∆1 πλιχατιλε ; ∆1 ροτυνδατυµ
|ytl v2 Ο2 °¨ ·«¼¯ª¬ª¤±·²¯≈v ow t u w ¨~ v x ~ y ∆1 πλιχατιλε ; Επηεµεραντηα λονχηοπηψλλα
|ztl ¦«µ¼¶²·²¥¬¥¨ ±½¼¯ ≈v ox t u v w x ¨~ y ∆1 χηρψσοτοξυµ ; ∆1 δεννεανυµ ; ∆1 φιµγριατυµ
|{tl ¦«µ¼¶²·²¬¬±¨ ≈v ox t v w x ¨~ u ~ y ∆1 χηρψσοτοξυµ ; ∆1 φιµγριατυµ
|| ¦∏°∏¯¤·¬±ª≈w t u x y ¨~ v w Β1 τριστε ; ∆1 χυµυλατυµ
tss v owχ2§¬«¼§µ²¬¼2x2° ·¨«²¬¼ t ¨~ u w y ~ v x Β1 τριστε ; ∆1 δενσιφολρυµ
2¥¬¥¨ ±½¼¯ ≈w ox
tst v ow2§¬«¼§µ²¬¼2wχx2 t u ~ v x ¨~ w y ∆1 µονιλιφορµε
§¬° ·¨«²¬¼2¥¬¥¨ ±½¼¯ ≈x
tsu §¨±¶¬©¯²µ²¯ ≈x t o u 2≤u2 ~ v x ~ w ¨~ y ∆1 δενσιφορυµ
tsv w ox2§¬«¼§µ²¬¼2v ovχ2 t w ¨~ u v ~ x y ∆1 νοβιλε
§¬° ·¨«²¬¼¥¬¥¨ ±½¼¯ ≈uw
tsw w2«¼§µ²¬¼2v ovχ ox2 t v w ¨~ u ~ x y ∆1 νοβιλε
·µ¬° ·¨«²¬¼¥¬¥¨ ±½¼¯ ≈uw
tsx ¤°²¨ ±¼¯¬±≈x t v x ¨~ u ~ w y ∆1 αµοενυµ
tsy ¬¶²¤°²¨ ±¼¯¬±≈x t u v ¨~ w ~ x y ∆1 αµοενυµ
tsztl ¥¤·¤·¤¶¬± ¶≈w ot| ovv t u x ~ v w ~ y ¨ ∆1 πλιχατιλε ; ∆1 ροτυνδατυµ ; Χψµβριδιυµ
αλοιφολιυµ ; Χιρρηοπεταλυµ ανδερσονιι
Σχαπηψγλοττισλιϖιδα ; Ι1 παλεαχεα
ts{ §¬«¼§µ²µ¨¶√ µ¨¤·µ²¯≈w t v x ~ u w y Β1 τριστε
ts|tl v owχ2§¬«¼§µ²¬¼2x oxχ2 t x ~ v y ¨ Σ1 λιϖιδα
§¬° ·¨«²¬¼¥¬¥¨ ±½¼¯ ≈vv
tts ¦¬µµ«²³¨·¤¯¬§¬±¬±≈w ½ t ~ u ~ v ¨ Χιρρηοπεταλυµ ανδερσονιι
ttt ¦¬µµ«²³¨·¤¯¬§¬±≈w t ~ u ¨~ v Χ1 ανδερσονιι
ttu ¦¬µµ«²³¨·¤¯¬±¬±≈w t v ~ u Χ1 ανδερσονιι
ttv ¥∏¯¥²³«¼¯ ¬¯±≈u{ ¾ t ~ u ¨~ v o w 2≤u2 Β1 προτραχτυµ
ttw ¥∏¯¥²³«¼¯ ¬¯§¬±≈u{ t ~ u w ¨~ v Β1 προτραχτυµ
#v|wt#
第 vs卷第 t|期
ussx年 ts月
中 国 中 药 杂 志
Χηινα ϑουρναλ οφ Χηινεσε Ματερια Μεδιχα
∂²¯1vs o¶¶∏¨ t|
¦·²¥¨µoussx
注 }tl表示有药理活性的化合物
表 v 附生型兰科植物中萜类成分
化合物名称 类型 来源植物
©¯¤®¬±¬±¶≈x 倍半萜 ∆ενδροβιυµ νοβιλε
©¯¤®¬±¬±¶
≈x 倍半萜 ∆1 νοβιλε
§¨ ±§µ²¥¬∏°¤±¨ ¶≈vy 倍半萜 ∆1 µονιλιφορµε
§¨ ±§µ²¥¬∏°¤±¨ ¶
≈vy 倍半萜 ∆1 µονιλιφορµε
§¨ ±§µ²¥¬∏°¤±¨ ¶≤≈vy 倍半萜 ∆1 µονιλιφορµε
§¨ ±§µ²¥¬∏°¤±¨ ¶⁄≈vy 倍半萜 ∆1 µονιλιφορµε
§¨ ±§µ²¥¬∏°¤±¨ ¶∞≈vy 倍半萜 ∆1 µονιλιφορµε
§¨ ±§µ²§¨±¶¬©¯²µ²¯≈vz 倍半萜 ∆1 δενσιφλορυµ
tl§¨ ±§µ²°²±¬¯¬¶¬§¨¶≈u| 倍半萜苷 ∆1 µονιλιφορµε
§¨ ±§µ²°²±¬¯¬¶¬§¨¶
≈u| 倍半萜苷 ∆1 µονιλιφορµε
tl§¨ ±§µ²°²±¬¯¬¶¬§¨¶≤≈u| 倍半萜苷 ∆1 µονιλιφορµε
§¨ ±§µ²°²±¬¯¬¶¬§¨¶⁄≈u| 倍半萜苷 ∆1 µονιλιφορµε
§¨ ±§µ²¶¬§¨ ≈x 倍半萜苷 ∆1 νοβιλε
§¨ ±§µ²±²¥¬¯²¶¬§¨ ≈x 倍半萜苷 ∆1 νοβιλε
§¨ ±§µ²±²¥¬¯²¶¬§¨
≈x 倍半萜苷 ∆1 νοβιλε
v oty2§¬«¼§µ²¬¼2³¬°¤µ2vkwl o 二萜 Επηεµεραντηα φιµβριατα
{ktwl2§¬¨±2u otx2§¬²±¨ ≈vw
tl¯ ²±¦«²³«¼¯ ²¯¬§¶≈vs 二萜 Ε1 λονχηοπηψλλα
tl¯ ²±¦«²³«¼¯ ²¯¬§¶
≈vs 二萜 Ε1 λονχηοπηψλλα
³¨«¨ ° µ¨¤±·«²¶¬§¨ ≈w 二萜苷 Ε1 λονχηοπηψλλα
¤ªµ²¶·²³«¯ ¬¯±²¯ ≈vt 三萜 Αγροστοπηψλλυµ βρεϖιπεσ
¤ªµ²¶·²³«¼¯ ¬¯±²±¨ ≈vt 三萜 Α1 βρεϖιπεσ ; Α1 χαλλοσυµ
∏±¬©¯²µ¬±≈w 三萜 Χοελογψνε υνιφλορα
³«²¯¬§²·¤±¬±≈w 三萜 Πηολιδοτα ψυννανενσισ ;
Π1 χηινενσισ
注 }tl表示有药理活性的化合物
表 w 附生兰中其他成分
名称 种类 来源植物
§¨ ±¦«µ¼¶¤±¶≈vu ∆ενδροβιυµ χηρψσαντηυµ
¦«µ¼¶·²¬²±¨ ≈v ∆1 χηρψσοτοξυµ
§¨ ±¦«µ¼¶¤±¶
≈vu ∆1 χηρψσαντηυµ
°¨ ·«¼¯2u ow2§¬«¼§µ²¬¼2
Λυσια ϖολυχρισ ; Λ1 ινδιϖισα
y2° ·¨«¼¯ ¥¨ ±½²¤·¨≈w
°¨ ·«¼¯2u ow2§¬«¼§µ²¬¼2v o
Λ1 ϖολυχρισ ; Λ1 ινδιϖισα
y2§¬° ·¨«¼¯ ¥¨ ±½²¤·¨≈w
π2«¼§µ²¬¼¥¨ ±½¤¯§¨«¼§¨ ≈w
Λ1 ϖολυχρισ ; Λ1 ινδιϖισα
³¤µ¬¶«¬±¶≈w
ςανδα παρισ
k n l¶¼µ¬±ª¤µ¨¶¬±²¯≈uz ≤ Λ1 ϖολυχρισ
³¬±²µ¨¶¬±²¯≈w ≤ Επηεµεραντηα φινβριατα ~
Βολβοπηψλλυµ τριστε
¶¼µ¬±ª¤µ¨¶¬±²¯≈w ≤ Ε1 φιµβριατα ; Β1 τριστε
§¬«¼¨ µ²¤¼¤³¬±≈x ⁄ ∆1 δενσιφλορυµ
¦²∏°¤µ¬±≈x ⁄ ∆1 δεννεανυµ
³¶²µ¤¯ ±¨¨ ≈x ⁄ ∆1 δεννεανυµ
§¨ ±©¬ª¨ ±¬±≈v ∞ ∆1 φιµβριατυµ
§¬²¶ª¨ ±¬±≈v ∞ ∆1 φιµβριατυµ
212 抗肿瘤
这一作用的物质基础是菲类和联苄类 ∀ ∏¯¶¬¤±·«µ¬§¬±ku{l
和 §¨ ±¥¬±²¥¬±kzyl对人类癌细胞 xw| o≥2∂2v o2ys均显示
很强的细胞毒作用 o其中前者口服 us °ª#®ªpt时显示出抗肿
瘤活性 o其对移植肉瘤 ≥t{s也有抑制作用≈w ∀毛兰素k|t 2¨
µ¬¤±¬±l !毛兰菲kw ¦²±©∏¶¤µ¬±l !鼓槌菲ktz ¦«µ¼¶²·²¬¨ ±¨ l均有不
同的抗癌活性 ∀其中 o对小鼠肝癌以毛兰菲最强 o其抑癌率
为 xs1{u h ~对艾氏腹水癌以鼓槌菲最强 o其抑癌率为
yu1ux h ≈v ∀另外 o毛兰素 !鼓槌石斛素k|{ ¦«µ¼¶²·²¬¬±¨ l !鼓槌
联苄k|z ¦«µ¼¶²·²¥¬¥¨ ±½¼¯ l及毛兰菲对体外培养的肿瘤细胞株
xyu的生长具有不同的抑制作用 o其细胞增殖抑制率 xs h
的药物剂量 k≤xsl分别为 s1ssy x ox1vw os1vu owy1tx Λª#
°pt≈v ∀石豆兰菲醌k{s ¥∏¯¥²³«¯ ¤¯±·«µ²±¨ l对 °v{{鼠科白血
病细胞k≤xs }s1uw Λª#°ptl及
≥≤细胞kzx h ²© º¨¯¯¤·ys Λª
#°ptl均具细胞毒作用≈y ∀
213 抗血小板凝集
附生型兰科植物中的 ¶·¬¯¥¨ ±²¬§¶成分的另一作用是抗血
小板凝集 ∀ °²¶¦¤·¬¯¬±k|ul和 °²¶¦¤·¬±kxl具有拮抗凝血酶 !花
生四烯酸 !胶原蛋白和血小板活化因子引起血小板聚集的活
性 o其机理可能是抑制了血栓素 u 的生成≈w ∀此外 o¨ ³«¨µ2
¤±·«²¯
ktyl ov2氧2甲基大叶兰酚k|y v2 Ο2° ·¨«¼¯ª¬ª¤±·²¯l o¨µ¬2
¤±·«µ¬§¬±kvtl也可有效拮抗花生四烯酸引起的血小板凝集 o
其 ≤xs分别为 uw Λª#°pt ovs Λª#°pt o| Λª#°pt≈z ∀
214 对消化道作用
金钗石斛的水蒸气蒸馏液k精油成分l对豚鼠离体肠管
有兴奋作用 o其浸膏能兴奋豚鼠离体肠管 ~铁皮石斛和流苏
石斛浸膏先使肠管抑制 o几分钟后恢复到给药前水平 ~钩状
石斛浸膏使肠管的收缩幅度稍降低 ~束花石斛浸膏使肠管自
发活动的紧张性明显降低 o节律消失 o肠管处于完全麻痹状
态 o并可拮抗乙酰胆碱≈v ∀此外 o墨西哥的附生型兰科植物
¤¬¬¯¯¤µ¬¤§¨ ±¶¤和 ≥¦¤³«¼ª¯²·¬¶¯¬√¬§¤具有解痉作用 ∀前者的氯
仿2甲醇ktΒtl提取物可抑制大鼠回肠的自发性收缩≈tt ~自后
者分离得到的 v owχ2二羟基2x oxχ2二甲氧基联苄kts|l o山药素
¶ktsz ¥¤·¤·¤¶¬±¶l o¦²¨ ²¯±¬±kvsl o¨ ³«¨µ¤±·«²¯
ktyl ov oz2二羟
基2u ow o{2三甲氧基菲kuxl均可抑制大鼠回肠的自发性收缩 o
作用大小与含量有关 o强度相当于甚至高于罂粟碱≈vv ∀
215 其他
21511 兰科植物的根在印度民间可用于治疗风湿 o印度学
者研究了万带兰属植物 ς1ϖοξβυργηιι的药理作用 o发现其石
油醚 !氯仿 !甲醇提取物均有抗水肿活性 o其总甾类成分可使
由角叉胶 !复合胺 !甲醛所致的急性炎症明显减轻≈tw ∀
21512 大叶兰酚k|v ª¬ª¤±·²¯l在附生型兰科植物中分布广
泛 o具有明显的药理活性 ∀其可抗诱变 o在 Σαλµονελλα τψ2
πηιµυριυµ ×txtvr°¶®tssu 中能抑制由诱变剂呋喃糖酰胺
k©∏µ¼¯©∏µ¤°¬§¨ l引发的 ≥≥反应 ∏°∏基因高表达 ~它还能抑制
由诱变剂 v2氨基2t ow2二甲氧基2x2吡喃并吲哚和紫外线照
射引发的 ≥≥反应 ∏°∏基因高表达 ∀此外 o大叶兰酚k|v ª¬2
ª¤±·²¯l还具有抗氧化活性 o它和其他的酚类化合物 °²¶¦¤·¬¯¬±
k|ul o·µ¬¶·¬±k|wl o毛兰素 o鼓槌石斛素 ov oz2二羟基2u ow o{2三
甲氧基菲kuxl o毛兰菲 o°²¶¦¤·¬±kxl对三价铁硫氰酸盐的抗氧
化活性比
强≈v ∀
21513 迭鞘石斛的乙醇提取物可抑制逆转录酶和 ⁄酶的
#w|wt#
第 vs卷第 t|期
ussx年 ts月
中 国 中 药 杂 志
Χηινα ϑουρναλ οφ Χηινεσε Ματερια Μεδιχα
∂²¯1vs o¶¶∏¨ t|
¦·²¥¨µoussx
活性 ∀铁皮石斛与金钗石斛药液对大鼠肾脏微粒体 ¤n2
n2×°酶活性有抑制作用 ∀粉花石斛中分离出的生物碱石
斛宁和石斛宁定也有抑制大鼠肾脏微粒体 ¤n2n2×°酶
活性的作用≈v ∀
21514 自密花石豆兰中分离得到的石豆兰菲醌 o可抑制枯
草杆菌的生长≈y ~金钗石斛的水蒸气蒸馏液对大肠杆菌 !枯
草杆菌和金黄色葡萄球菌也有抑制作用≈v ∀
21515 金石斛属 Ε1λονχηοπηψλλα中分得的二萜类化合物 ²¯±2
¦«²³«¼¯ ²¯¬§¶和 ²¯±¦«²³«¼¯ ²¯¬§¶
可抑制糖蛋白活性 o从而敏
化对阿霉素产生多药耐药的细胞≈vs ∀
3 结论与展望
附生型兰科植物中的许多种是疗效明确 !应用广泛的传
统中药或中草药 o从现有资料看 o对附生型兰科植物的化学
成分研究主要集中于低级性 o小分子化合物 ∀其中 o¶·¬¯2
¥¨ ±²¬§¶类成分是附生型兰科植物中分布最广的特征性成分 o
几乎所有有化学成分报道的附生兰属的植物均有该类成分 ∀
但总的来说 o对其化学成分的研究仅限于附生型兰科植物的
几个属和种 o对很多临床报道较好或民间使用疗效确切的品
种没有涉及 ∀药理作用方面 o则主要集中于石斛属植物 o对
其他属植物的报道很不充分 o对单体成分的药理活性研究也
需要进一步深入 ∀
兰科植物是一个异常庞大 o十分奇特而又甚为进化的大
家族 o其生态型也极其丰富 ∀以生态型为基础 o进行化学成
分的研究 o对从化学成分角度阐明附生型兰科植物共性 o及
属间 !种间差异 o对植物分类学有十分重大的意义 ~此外 o附
生型兰科植物品种繁多 o分布较广 o资源较丰富 o但由于近年
来的乱采滥挖 o许多有较高药用价值的种已濒临灭绝 o因此 o
今后的工作应从以下几方面开展 }≠ 在系统研究化学成分及
药理活性的基础上 o建立药材质量标准 o评价人工栽培方法
的优劣 o从而选取最适宜的人工培养条件 o达到挽救濒危植
物 o满足市场需求的目的 ∀ 扩大药源 o寻找替代品种 o以保
护濒危植物资源 ∀ ≈ 进行系统的活性成分和生物活性研究 o
为进一步开发利用奠定基础 ∀
≈参考文献
≈t 杨增宏 o张启泰 o冯志舟 1 中国野生兰花 1 台湾 }台湾珠海出版
有限公司 1t||v1{1
≈u 国家中医药管理局中华本草编委会 1 中华本草 1 上海 }上海科
技出版社 ot||{1yzt1
≈v 陈晓梅 o郭顺星 1 石斛属化学成分和药理作用的研究进展 1 天
然产物研究与开发 ousst otvktl }zs1
≈w 鞠建华 o刘 东 o杨峻山 1 兰科化学成分研究进展 1 国外医药#
植物药分册 ousss otxkul }|x1
≈x 张光浓 o毕志明 o王峥涛 o等 1 石斛属植物化学成分研究进展 1
中草药 oussv ovwkyl }附 x1
≈y ¤∏°§¨µ° o ≥¨ ± ≤1
∏¯¥²³«¼¯ ¤¯±·«µ²±¨ o¤ ³«¨ ±¤±·«µ¤´ ∏¬±²±¨
©µ²° Βυλβοπηψλλυµ οδορατισσιµυµ1 Πηψτοχηεµιστρψo t||t ovs kyl }
us|u1
≈z ≤«¨ ± ≤ ≤ o∏¤±ª≠ o× ±¨ª≤ 1 ±·¬³¯¤·¨¯ ·¨ªªµ¨ª¤·¬²± ³µ¬±¦¬³¯ ¶¨
©µ²° Επηεµεραντηα λονχηοπηψλλα1 Πλαντα Μεδ ousss oyykwl }vzu1
≈{ ¤∏°§¨µ° o¤«¬µ¬¶o ∏®«²·¬1 ƒ²∏µ¶·¬¯¥¨ ±²¬§¶©µ²°·«¨ ²µ¦«¬§
Αγροστοπηψλλυµ κηασιψανυµ1 Πηψτοχηεµιστρψot||y owukwl }ttxz1
≈| ¤∏°§¨µ° o≥¨ ± ≥ o ¤∏°§¨µ≥1 °«¨ ±¤±·«µ¨±¨ §¨µ¬√¤·¬√¨ ¶©µ²°
·«¨ ²µ¦«¬§ Χοελογψνε χριστατα1 Πηψτοχηεµιστρψousst ox{kwl }x{t1
≈ts ¤∏°§¨µ° o≥ ±¨ ≤1 °¨ ±§∏¯¬±o¤³²¯¼²¬¼ª¨ ±¤·¨§³«¨ ±¤±·«µ¨±¨
§¨µ¬√¤·¬√¨ ©µ²° ·«¨ ²µ¦«¬§ Χψµβιδιυµ πενδυλυµ1 Πηψτοχηεµιστρψo
t||t ovskzl }uwvu1
≈tt ≥¤°∏¨¯ ∞o ∏¥¨ ± oײ¶¦¤±²o ετ αλ1 ¨ º ³«¨ ±¤±·«µ¨±¨ §¨µ¬√¤·¬√ ¶¨
©µ²° Μαξιλλαρια δενσα1 ϑ Νατ Προδ ot||| oyuk{l }ttzx1
≈tu ¨²±ª ≠ • o ¤±ª ≤ ≤ o ¨¶¯¬¨ o ετ αλ1 °«¨ ±¤±·«µ¨±¨ ¶o §¬«¼2
§µ²³«¨ ±¤±·«µ¨±¨ ¶¤±§¥¬¥¨ ±½¼¯¶©µ²°·«¨ ²µ¦«¬§ Βυλβοπηψλλυµ ϖαγι2
νατυµ1 Πηψτοχηεµιστρψot||z owwktl }txz1
≈tv ¨²±ª ≠ • o ¤µµ¬¶²± o°²º¨¯¯ ⁄1 °«¨ ±¤±·«µ¨±¨ ¤±§²·«¨µ¤µ²2
°¤·¬¦ ¦²±¶·¬·∏¨±·¶ ²© Βυλβοπηψλλυµ ϖαγινατυµ1 Πηψτοχηεµιστρψo
t||| oxskzl }tuvz1
≈tw ≤«¤º¯ ¤ ≥ o≥«¤µ°¤ o ¤±§¤ ≥ ≥ o ετ αλ1≤«¨ °¬¦¤¯ ¶·∏§¬¨¶¤±§
¤±·¬¬±©¯¤°°¤·²µ¼ ¤¦·¬√¬·¼ ²© ςανδα ροξβυργηιι µ²²·¶1 Ινδιαν ϑ Πηαρµ
Σχι ot||u oxwkwl }tx|1
≈tx ¤±¤®²≠ o • ¤®¨ o פ±¤®¤ × o ετ αλ1 °«¨ ±¤±·«µ²³¼µ¤± §¨µ¬√¤·¬√ ¶¨
©µ²° Πηαλαενοπσισ εθυεστρισ1 Πηψτοχηεµιστρψousst ox{kwl }ysv1
≈ty ¤∏°§¨µ° o≥¨ ± ≥ o
¤±¨ µ¨¨≥1 ªµ²¶·²³«¼¯ ²¯¯ ¤±§¬¶²¤ªµ²¶·²³«¼¯2
²¯¯ o·º² ±²√¨ ¯ §¬¤¶·¨µ¨²° µ¨¬¦| ots2§¬«¼§µ²³«¨ ±¤±·«µ²³¼µ¤± §¨µ¬√¤2
·¬√¨ ¶©µ²°·«¨ ²µ¦«¬§ Αγροστοπηψλλυµ χαλλοσυµ1 Τετραηεδρον ot||| oxx
kutl }yy|t1
≈tz ±∏µ¤§«¤ ∂ o ¤² ≥ o°µ¤®¤¶¤1 × ¶¨¶¤¯ ¤¯·¬± ¤³«¨ ±¤±·«µ²³¼µ¤± ©µ²°
ςανδα τεσσαλατα1 Πηψτοχηεµιστρψot||{ ow{ktl }t{v1
≈t{ ±∏µ¤§«¤ ∂ o ¤² ≥ o°µ¤®¤¶¤1 °¤µ√¬©¯²µ¬± ¤³«¨ ±¤±·«µ²³¼µ¤± ©µ²°
ςανδα παρϖιφλορα1 Πηψτοχηεµιστρψot||{ ow{ktl }t{t1
≈t| ¤∏°§¨µ° o ≤«¤®µ¤¥²µ·¼ ≥ o ≥ ±¨ ≥1 ≥·¬¯¥¨ ±²¬§¶¤±§©¯¤√²±²¬§¶
©µ²°·«¨ ²µ¦«¬§¶ Χοελογψνε υνιφλορα , Ιονε παλεαχεα ¤±§ Αχροχηοενε
πυνχτατα1 ϑ Ινδιαν Χηεµ Σοχ oussu oz|kul }ty|1
≈us 毕志明 o王峥涛 o徐珞珊 o等 1 流苏石斛化学成分研究 1 药学
学报 oussv ov{kzl }xuy1
≈ut ¬∏± ƒ o«¤² • 1 ±¨ º §¨±§µ²¥¬±¨ 2·¼³¨ ¤¯®¤¯²¬§©µ²° ∆ενδροβι2
υµ νοβιλε1 Χηιν Χηεµ Λεττ oussv otwkvl }uz{1
≈uu ¤∏°§¨µ° o°¤¯ ≥ o ¤∏°§¨µ≥1 ⁄¬° µ¨¬¦³«¨ ±¤±·«µ¨±¨ ¶©µ²°·«¨
²µ¦«¬§ Βυλβοπηψλλυµ ρεπτανσ1 Πηψτοχηεµιστρψot||| oxskxl }{|t1
≈uv ¤∏°§¨µ° o
¤±¨ µ¨¨≥ o¤«¬µ¬≥ o ετ αλ1 ⁄¬° µ¨¬¦³«¨ ±¤±·«µ¨±¨ ¶
©µ²°·º² Αγροστοπηψλλυµ ¶³¨¦¬¨¶1 Πηψτοχηεµιστρψot||{ owzkxl }{xx1
≈uw ≠¨ ± o «¤² • 1 ¨ º ¤¯ ²¯¤µ²°¤§¨±§µ¤±¨ o ¦¤§¬±¨ ±¨ ¤±§ ¦¼¦¯²¦²2
³¤¦¤°³«¤±¨ ·¼³¨ ¶¨¶´∏¬·¨µ³¨ ±¨ §¨µ¬√¤·¬√¨ ¶¤±§¥¬¥¨ ±½¼¯¶©µ²° ∆εν2
δροβιυµ νοβιλε1 Πλαντα Μεδ oussu oy{k{l }zuv1
≈ux 陈云龙 o何国庆 o华允芬 o等 1 细茎石斛多糖的提取分离纯化
和性能分析 1中国药学杂志 oussv ov{kzl }w|w1
≈uy «¤² ≤ ≥ o «¤² • 1 ±¨ º ¥¬¥¨ ±½¼¯ ª¯¼¦²¶¬§¨ ©µ²° ∆ενδροβιυµ
µονιλιφορµε1 Χηιν Χηεµ Λεττ oussv otwkvl }uzy1
≈uz ¤∏°§¨µ° o¤«¬µ¬≥ o°¤¯ ≥1 ¦¦∏µµ¨±¦¨ ²© ¬¯ª±¤±¶¬±·«¨ ²µ¦«¬2
§¤¦¨¤¨ ³¯¤±·¶ Λυσια ϖολυχρι󤱧 Βυλβοπηψλλυµ τριστε1 ϑ Ινδιαν Χηεµ
#x|wt#
第 vs卷第 t|期
ussx年 ts月
中 国 中 药 杂 志
Χηινα ϑουρναλ οφ Χηινεσε Ματερια Μεδιχα
∂²¯1vs o¶¶∏¨ t|
¦·²¥¨µoussx
≥²¦ot||w oztktsl }ywx1
≈u{ ¤∏°§¨µ° o ²¼¦«²º§«∏µ¼ o ≤«¤®µ¤¥²µ·¼ ≥1
¬¥¨ ±½¼¯ §¨µ¬√¤2
·¬√¨ ¶©µ²° ·«¨ ²µ¦«¬§ Βυλβοπηψλλυµ προτραχτυµ1 Πηψτοχηεµιστρψo
t||y owwktl }tyz1
≈u| «¤² ≤ ≥ o¬∏ ± ƒ o ƒ¤·«¬ o ετ αλ1 ≤²³¤¦¤°³«¤±¨ o³¬¦µ²·²¬¤±¨ o
¤±§¤¯ ²¯¤µ²°¤§¨±§µ¤±¨ ¤¨ ¶´∏¬·¨µ³¨ ±¨ ª¯¼¦²¶¬§¨¶¤±§ ³«¨ ±²¯¬¦ª¯¼¨ ²2
¶¬§¨¶©µ²° ∆ενδροβιυµ µονιλιφορµε1 ϑ Νατ Προδ oussv oyyk{l }ttws1
≈vs ¤ ÷ o • ¤±ª × ≥ o¬≠ o ετ αλ1 ׺² ³¬°¤µ¤±¨ §¬·¨µ³¨ ±²¬§¶©µ²°
Επηεµεραντηα λονχηοπηψλλα ¤±§·«¨¬µ √¨¤¯∏¤·¬²± ¤¶°²§∏¯¤·²µ¶²©·«¨
°∏¯·¬§µ∏ªµ¨¶¬¶·¤±¦¨ ³«¨ ±²·¼³¨ 1 ϑ Νατ Προδ ot||{ oytktl }ttu1
≈vt ¤∏°§¨µ° o ¤∏°§¨µ≥ o≥ ±¨ ≥1 ×µ¬·¨µ³¨ ±²¬§¶©µ²° ·«¨ ²µ¦«¬§¶
Αγροστοπηψλλυµ βρεϖιπεσ ¤±§ Αγροστοπηψλλυµ χαλλοσυµ1 Πηψτοχηεµ2
ιστρψoussv oyu }x|t1
≈vu ≠¨ ± o «¤² • o ±¬± • 1 ¨ º ©¯∏²µ¨±²±¨ ¤±§³«¨ ±¤±·«µ¨±¨
§¨µ¬√¤·¬√ ¶¨©µ²° ∆ενδροβιυµ χηρψσαντηυµ1 Νατυραλπροδ Ρεσoussv o
tzkvl }ust1
≈vv ≥¤°∏¨¯ ∞o ¯ ¨¤±§µ¤ o ≠¤¬µ¤ o ετ αλ1 ¬·µ¬¦²¬¬§¨ r¦° °¨ §¬2
¤·¨¶·«¨ ¶³¤¶°²¯¼·¬¦¤¦·¬²± ²©v owχ2§¬«¼§µ²¬¼2x oxχ2§¬°¨ ·«²¬¼¥¬¥¨ ±2
½¼¯ ©µ²° Σχαπηψγλοττισλιϖιδα1 Πλαντα Μεδ ot||| oyx }ts|1
≈vw ¤ ÷ o ≠¬± o • ¤±ª× ≥ o°¤± ≠ o ετ αλ1 t|2¦¤µ¥²± ³¬°¤µ¤±¨ 2
·¼³¨ §¬·¨µ³¨ ±²¬§©µ²° Επηεµεραντηα φιµβριατα1 Πηαρµ Βιολ k¬¶¶¨ o
¨·«1l ot||{ ovyktl }yy1
≈vx 杨 虹 o王顺春 o王峥涛 o等 1 铁皮石斛多糖的研究 1 中国药
学杂志 oussw ov|kwl }uxw1
≈vy «¤² • o≠¨± o⁄¤¬± o ετ αλ1 ¤¯ ²¯2µ²°¤§¨±§µ¤±¨ 2¤±§³¬¦µ²2
·²¬¤±¨ 2·¼³¨ ¶¨¶´∏¬·¨µ³¨ ±¨ ¶ ©µ²° ∆ενδροβιυµ µονιλιφορµε1 Πλαντα
Μεδ oussv oy| }ttvy1
≈vz פ±ªo¬∏± ƒ o⁄¤¬± o ετ αλ1 ±¨ º ³¬¦µ²·²¬¤±¨ ·¼³¨ ¶¨¶´∏¬·¨µ2
³¨ ±¨ ©µ²° ∆ενδροβιυµ δενσιφλορυµ1 Χηιν Χηεµ Λεττ oussw otxktl }
yv1
Αδϖανχεσιν στυδιεσ ον χηεµιχαλ χοµ πονεντσ ανδ πηαρµαχολογψ οφ
επιπηψτιχ τψπε µεδιχιναλ πλαντσιν τηε Οροηιδ Φαµιλψ
≥«∏o • ≤«∏±2¯ ¤±o ≥«∏±2¬¬±ªo ÷ °¨ ¬2ª¨ ±
(Ινστιτυτε οφ Μεδιχιναλ Πλαντ ∆εϖελοπµεντ , Χηινεσε Αχαδεµψ οφ Μεδιχαλ Σχιενχεσ ανδ Πεκινγ Υνιον Μεδιχαλ Χολλεγε , Βειϕινγ tsss|w , Χηινα)
[ Αβστραχτ] ¤±¼ ²©·«¨ ³¨¬³«¼·¬¦µ¦«¬§¶¤µ¨ ∏¶¨§¤¶·µ¤§¬·¬²±¤¯ ≤«¬±¨ ¶¨ ° §¨¬¦¬±¨ 1 ׫¨ ¦«¨ °¬¦¤¯ ¦²°³²±¨ ±·¶¤±§³«¤µ°¤¦²¯²ª¼ «¤√¨
¥¨ ±¨ ¶·∏§¬¨§¬± µ¨¦¨±·tx ¼¨ ¤µ¶1 ׫¬¶¤µ·¬¦¯¨µ¨√¬¨º §¨·«¨ ¶·∏§¬¨¶º«¬¦« º¬¯¯ ¥¨ ¥¨ ±¨ ©¬¦¬¤¯ ·²µ¨√ ¤¨¯ ·«¨ µ¨ ¤¯·¬√ ¶¨¤°²±ª·«¨ ¶¨ ° §¨¬¦¬±¤¯ ³¯¤±·¶
¬±·«¨ µ¦«¬§ƒ¤°¬¯¼ ¤±§¥¨ «¨ ³¯©∏¯ ·² §¨√¨¯²³ ±¨ º §µ∏ª¶1
[ Κεψ ωορδσ] ³¨¬³«¼·¬¦·¼³¨ ° §¨¬¦¬±¤¯ ³¯¤±·¶¬± µ¦«¬§ƒ¤°¬¯¼ ~¦«¨ °¬¦¤¯ ¦²°³²±¨ ±·~³«¤µ°¤¦²¯²ª¬¦¤¯ ¤¦·¬√ ¶¨
≈责任编辑 李 禾
≈收稿日期 ussx2sx2ux
≈通讯作者 3冯长根 oר¯ }kstsly{|tuzyw o∞2°¤¬¯}¦ª©¨ ±ª º∏°¤q¦²° q¦±
中草药来源的醛糖还原酶抑制剂的研究进展
冯长根t 3 o张琳霞t o刘 霞t ou
kt1 北京理工大学 新医药开发研究中心 o北京 tsss{t ~u1 中国农业大学 理学院 o北京 tsss|wl
≈摘要 中草药作为天然产物 o无明显不良反应且来源广泛 o以中草药为来源的醛糖还原酶抑制剂其不良反
应远低于化学合成及微生物来源的醛糖还原酶抑制剂 o在有效阻止和延缓糖尿病并发症如 }糖尿病肾病 !血管病
变 !视网膜病变 !外周神经病变方面显示了良好的应用前景 ∀作者主要综述了中草药活性成分黄酮类化合物及其
衍生物 o如 }槲皮素 !水飞蓟素 !葛根素 !黄芩苷 !黄连素等和一些中药复方制剂 o如 }参丹健胰丸 !筋脉通 !六味地黄
丸等在抑制醛糖还原酶的活性 !降低山梨醇含量等方面取得的研究进展 o并对其在治疗糖尿病并发症方面的现状
进行了阐述 ∀
≈关键词 中草药 ~醛糖还原酶 ~醛糖还原酶抑制剂 ~糖尿病并发症
#y|wt#
第 vs卷第 t|期
ussx年 ts月
中 国 中 药 杂 志
Χηινα ϑουρναλ οφ Χηινεσε Ματερια Μεδιχα
∂²¯1vs o¶¶∏¨ t|
¦·²¥¨µoussx