全 文 ：第 wv卷 第 u期
u s s z年 u 月
林 业 科 学
≥≤Œ∞‘׌„ ≥Œ∂ „∞ ≥Œ‘Œ≤„∞
∂²¯1wv o‘²1u
ƒ ¥¨qou s s z
长白山区维管植物资源及其多样性 3
周 繇t 徐克学u
kt q通化师范学院生物系 通化 tvwssu ~ u1 中国科学院植物研究所 北京 tsss|vl
摘 要 } 经过 z年的调查研究发现 o长白山区共有野生维管植物 twv科 !yu|属 !t {ss种 !t|s变种 !wz变型 o分别
占中国维管植物科 !属 !种数的 wz1yz h ot{1wy h ox1{s h ∀其中珍稀濒危植物 ux种 o占植物总数的 t1v| h ~多年生
草本 t uxt种 o占植物总数的 y|1x h ~药用类 !观赏和饲用类最多 o分别占植物总数的 xt1xy h !ww1z{ h和 vv1yz h ∀
{z1u{ h的种类分布在海拔 wxs ∗ t sss °的红松针阔混交林中 ∀提出保护和开发利用的具体建议 ∀
关键词 } 维管植物 ~植物资源 ~生物多样性 ~长白山区
中图分类号 }≥zt{1xw 文献标识码 }„ 文章编号 }tsst p zw{{kusszlsu p ssxu p tu
收稿日期 }ussx p tu p tw ∀
基金项目 }中国科学院科学数据库项目 ∀
3 在野外调查的过程中 o得到了通化师范学院科研处朱俊义教授 o长白山国家级自然保护区自然博物馆朴龙国馆长和刘利副馆长的大力
支持和帮助 o谨此致谢 ∀
ς ασχυλαρ Πλαντ Ρεσουρχεσ ανδ Τηειρ ∆ιϖερσιτψιν Χηανγβαι Μουνταινσ
«²∏≠²∏t ÷∏Ž¨¬∏¨u
kt q∆επαρτµεντ οφ Βιολογψo Τονγηυα Τεαχηερπσ Χολλεγε Τονγηυα tvwssu ~ u qΙνστιτυτε οφ ΒοτανψoΧηινεσε Αχαδεµψοφ Σχιενχεσ Βειϕινγ tsss|vl
Αβστραχτ } …¤¶¨§²±¬±√¨ ¶·¬ª¤·¬²±©²µ¶¨√¨ ± ¼¨ ¤µ¶o·«¨ √¤¶¦∏¯¤µ³¯¤±·µ¨¶²∏µ¦¨ ¬± ≤«¤±ª¥¤¬²∏±·¤¬±¶¤µ¨ ¶·∏§¬¨§¬±·«¨ ³µ¨¶¨±·
³¤³¨µqwz©²µ°¶ot|s √¤µ¬¨·¬¨¶ot {ss¶³¨¦¬¨¶¥¨ ²¯±ª·²yu| ª¨ ±¨ µ¤¤±§twv©¤°¬¯¬¨¶oº«¬¦«¤¦¦²∏±·¨§©²µx1{s h ot{1wy h ¤±§
wz1yz h ²©·«¨ µ¨¶³¨¦·¬√¨ ¶³¨¦¬¨¶oª¨ ±¨ µ¤¤±§©¤°¬¯¬¨¶²©·²·¤¯ √¤¶¦∏¯¤µ³¯¤±·¶¬± ≤«¬±¤q ׫¨µ¨ ¤µ¨ ux µ¤µ¨ ¤±§ ±¨§¤±ª¨µ¨§
¶³¨¦¬¨¶³¯¤±·¶oº«¬¦«¤¦¦²∏±·¨§©²µt1v| h ¬± ≤«¤±ª¥¤¬²∏±·¤¬±¶qt uxt ¶³¨¦¬¨¶²©³¨µ¨±±¬¤¯ «¨µ¥¶¤¦¦²∏±·©²µy|1x h ²©·«¨
√¤¶¦∏¯¤µ³¯¤±·¶¬± ≤«¤±ª¥¤¬²∏±·¤¬±qŒ±·«¬¶¤µ¨¤oxt1xy h ²©³¯¤±··²·¤¯ ¦¤± ¥¨ ∏¶¨§©²µ°¨ §¬¦¬±¨ ¶~ww1z{ h ©²µ²µ±¤°¨ ±·¤¯¶~
vv1yz h ¤µ¨ ©²µ©¨ §¨q{z1u{ h ²©¶³¨¦¬¨¶¤µ¨ §¬¶·µ¬¥∏·¨§¬± • §¨°¬±¨ ¥µ²¤§¯ ¤¨√¨ §p¦²±¬©¨µ²∏¶°¬¬¨ §©²µ¨¶·¶½²±¨ ¤··«¨ ¤¯·¬·∏§¨
wxs ∗ t sss °q׫¨ ¦²±¦µ¨·¨¶∏ªª¨¶·¬²±¶²©³µ²·¨¦·¬²± ¤±§ ¬¨³¯²¬·¤·¬²± ¤µ¨ ª¬√¨ ±q
Κεψ ωορδσ} √¤¶¦∏¯¤µ³¯¤±·¶~³¯¤±·µ¨¶²∏µ¦¨¶~¥¬²§¬√¨ µ¶¬·¼~≤«¤±ª¥¤¬²∏±·¤¬±¶
长白山区的野生维管植物资源是长白山区资源中的重要组成部分 o是国内外研究长白山区生物多样性
的一项主要内容 o是吉林省进行/生态省0建设的先决条件 o是地方政府发展经济的重要前提 ∀以前人们对长
白山区维管植物的种类 !分布 !经济价值及区系分析等方面报道较多k薰然等 ot||z ~姜炳志等 ot||u ~祝廷成
等 oussv ~白广新等 oussv ~涂英芳等 ot||v ~傅沛云等 ot||x ~金炳武等 oussu ~吉林省农业区划委员会办公室 o
t||tl o但对长白山区的维管植物资源 o特别是有关多样性方面研究至今未见报道 ∀鉴于此 o本文旨在通过对
长白山区维管植物资源的调查 o进一步摸清野生维管植物资源分布的规律 o研究植物多样性特征 o为维管植
物资源的开发利用和保护及系统研究提供可靠的科学依据 ∀
t 研究地概况
长白山区位于吉林省东南部 o属温带 !寒温带大陆性气候 o地跨东经 tuxβusχ ) tvsβusχ o北纬 wsβwtχ )
wwβvsχ o面积 z1x|w万 ®°u o范围包括通化 !白山 !延边等地区的 uu个市 !县 ∀东与俄罗斯接壤 o东南与朝鲜隔
江相望 o南接辽宁省 o西邻松辽平原 o北连黑龙江 ∀最高峰白云峰海拔 u y|t ° o最低处珲春敬信乡海拔仅 w
°∀其地形复杂 o地貌组合差异大 o主要有高山 !高原 !谷地 !台地 !河谷 !沼泽等 ∀年降水量 zss ∗ t wss °° o
年平均气温 p z1v ∗ w1{ ε o土壤以暗棕色泰加林土为主 o植被主要有以红松为主的针阔混交林 !以云冷杉为
主的常绿针叶林及岳桦林等 o在海拔 u sss °以上的地方还有中国罕见的高山冻原带k周繇 oussw¤l ∀
u 研究方法
本研究是结合中国科学院植物研究所植物图像库和通化师范学院长白山区植物图像库的建设 o从 t|||
年 w月 ) ussx年 ts月 o根据每个市 !县的生态条件 !植被特征及其自然环境等情况 o采用典型选样 o分别设置
了 y ∗ ts个面积为 ts «°u 的样地 o总计 t{s个样地 o每个样地选 v ∗ x个样方进行调查 o样方面积为 }森林群
落 }us ° ≅ us ° ~灌木样方 }x ° ≅ x ° ~草本样方 }t ° ≅ t °∀具体调查每种植物的多度 !密度 !相对密度 !频度 !
相对频度 !蕴藏量 !分布 !经济价值等情况 o做各项原始记录 ∀在掌握了大量第一手原始资料≈拍摄照片
tx sss余张 o发现了五台山鸢尾k Ιρισ οδαεσανενσισl !朝鲜越桔k ςαχχινιυµ κορεανυµl !山西杓兰k Χψπριπεδιυµ
σηανξιενσεl !三桠乌药kΛινδερα οβτυσιλολαl !白花点地梅k Ανδροσαχε ινχαναl等多个新记录种 和查阅文献k具诚
等 ot||z ~董世林 ot||w ~周以良等 oussu ~傅立国等 ousst ~傅沛云等 ot||x ~李建东等 ousst ~严仲铠等 ot||zl的基
础上对长白山区维管植物种类及其多样性进行了评价和分析 ∀
v 结果与分析
311 长白山区维管植物种类的多样性
表 1 长白山区维管植物与全国科 !属 !种数的比较
Ταβ .1 Νυµ βερ οφ φαµιλιεσ, γενερα ανδ σπεχιεσ οφ ϖασχυλαρ πλαντσ
ιν Χηανγβαι Μουνταινσ ανδ τηε χοµ παρισον ωιτη τηοσειν Χηινα
地区
• ª¨¬²±
科
ƒ¤°¬¯¬¨¶
属
Š¨ ±¨ µ¤
种
≥³¨¦¬¨¶
属Π科
Š¨ ±¨ µ¤Πƒ¤°¬¯¬¨¶
种Π属
≥³¨¦¬¨¶ΠŠ¨ ±¨ µ¤
长白山区 k„l °¯ ¤±·µ¨¶²∏µ¦¨¶¬±
·«¨ ≤«¤±ª¥¤¬²∏±·¤¬±¶ twv yu| t {ss w1v| u1{y
中国k…l °¯ ¤±·µ¨¶²∏µ¦¨¶¬± ≤«¬±¤ vss v wsz vt sxt tt1vy |1tt
„Β…Πh wz1yz t{1wy x1{s
据 z 年来的调查及研究统
计 o长白山区共有维管植物 twv
科 !yu|属 !t {ss种 !t|s变种 !wz
变型k蕨类植物有 uw 科 !ww 属 !
ttt种 !ty变种 !v变型 o裸子植物
有 v科 !{属 !tx种 !t变种 o被子
植物有 tty科 !xzz属 !t yzw种 !
tzv变种 !ww变型l ∀占全国植物
总数k中国植物志编委会 ousswl
x1{s h k见表 tl ~长白山区面积
仅占全国总面积的 s1{v h o却占有了这么大的比例 o充分说明了长白山区是东北亚地区植物资源最丰富的
地方 o中国生物多样性保护的关键区域之一k5中国生物多样性国情研究报告6编写组 ot||{l ∀
312 长白山区维管植物生活类型的多样性
长白山区维管植物的生长类型具有多样性 o按其生活类型的不同可分为多年生草本 !乔木 !灌木等 y种
类型k见表 ul ∀
表 2 长白山区维管植物生活型统计 ≠
Ταβ .2 Τηε στατιστιχσ οφλιϖινγ τψπεσ οφ ϖασχυλαρ πλαντσιν τηε Χηανγβαι Μουνταινσ
草本植物
‹ µ¨¥
科 ƒ¤°¬¯¬¨¶ 属 Š¨ ±¨ µ¤ 种 ≥³¨¦¬¨¶
Ν h Ν h Ν h
木本植物
• ²²§¼ ³¯¤±·
科 ƒ¤°¬¯¬¨¶ 属 Š¨ ±¨ µ¤ 种 ≥³¨¦¬¨¶
Ν h Ν h Ν h
多年生草本 °¨ µ¨±±¬¤¯ «¨µ¥¶ |z yz1{v wus yy1zz t uxt y|1x 乔木 ×µ¨ ¶¨ uy t{1t{ wy z1vt tsx x1{v
t !u年生草本 „±±∏¤¯ ¤±§
¥¬¨±±¬¤¯ «¨µ¥¶ ws uz1|z tvz ut1{t uvt tu1{v 灌木 ≥«µ∏¥¶ ux tz1tu xy {1|s tv| z1zu
草质藤本 ∂¬±¨ ¶ ut tw1y| vs w1zz yt v1v| 木质藤本 ¬¤±¤¶ z w1|s ts t1x| tv s1zu
合计 ײ·¤¯ ttx {s1wu xwt {y1st t xwv {x1zu 合计 ײ·¤¯ wy vu1tz tsx ty1y| uxz tw1u{
≠ Ν }数量 ‘∏°¥¨µq下同 ∀ ׫¨ ¶¤°¨ ¥¨ ²¯º q
草本类植物总计有 ttx科 !xws属 !t xwv种 o其种类占植物总数的 {x1zu h ∀其中多年生草本类植物占有
明显的优势 o共有 |z 科 !wus 属 !t uxt 种 o代表种类主要有石松k Λψχοποδιυµ χλαϖατυµ l !木贼k Εθυισετυµ
ηψεµαλεl !粗茎鳞毛蕨k ∆ρψοπτερισ χρασσιρηιζοµαl !乌苏里瓦韦k Λεπισορυσ υσσυριενσισl !皱叶酸模k Ρυµεξ χρισπυσl !东
北细辛kΑσαρυµ ηετεροτροποιδεσ √¤µqµανδσηυριχυµl !狗筋蔓k Χυχυβαλυσ βαχχιφερl !大花剪秋萝k Λψχηνισφυλγενσl !草
乌头kΑχονιτυµ κυσνενζοφφιιl !多被银莲花kΑνεµονε ραδδεαναl !单穗升麻k Χιµιχιφυγα σιµπλεξl !鲜黄连kϑεφφερσονια
δυβιαl !侧金盏花k Αδονισ αµυρενσισl !驴蹄草k Χαλτηα παλυστρισl !白头翁k Πυλσατιλλα χηινενσισl !山芍药k Παεονια
ϕαπονιχαl !草芍药k Πq οβοϖαταl !东北延胡索k Χορψδαλισ αµβιγυαl !荷青花k Ηψλοµεχον ϖερναλισl !落新妇k Αστιλβε
χηινενσισl !柳兰k Χηαµαενεριον ανγυστιφολιυµl !千屈菜k Λψτηρυµ σαλιχαριαl !朝鲜当归k Ανγελιχα γιγασl !大活k Αq
δαηυριχαl !大叶柴胡k Βυπλευρυµ λονγιραδιατυµl !樱草k Πριµυλα πυτενσl !轮叶腹水草k ςερονιχαστρυµ σιβιριχυµl !桔
梗k Πλαντψχοδον γρανδιφλορυµl !紫斑风铃草k Χαµπανυλα πυνχταταl !聚花风铃草k Χqγλοµεραταl !铃兰k Χονϖαλλαρια
vx 第 u期 周 繇等 }长白山区维管植物资源及其多样性
°¤­¤¯¬¶l !猪牙花k Ερψτηρονιυµ ϕαπονιχυµl !大苞萱草k Ηεµεροχαλλισ µιδδενδορφιιl !毛百合k Λιλιυµ δαυριχυµl !卷丹
kΛqλανχιφολιυµl !东北百合k Λqδιστιχηυµl !玉蝉花k Ιρισ ενσαταl !溪荪k Ι q σανγυινεαl !大花杓兰k Χψπριπεδιυµ
µαχραντηυµl !杓兰k Χqχαλχεολυσl !二叶舌唇兰k Πλαταντηερα χηλοραντηαl !蜻蜓兰k Τυλοτισφυσχεσχενσl等 ∀
t !u年生草本植物共有 ws科 !tvz属 !uvt种 o代表种类主要有东方蓼k Πολψγονυµ οχηοτενσεl !垂梗繁缕
kΣτελλαρια ραδιανσl !地肤k Κοχηια σχοπαριαl !水金凤kΙµπατιενσ νολιpτανγερεl !花旗竿k ∆οντοστεµον δεντατυσl !天蓝苜
蓿k Μεδιχαγο λυπυλιναl !月见草k Οενοτηερα βιεννισl !花锚k Ηαλενια χορνιχυλαταl !水棘针k Αµετηψστεα χαερυλεαl !松蒿
k Πητηειροσπερµυµ ϕαπονιχυµl !翠菊k Χαλλιστεπηυσχηινενσισl !雨久花k Μονοχηορια κορσακοωιιl !鸭舌草k Μqϖαγιναλισl
等 ∀
草质藤本类植物共有 ut科 !vs属 !yt种 o代表种类主要有辣蓼铁线莲k Χλεµατισ µανδσηυριχαl !齿叶铁线
莲k Χqσερρατιφολιαl !黄花铁线莲k Χqιντριχαταl !广布野豌豆k ςιχια χραχχαl !裂瓜k Σχηιζοπεπον βρψονιαεφολιυσl !宽叶
打碗花k Χαλψστεγια σεπιυµl !日本打碗花k Χqϕαπονιχαl !打碗花k Χq ηεδραχεαl !萝 k Ματαπλεξισϕαπονιχαl !茜草
k Ρυβια χορδιφολιαl !党参k Χοδονοπσισ πιλοσυλαl !轮叶党参k Χqλενχεολαταl !穿龙薯蓣k ∆ιοσχορεα νιππονιχαl等 ∀
木本类植物总计有 wy科 !tsx属 !uxz种 o其种类占植物总数的 tw1u{ h ∀乔木类共有 uy科 !wy属 !tsx
种 o其中常绿乔木共有 w科 !z属 !tv种 o代表种类主要有红松k Πινυσ κοραιενσισl !杉松k Αβιεσ ηολοπηψλλαl !臭冷
杉kΑqνεπηρολεπισl !鱼鳞云杉k Πιχεαϕεζοενσισl !红皮云杉k Πιχεα κοραιενσισl等 ~落叶乔木共有 uw科 !v|属 !|u种 o
代表种类主要有黄花落叶松k Λαριξ ολγενσισl !胡桃楸kϑυγλανσ µανδσηυριχαl !山杨k Ποπυλυσ δαϖιδιαναl !大青杨
kΠqυσσυριενσισl !垂柳k Σαλιξ βαβψλονιχαl !白桦k Βετυλα πλατψπηψλλαl !蒙古栎k Θυερχυσ µογολιχυσl !榆树k Υλµυσ
πυµιλαl !裂叶榆k Υqλαχινιαταl !稠李k Πρυνυσ παδυσl !黄檗k Πηελλοδενδρον αµυρενσεl !色木槭k Αχερ µονοl !紫椴
k Τιλια αµυρενσισl !刺楸k Κολοπαναξ σεπτεµλοβυσl !水曲柳k Φραξινυσ µανδσηυριχαl等 ∀
灌木类共有 ux科 !xy属 !tv|种 o其中常绿灌木共有 z科 !tv属 !t{种 o代表种类主要有西伯利亚刺柏
kϑυνιπερυσσιβιριχαl !槲寄生kςισχυµ χολορατυµl !宽叶仙女木k ∆ρψασ οχτοπεταλαl !长白瑞香k ∆απηνε κορεαναl !细叶
杜香k Λεδυµ παλυστρεl !松毛翠k Πηψλλοδοχε χαερυλεαl !牛皮杜鹃k Ρηοδοδενδρον χηρψσαντηυµ l !兴安杜鹃k Ρη q
δαυριχυµl !越桔k ςαχχινιυµ ϖιτισpιδαεαl等 ~落叶灌木共有 ut 科 !wx 属 !tut 种 o代表种类主要有东北溲疏
k ∆ευτζια αµυρενσισl !东北茶 k Ριβεσ µανδσηυριχυµ l !珍珠梅k Σορβαρια σορβιφολιαl !东北山梅花k Πηιλαδεπηυσ
σχηρενκιιl !绣线菊k Σπιραεα σαλιχιφολιαl !山刺玫k Ροσα δαϖυριχαl !刺蔷薇k Ρ qαχιχυλαλισl !东北扁核木k Πρινσεπια
σινενσισl !胡枝子k Λεσπεδεζα βιχολορl !叶底珠k Σεχυρινεγα συφφρυτιχοσαl !卫矛k Ευονψµυσ αλατυσl !华北卫矛k Ε q
µααχκιιl !瘤枝卫矛k Ε qπαυχιφλορυσl !红瑞木k Χορνυσ αλβαl !迎红杜鹃k Ρηοδοδενδρον µυχρονυλατυµl !辽东丁香
kΣψρινγα ωολφιl !蓝靛果忍冬k Λονιχερα εδυλισ l !金银忍冬k Λqµααχκιιl !黄花忍冬k Λqχηρψσαντηαl !鸡树条荚
kςιβυρνυµ σαργεντιl !暖木条荚 kςqβυρεϕαετιχυµ l !锦带花k Ωειγελα φλοριδαl等 ∀
木质藤本类共有 z科 !ts属 !tv种 o代表种类主要有北五味子kΣχηισανδρα χηινενσισl !狗枣猕猴桃kΑχτινιδια
κολοµικταl !软枣猕猴桃 k Αqαργυταl !山葡萄 k ςιτισ αµυρενσισl !东北雷公藤 k Τριπτερψγιυµ ρεγελιιl !南蛇藤
k Χελαστρυσ ορβιχυλατυσl等 ∀
313 长白山区维管植物分布的多样性
v1v1t 水平分布 长白山区维管植物在其境内的分布可分为 v类 }广布型k全区的各市 !县均有分布lttv
科 !vzs 属 !yyw 种 o分别占科 !属 !种数的 z|1su h ox{1{u h ovy1{| h o代表种类主要有卷柏 k Σελαγινελλα
ταµαρισχιναl !球子蕨k Ονοχλεα σενσιβιλισl !过山蕨k Χαµπτοσορυσ σιβιριχυσl !乌苏里瓦韦 !东北多足蕨k Πολψποδιυµ
ϖιργινιανυµl !槐叶苹k Σαλϖινια νατανσl !红松 !胡桃楸 !垂柳 !蒙古栎 !白桦 !银线草k Χηλοραντηυσϕαπονιχυσl !东方
蓼 !洋铁酸模k Ρυµεξ πατιεντιαl !鹅肠菜k Μαλαχηιυµ αθυατιχυµl !繁缕k Στελλαρια µεδιαl !大花剪秋萝 !葡枝毛茛
k Ρανυνχυλυσρεπενσl !深山毛茛k Ρ qφρανχηετιιl !金鱼藻k Χερατοπηψλλυµ δεµερσυµl !荷青花 !白花碎米荠k Χαρδαµινε
λευχαντηαl !东北山梅花 !落新妇 !珍珠梅 !莓叶委陵菜k Ποτεντιλλα φραγαριοιδεσl !楸子梨k Πψρυσ υσσυρενσισl !稠李 !
斑叶稠李k Πρυνυσ µααχκιιl !黄花草木樨 k Μελιλοτυσ συαϖεολενσl !白车轴草 k Τριφολιυµ ρεπενσl !毛蕊老鹳草
k Γερανιυµ εροστεµονl !长柱金丝桃k Ηεπεριχυµ ασλχψρονl !千屈菜 !色木槭 !斑叶堇菜k ςιολα ϖαριεγαταl !紫花地丁
kςq ψεδοενσισl !鸡腿堇菜 k ςqαχυµιναταl !赤 k Τηλαδιαντηα δυβιαl !裂瓜 !红瑞木 !兴安杜鹃 !珍珠菜
kΛψσιµαχηια ερετηροιδεαl !水曲柳 !车前k Πλανταγο ασιατιχαl !狸藻k Υτριχυλαρια ϖυλγαρισl !金银忍冬 !聚花风铃草 !小
飞蓬k Εριγερον χανναδενσισl !山马兰k Καλιµερισ λαυτυρεαναl !旋覆花k Ινυλα ϕαπονιχαl !大花金挖耳k Χαρπεσιυµ
wx 林 业 科 学 wv卷
°¤¦µ²¦¨³«¤¯∏°l !蹄叶橐吾 k Λιγυλαρια φισχηεριl !苍耳 k Ξαντηιυµ σιβιριχυµ l !慈姑 k Σαγιτταρια τριφολιαl !苦草
kςαλλισνερια νατανσl !大苞萱草 !毛百合 !玉竹k Πολψγονατυµ οδορατυµl !舞鹤草k Μαιαντηεµυµ βιφολιυµl !拂子茅
kΧαλαµαγροστισ επιγεϕοσl !远东芨芨草k Αχηνατηερυµ εξτρεµιοριενταλεl !金色狗尾草k Σεταρια γλαυχαl !大画眉草
k Εραγροστισ χιλιανενσισl !芦苇k Πηραγ µιτεσ χοµ µυνισl !菰k Ζιζανια λατιφολιαl !东方香蒲k Τψπηα οριενταλισl !宽叶香蒲
k Τqλατιφολιαl !菖蒲kΑχορυσχαλαµυσl !溪荪 !水葱kΣχιρπυσταβερναεµοντανιl !穿龙薯蓣 !山兰k Ορεορχηισ πατενσl等 ∀
较广分布型k分布于 ts ∗ ut个市 !县l{t科 !uws属 !wst种 o分别占科 !属 !种数的 xy1yw h !v{1ty h !
uu1u{ h o代表种类主要有华北耳蕨k Πολψστιχηυµ χρασπεδοσορυµl !红皮云杉 !杉松 !赤松k Πινυσ δενσιφλοραl !杜松
kϑυνιπερυσριγιδα l !钻天柳k Χησενια αρβυτιφολιαl !江界柳k Σαλιξ κανγεσισ l !朝鲜柳k Σ qκοραιενσισ l !三蕊柳k Σ q
τριανδραl !筐柳k Σ qλινεαριστιπυλαρισl !香杨k Ποπυλυσ κορεαναl !槲树k Θυερχυσ δενδαταl !水冬瓜赤杨kΑλνυσσιβιριχαl !
轴藜kΑξψρισ αµαραντηοιδεσl !北马兜铃k Αριστολοχηια χοντορταl !草玉梅k Ανεµονε διχηοτοµαl !耧斗菜k Αθυιλεγια
ϖιριδιφλοραl !兴安白头翁k Πυλσατιλλα δαηυριχαl !芍药k Παεονια λαχτιφλοραl !槭叶草k Μυκδετια ροσσιιl !堇叶山梅花
k Πηιλαδεπηυστενυιφολιυσl !北悬钩子k Ρυβυσ αρχτιχυσl !欧亚绣线菊kΣπιραεα µεδια l !黑樱桃k Πρυνυσ µαξιµοωιχζιιl !
斜茎黄芪k Αστραγαλυσ αδσυργενσl !五脉山黧豆k Λατηψρυσ θυινθυενερϖιυσl !苦参k Σοπηορα φλαϖεσχενσl !线裂老鹳草
k Γερανιυµ σοβολιφερυµl !短柱金丝桃k Ηεπεριχυµ γεβλεριl !刺苞南蛇藤k Χελαστρυσ φλαγελλαρισl !杉叶藻k Ηιππυριυσ
ϖυλγαρισl !瓜木 k Αλανγιυµ πλατανιφολιυµ l !日本鹿蹄草 k Πψρολα ϕαπονιχαl !迎红杜鹃 !金刚龙胆 k Γεντιανα
υχηιψαµαιl !三花龙胆 k Γ qτριφλοραl !睡菜 k Μενψαντηεσ τριφολιαταl !荇菜 k Νψµπηοιδεσ πελταταl !茶菱 k Τραπελλα
σινενσισl !东北婆婆纳k ςερονιχα ροτυνδαl !长尾婆婆纳k ςqλονγιφολιαl !蓝靛果忍冬 !雀斑党参 k Χοδονοπσισ
υσσυρενσισl !黄金菊kΑχηψροπηορυσχιλατυσl !狗娃花k Ηετεροπαππυσ ηισπιδυσl !祁州漏芦k Ρηαποντιχυµ υνιφλορυµl !小灯
心草k ϑυνχυσ βυφονιυσl !纤毛鹅冠草 k Ροεγνερια χιλιαρισl !毛筒玉竹 k Πολψγονατυµ ινφλατυµ l !二苞黄精 k Πq
ινϖολυχρατυµl !绵枣儿 k Σιλλα σινενσισl !大油芒 k Σποδιοπογον σιβιριχυσl !燕子花 k Ιρισ λαεϖιγαταl !水芋 k Χαλλα
παλυστρισl !广布红门兰k Ορχηισχηυσυαl !绶草kΣπιραντηεσσινενσισl等 ∀
稀少分布型k分布于 ts个市 !县以下ltsv科 !vuy属 !zvx种 o分别占科 !属 !种数的 zu1sv h !xt1{v h !
ws1{v h o代表种类主要有狭叶瓶尔小草k Οπηιογλοσσυµ τηερµαλεl !对开蕨k Πηψλλιτισ ϕαπονιχαl !苹k Μαρσιλεα
θυαδριφολιαl !长白松 k Πινυσ σψλϖεστριφορµισl !偃松 k Πqπυµιλαl !朝鲜崖柏 k Τηυϕα κοραιενσισl !枫杨 k Πτεροχαρψα
στενοπτεραl !辽东栎k Θυερχυσλιαοτυνγενσισl !东北苎麻k Βοεηµερια γραχιλιαl !狗筋麦瓶草k Σιλενσε ϖυλγαρισl !大花银
莲花kΑνεµονε σιλϖεστρισl !獐耳细辛k Ηεπατιχα ασιατιχαl !大花铁线莲k Χλεµατισ πατενσl !莲k Νελυµβε νυχιφεραl !萍蓬
草k Νυπηαρ πυµιλυµ l !芡k Ευρψαλε φεροξl !睡莲k Νψµπηαεα τετραγοναl !黄芍药k Παεονια ορεογετονl !天女木兰
k Μαγνολια σιεβολδιιl !牡丹草kΛεονιτιχε µιχρορρηψνχηαl !合瓣花k Αδλυµια ασιατιχαl !黑水罂粟k Παπαϖερ αµυρενσεl !
扭果葶苈 k ∆ραβα καµτσχηατιχαl !鬼灯檠 k Ροδγερσια ποδοπηψλλαl !山荷叶 k Αστιλβοιδεσ ταβυλαρισl !高山红景天
k Ρηοδιολα σαχηαλινενσισl !东北绣线梅k Νειλλια υεκιl !风箱果k Πηψσοχαρπυσ αµυρενσισl !林石草k Ωαλδστεινιατερναταl !
蛇莓k ∆υχηεσνεα ινδιχαl !鹅绒委陵菜k Ποτεντιλλα ανσεριναl !假雪委陵菜k Πqνιϖεαl !玫瑰k Ροσα ρυγοσαl !杭子梢
k Χαµπψλοτροπισ µαχροχαρπαl !野百合k Χροταλαρια σεσσιλιφλοραl !花木蓝kΙνδιγοφερα κιρλοωιιl !盐肤木k Ρηυσ χηινενσισl !
漆树k Τοξιχοδενδρον ϖερνιχιφλυυµl !元宝槭k Αχερ τρυνχατυµl !省沽油k Σταπηψλεα βυµαλδαl !盒子草k Αχτινοστεµ µα
λοβατυµl !灯台树k Χορνυσχοντροϖερσαl !草茱萸k Χηαµαεπεριχλψµενυν χαναδενσl !辽藁本k Λιγυστιχυσϕεηολενσεl !照白
杜鹃k Ρηοδοδενδρον µιχραντηυµ l !大字杜鹃k Ρη qσχηλιππενβαχκιιl !短果杜鹃k Ρη qβραχηψχαρβυµ l !旱生点地梅
kΑνδροσαχε λεηµαννιαναl !箭报春 k Πριµυλα φιστυλοσαl !东北连翘 k Φορστηια µανδσηυριχαl !白檀 k Σψµπλοχοσ
πανιχυλαταl !玉铃花kΣτψραξ οβασσιαl !隔山消k Χψνανχηυµ ωιλφορδιιl !竹灵消k Χqιναµοενυµl !多花筋骨草k Αϕυγα
µυλτιφλοραl !日本散血丹k Πηψσαλιαστρυµ ϕαπονιχυµl !柳穿鱼kΛιναρια ϖυλγαρισl !猫耳旋苦苣苔k Βοεα ηψγροµετριχαl !
二花六道木kΑβελια βιφλοραl !湿生狗舌草k Τεπηροσερισ παλυστρισl !宽叶蓝刺头k Εχηινοπσλατιφολιυσl !水车前k Οττελια
αλισµοιδεσl !洼瓣花kΛιριοπε σεροτιναl !知母k Ανεµαρρηενα ασπηοδελοιδεσl !大花百合k Λιλιυµ µεγαλαντηυµl !朝鲜百
合kΛq αµαβιλεl !黄精k Πολψγονατυµ σιβιριχυµl !多花黄精k Πq µαχροποδιυµl !长白岩菖蒲k Τοφιελδια χοχχινεαl !薯
蓣k ∆ιοσχορεα οπποσιταl !水茅k Σχολοχηλοα φεστυχαχεαl !蔓苇k Πηραγ µιτεσ αυστραλισl !射干k Βελαµχανδα χηινενσισl !臭菘
kΣψµπλοχαρπυσφοετιδυσl !日本臭菘kΣ qνιππονιχυσl !半夏k Πινελια τερναταl !图门苔草k Χαρεξ τυµινενσισl !红毛羊胡
子草k Εριοπηορυµ ρυσσεολυµl等 ∀
从水平分布看 }不同植物分布的区域是不同的 o这主要与植物的生活适应性有关 o一般说来生态幅度宽 !
xx 第 u期 周 繇等 }长白山区维管植物资源及其多样性
生活适应性强 o特别是与人类相伴生的种类分布的范围比较广 ~经济价值大或易受到人为严重破坏 !生态幅
度狭窄 !生活环境碎裂化的种类分布的范围比较小 ∀
v1v1u 垂直分布 由于长白山区山脉的相对高度差别较大 o温度 !湿度 !降水 !土壤等因子有着明显的差异 o
野生维管植物的种类 !数量也有着一定的区别 o体现了从温带到寒带至极地植物水平分布的各个类型 ∀根据
长白山植物垂直分带划分的标准可将维管植物分布划为 y个不同的景观带k李建东 ousst ~曹伟等 oussvl o具
体情况见表 v ∀
表 3 长白山区不同景观带维管植物生物学性状统计 ≠
Ταβ .3 Τηε βιολογψ χηαραχτερ στατιστιχσ οφ τηε ϖασχυλαρ πλαντσιν διφφερεντ σχενερψ ζονεσιν Χηανγβαι Μουνταινσ
生活类型
¬√¬±ª·¼³¨
夏绿阔叶
蒙古栎林带
≥∏°°¨ µªµ¨ ±¨
§¨¦¬§∏²∏¶
²±ª²¯¬¤± ’¤®
©²µ¨¶·½²±¨ ¶
红松针阔
混交林带
Ž²µ¨¤± °¬±¨
§¨¦¬§∏²∏¶p¦²±¬©¨µ
°¬¬¨ §©²µ¨¶·
½²±¨ ¶
针叶林带
≤²±¬©¨µ
©²µ¨¶·½²±¨ ¶
岳桦林带
∞µ°¤±¶…¬µ¦«
©²µ¨¶·½²±¨ ¶
高山苔原带
„¯ ³¬±¨ ·∏±§µ¤
½²±¨ ¶
高山荒漠带
„¯ ³¬±¨ §¨¶¨µ·
½²±¨ ¶
科
ƒ
属
Š
种
≥
科
ƒ
属
Š
种
≥
科
ƒ
属
Š
种
≥
科
ƒ
属
Š
种
≥
科
ƒ
属
Š
种
≥
科
ƒ
属
Š
种
≥
多年生草本 zs vvx |yy zv vyu t sxy wu twt vty uy zx |x uu ys {{ tt tw ty
°¨ µ¨±±¬¤¯ «¨µ¥¶
t !u年生草本 v| tvs utu v{ tvt uuu z ts tx x y z x x y t t t
„±±∏¤¯ ¤±§¥¬¨±±¬¤¯ «¨µ¥¶
草质藤本 ∂¬±¨ ¶ us u| xx ut vs x| { ts t| t t t t t t
乔木 ×µ¨ ¶¨ uw v{ {{ uy wu tss tu us vx w w { u v v
灌木 ≥«µ∏¥¶ uu wt |y uv w| tut tu u{ wv | tz ut z tt tx v x {
木质藤本 ¬¤±¤¶ z ts tu z ts tv w w x
合计 ײ·¤¯ ttx xux t wu| ttz xx| t xzt yu usw wvv vy tsu tvu vs {s ttv tv us ux
占总数比例
°¨ µ¦¨±·¤ª¨ º¬·«·²·¤¯Πh {s1wt {v1wz z|1v| {t1{u {{1{z {z1u{ wv1vy vu1wv uw1sy ux1tz ty1xv z1vv us1|{ tu1zu y1u{ |1s| v1t{ t1v|
≠ ƒ }ƒ¤°¬¯¼ oŠ }Š¨ ±∏¶o≥ }≥³¨¦¬¨¶q
夏绿阔叶蒙古栎林带 }该带在 wxs °以下 o由于该带开发较早 o大部分地区为农田和次生植被 ∀多年生
草本植物代表种类主要有掌叶铁线蕨k Αδιαντυµ πεδατυµl !荚果蕨k Ματτευχχια οριενταλισl !球子蕨 !东北石竹
k ∆ιαντηυσχηινενσισl !女娄菜k Μελανδριυµ απριχυµl !黄花乌头k Αχονιτυµ χορεανυµl !费菜k Σεδυµ αιζοονl !长药景
天kΣ qσπεχταβιλεl !鲜黄连 !大山黧豆kΛατηψρυσ δαϖιδιιl !歪头菜kςιχια υνιϕυγαl !东北堇菜k ςιολα µανδσηυριχαl !狼
尾花kΛψσιµαχηια βαρψσταχηψσl !龙胆k Γεντιανα σχαβραl !东北龙胆k Γ qµανδσηυριχαl !白薇k Χψνανχηυµ ατρατυµl !酸
浆k Πηψσαλισ αλκεκενγι √¤µqφρανχηετιl !窄叶蓝盆花 k Σχαβιοσα χοµοσαl !白花败酱 k Πατρινια ϖιλλοσαl !狗舌草
k Τεπηροσερισχαµπεστρισl !紫菀kΑστερ αλπινυσl !野菊k Χηρψσαντηεµυµ ινδιχυµl !关苍术k Ατραχτψλοδεσϕαπονιχαl !大刺
儿菜k Χιρσιυµ σετοσυµl !大丁草kΛειβνιζια ανανδριαl !渥丹kΛιλιυµ χονχολορl !林地早熟禾k Ποα νεµοραλισl !大穗苔
草k Χαρεξ ρηψνχηοπηψσαl ! 草kΣχιρπυστριθυετερl !水葱 !马蔺k Ιρισ ενσατα √¤µqχηινενσισl !宽叶香蒲等 ~t !u年生草
本植物代表种类主要有冬葵k Μαλϖα µοηιλεϖιενσισl !鸡眼草k Κυµ µεροωια στρτιαταl !香薷k Ελσηολτζια χιλιαταl !鼬瓣
花k Γαλεοπσισ βιφιδαl !龙葵kΣολανυµ νιγρυµl !牛蒡k Αρχτιυµ λαππαl !大籽蒿k Αρτεµισια σιεϖερσιαναl !飞廉k Χαρδυυσ
χρισπυσl !风毛菊k Σαυσσυρεαϕαπονιχαl !看麦娘kΑλοπεχυρυσ αεθυαλισl !虎尾草k Χηλορισ ϖιργατα l !止血马唐k ∆ιγιταρια
ισχηαεµυµl !荩草k Αρτηραξον ηισπιδυσl等 ~草质藤本植物代表种类主要有 草k Ηυµυλυσ σχανδενσl !卷茎蓼
k Πολψγονυµ χονϖολϖυλυσl !穿叶蓼k Πqπερφολιατυµl !两色乌头kΑχονιτυµ αλβαl !宽叶蔓乌头kΑqϖολυβιλεl !褐毛铁线
莲k Χλεµατισφυσχαl !蝙蝠葛k Μενισπερµυµ δαηυριχυµl !北马兜铃 !两型豆kΑµπηιχαρπαεα τρισπερµαl等 ~乔木类代表
种类主要有小叶杨k Ποπυλυσσιµονιιl !蒿柳k Σαλιξ ϖιµιναλισl !黑桦k Βετυλα δαϖυριχαl !千金榆k Χαρπινυσ χορδαταl !
春榆k Υλµυσ ϕαπονιχαl !桑k Μορυσ αλβαl !山楂k Χραταεγυσ πιννατιφιδαl !山槐k Μααχκια αµυρενσισl !茶条槭k Αχερ
γιννλαl !糠椴k Τιλια µανδσηυριχαl !鼠李k Ρηαµνυσ δαϖυριχαl !金刚鼠李k Ρη qδιαµαντιαχαl !辽东 木k Αραλια
ελαταl !暴马丁香k Σψρινγα αµυρενσισl !花曲柳k Φραξινυσ ρηψνχηοπηψλλαl等 ~灌木类代表植物主要有崖柳k Σαλιξ
φλοδερυσιιl !三蕊柳 !榛k Χορψλυσ ηετεροπηψλλαl !大叶小檗k Βερβερισ αµυρενσισl !堇叶山梅花 !土庄绣线菊k Σπιραεα
πυβεσχενσ l !石蚕叶绣线菊kΣ qχηαµαεδρψφολιαl !无毛溲疏k ∆ευτζια γλαβραταl !小花溲疏k ∆ q παρϖιφλοραl !山楂叶悬
钩子k Ρυβυσχραταεγιφολιυσl !多花胡枝子kΛεσπεδεζα φλοριβυνδαl !早花忍冬kΛονιχερα πραεφλορενσl !早锦带花k Ωειγελα
yx 林 业 科 学 wv卷
πραεχχοξl等 ~木质藤本类代表种类主要有野葛k Πυεραρια λοβαταl !南蛇藤 !刺苞南蛇藤 !蛇葡萄k Αµπελοπσισ
βρεϖιπεδυνχυλαταl !爬山虎k Παρτηενοχισσυστριχυσπιδαταl等 ∀
红松针阔混交林带 }该带分布在北坡海拔 wxs ∗ t sss ° o南坡海拔 wxs ∗ t uss ° o这一带土质肥沃 o无霜
期长 o雨量丰沛 o野生植物资源十分丰富 o其种类占整个景观带维管植物总数 {z1u{ h ∀多年生草本植物代
表种类主要有广布鳞毛蕨k ∆ρψοπτερισ εξπανσεl !布郎耳蕨k Πολψστιχηυµ βραυνιιl !三叉耳蕨k Πq τριπτερονl !珠芽艾
麻kΛαπορτεα βυλβιφεραl !浅裂剪秋萝 k Λψχηνισ χογναταl !类叶升麻 k Αχταεα ασιατιχαl !尖萼漏斗菜 k Αθυιλεγια
οξψσεπαλαl !宽苞翠雀 k ∆ελπηινιυµ µααχκιανυµ l !棉团铁线莲 k Χλεµατισ ηεξαπεταλεαl !长瓣金莲花 k Τρολλιυσ
µαχροπεταλυσl !草芍药 !芍药 !朝鲜淫羊藿k Επιµεδιυµ κορεανυµ l !长柱金丝桃 !毒芹k Χιχυτα ϖιροσαl !棱子芹
kΠλευροσπερµυµ υραλενσεl !潮风草k Χψνανχηυµ ασχψριφολιυµl !山茄子k Βραχηψβοτρψσ παριδιφορµισl !花 k Πολεµονιυµ
λινιφλουµl !光萼青兰k ∆ραχοχεπηαλυµ αργυνενσεl !尾叶香茶菜k Πλεχτραντηυσ εξχισυσl !荨麻叶龙头草k Μεεηανια
υρτιχιφολιαl !败酱k Πατρινια σχαβιοσαεφολιαl !山萝花k Μελαµπψρυµ ροσευµl !返顾马先蒿k Πεδιχυλαρισρεσυπιναταl !轮叶
腹水草 !桔梗 !荠 kΑδενοπηορα τραχηελιοιδεσl !牧根草kΑσψνευµαϕαπονιχυµl !裂叶马兰k Καλιµερισινχιχαl !东风菜
k ∆οελλινγερια σχαβερl !麻叶千里光kΣενεχιο χανναβιφολιυσl !灯心草kϑυνχυσ εφφυσυσl !小黄花菜k Ηεµεροχαλλισ µινορl !
北黄花菜k Ηqλιλιοpασπηοδελυσl !东北玉簪k Ηοστα ενσαταl !远东芨芨草 !草地早熟禾k Ποα πρατενσισl !东北天南星
kΑρισαεµα αµυρενσεl !朝鲜天南星kΑqανγυστατυµl !水芋 !尖嘴苔草k Χαρεξ λειορηψνχηαl !羊耳蒜kΛιπαρισϕαπονιχαl
等 ~t !u 年生草本植物代表种类主要有 蓄 k Πολψγονυµ αϖιχυλαρεl !水蓼 k Πqηψδροπιπερl !酸模叶蓼 k Πq
λαπατηιφολιυµl !豆茶决明 k Χασσια νοµαµεl !苘麻 k Αβυτιλον τηεοπηραστιl !野亚麻 k Λινυµ στελλεροιδεσl !附地菜
k Τριγονοτισ πεχυνχυλαρισl !益母草k Λεονυρυσ ϕαπονιχυσl !松蒿 !猪毛蒿k Αρτεµισια σχοπαριαl !兴安毛莲菜k Πιχρισ
δαηυριχαl !苍耳 !黑水莎草k Χψπερυσ αµυριχυσl等 ~草质藤本植物代表种类主要有党参 !穿龙薯蓣 !广布野豌豆 !
山野豌豆kςιχια αµοεναl !宽叶打碗花 !日本打碗花等 ~乔木类代表种类主要有红松 !杉松 !胡桃楸 !钻天柳 !蒙
古栎 !大青杨 !小青杨k Ποπυλυσ πσευδοσιµονιιl !香杨 !白桦 !枫桦k Βετυλα χοσταταl !裂叶榆 !水榆花楸k Σορβυσ
αλνιφολιαl !黑樱桃 !山樱桃k Πρυνυσ ϖερεχυνδαl !东北杏k Πqµανδσηυριχαl !黄檗 !色木槭 !紫花槭k Αχερ πσευδο2
σιεβολδιανυµl !髭脉槭kΑqβαρβινερϖε l !三花槭kΑqτριφολιυµ l !小楷槭kΑqκοµαροϖιιl !水曲柳等 ~灌木类代表种类
主要有越桔柳kΣαλιξ µψρτιλλοιδεσl !卷边柳k Σ qσιυζεϖιιl !谷柳k Σ qταραικενσισl !毛榛k Χορψλυσ µανδσηυριχαl !槲寄
生 !东北山梅花 !长白茶 k Ριβεσ κοµαροϖιιl !尖叶茶 k Ρ qµαξιµοϖιχζιανυµl !珍珠梅 !绣线菊 !库页悬钩子
k Ρυβυσ µατσυµυρανυσl !金银忍冬 !东北溲疏 !东北扁核木 !刺蔷薇 !胡枝子 !叶底珠 !卫矛 !长白瑞香 !长白忍冬
kΛονιχερα ρυπρεχητιαναl !单花忍冬k Λqµοναντηαl等 ~木质藤本类代表种类主要有木通马兜铃k Αριστολοχηια
µανδσηυριενσισl !北五味子 !狗枣猕猴桃 !软枣猕猴桃 !葛枣猕猴桃kΑχτινιδια πολψγαµαl !山葡萄 !东北雷公藤 !南
蛇藤等 ∀
针叶林带 }该带分布在北坡海拔 t sss ∗ t {ss ° o南坡海拔 t uss ∗ t {xs °k个别地段可达 t |ss °l o降水
量大 !蒸发量小 !气候阴冷潮湿 o野生植物种类相对较少 ∀多年生草本植物代表种类主要有玉柏石松
kΛψχοποδιυµ οβσχυρυµl !扁枝石松k ∆ιπηασιαστρυµ χοµπλανατυµl !分株紫萁k Οσµυνδα χινναµονεαl !尖齿风丫蕨
kΧονιογραµ µε αφφινισl !猴腿蹄盖蕨k Ατηψριυµ µυλτιδεντατυµl !东北亚鳞毛蕨k ∆ρψοπτερισ σιχηοτενσισl !丝瓣剪秋萝
kΛψχηνισ ωιλφορδιιl !唢呐草k Μιτελλα νυδαl !草地乌头k Αχονιτυµ υµβροσυµl !小白花地榆k Σανθυισορβα παρϖιφλοραl !
山酢浆草k Οξαλισ αχετοσελλαl !北方老鹳草k Γερανιυµ εριαντηυµl !库页堇菜k ςιολα σαχχηαλινενσισl !高山露珠草
kΧιραχεα αλπιναl !峨参kΑντηρισχυσ αεµυλαl !伞形喜冬草k Χηιµαπηιλα υµβελλαταl !肾叶鹿蹄草k Πψρολα ρενιφολιαl !七
瓣莲k Τριενταλισ ευροπαεαl !黑水缬草kςαλεριανα αµυρενσισl !黄菀k Σενεχιο νεµορενσισl !七筋菇k Χλιντονια υδενσισl !
大苞萱草 !北重楼k Παρισϖερτιχιλλαταl !二叶舞鹤草k Μαιαντηεµυµ βιφολιυµl !鹿药k Σµιλαχιναϕαπονιχαl !溪荪 !山鸢
尾kΙρισσετοσαl !布袋兰k Χαλψπσο βυλβοσαl等 ~t !u年生草本植物代表种类主要有头石竹k ∆ιαντηυσ βαρβατυσl !麦毒
草kΑγροστεµ µα γιτηαγοl !花锚等 ~草质藤本植物代表种类主要有合瓣花 !翼萼蔓k Πτερψγοχαλψξ ϖολυβιλισl等 ~乔木
类代表种类主要有臭冷杉 !杉松 !红皮云杉 !长白鱼鳞云杉k Πιχεαϕεζοενσισ √¤µqκοµαροϖιιl !香杨 !山杨 !白桦 !稠
李 !花楸树k Σορβυσ ποηυασηανενσισl !青楷槭kΑχερτεγ µεντοσυµ l !花楷槭kΑqυκυρυντατυµ l等 ~灌木类代表种类主
要有刺果茶 k Ριβεσ βυρεϕενσεl !东北山梅花 !金露梅k Ποτεντιλλα φρυτιχοσαl !长白蔷薇k Ροσα κορεαναl !瘤枝卫矛 !
长白瑞香 !刺五加kΑχαντηοπαναξ σεντιχοσυσl !细叶杜香kΛεδυµ παλυστρεl !越桔 !笃斯越桔k ςαχχινιυµ υλιγινοσυµl !
兴安杜鹃 !紫枝忍冬kΛονιχερα µαξιµοωιχζιιl等 ~木质藤本类代表种类主要有山葡萄 !东北雷公藤等 ∀
zx 第 u期 周 繇等 }长白山区维管植物资源及其多样性
岳桦林带 }该带分布在海拔 t {ss ∗ t |ss ° k南坡 u sss °l o是森林垂直分布的上限 o气温低 !湿度大 !山
体坡度为 vsβ ∗ wsβ o野生植物种类十分单调 ∀多年生草本植物代表种类主要有杉蔓石松k Λψχοποδιυµ
αννοτινυµl !高山瞿麦 k ∆ιαντηυσ συπερβυσ √¤µqσπεχιοσυσl !红果类叶升麻 k Αχταεα ερψτηροχαρπαl !单穗升麻
kΧιµιχιφυγα σιµπλεξl !长白金莲花k Τρολλιυσϕαπονιχυσl !东方草莓k Φραγαρια οριενταλισl !长白岩黄芪k Ηεδψσαρυµ
υσσυριενσεl !北野豌豆kςιχια ραµυλιφλοραl !野火球k Τριφολιυµ λυπιναστερl !高山芹k Χοελοπλευρυµ σαξατιλεl !高山糙苏
kΠηλοµισ κοραιενσισl !星叶蟹甲草k Χαχαλια κοµαροϖιαναl !狭苞橐吾kΛιγυλαρια ιντερµεδιαl !宽叶山柳菊k Ηιεραχιυµ
χορεανυµl !丝梗扭柄花kΣτρεπτοπυσστρεπτοποιδεσ √¤µqκορεανυσl !尖被藜芦k ςερατρυµ οξψσεπαλυµl !大花臭草k Μελιχα
νυτανσl !普通早熟禾k Ποα τριϖιαλισl !手参k Γψµναδενια χονοπσεαl等 ~t !u年生草本植物代表种类主要有钝叶瓦
松k Οροσταχηψσ µαλαχοπηψλλυσl !花锚 !草苁蓉k Βοσχηνιακια ροσσιχαl等 ~草质藤本植物仅有高山铁线莲k Χλεµατισ
νοβιλισlt种 ∀乔木类代表种类主要有岳桦k Βετυλα ερµανιιl !黄花落叶松 !长白鱼鳞云杉 !偃松 !花楸树 !东北赤
杨kΑλνυσ µανδσηυριχαl !花楷槭等 ~灌木类代表种类主要有东北茶 !长白蔷薇 !库页悬钩子 !东亚岩高兰
k Εµπετρυµ νιγρυµl !辽东丁香 !北极花k Λινναεα βορεαλισl !蓝靛果忍冬 !朝鲜荚 k ςιβυρνυµ κορεανυµl !刺参
k Οπλοπαναξ ελατυσl等 o藤本类已完全绝迹k周繇 oussy¤l ∀
高山苔原带 }该带海拔 t |ss ∗ u vss ° o属季风区山地冰缘气候特点 o土壤为苔原土 ∀山高风大 !气候寒
冷 !年平均气温 p z1w ε o无霜期 ys ∗ zs §o野生植物种类非常稀少 ∀多年生草本植物代表种类主要有肾叶高
山蓼k Οξψρια διγψναl !长白卷耳k Χεραστιυµ βαισχηανενσεl !长白米努草k Μινυαρτια µαχροχαρπα √¤µqκορεαναl !极地
米努草k Μqαρχτιχαl !高山石竹k ∆ιαντηυσχηινενσισ √¤µqµοριιl !长白旱麦瓶草k Σιλενε ϕενισσεενσισ √¤µqολιγαντηελλαl !
高山乌头k Αχονιτυµ µοναντηυµ l !长白漏斗菜k Αθυιλεγια ϕαπονιχαl !长白金莲花 !大白花地榆k Σανγυισορβα
στιπυλαταl !长白高山芹k Χοελοπλευρυµ νακαιανυµl !岩茴香k Τιλινγια ταχηιροειl !粉报春k Πριµυλα φαρινοσαl !白山龙
胆k Γεντιαναϕαµεσιιl !轮叶马先蒿k Πεδιχυλαρισϖερτιχιλλαταl !高山紫菀k Αστερ αλπινυσl !山飞蓬k Εριγερον αλοπιχολαl !
小山菊 k Χηρψσαντηεµυµ ζαωαδσκιι √¤µq αλπινυµ l !长白狗舌草 k Τεπηροσερισ πηοεαντηαl !发草 k ∆εσχηαµπσια
χαεσπιτοσαl !羊茅k Φεστυχα οϖιναl !高山茅香k Ηιεροχηλοε αλπιναl !高山梯牧草k Πηλευµ αλπινυµl !极地早熟禾k Ποα
αρχτιχαl !穗三毛草k Τρισετυµ σπιχατυµl !斑花杓兰k Χψπριπεδιυµ γυττατυµl等 ~t !u年生草本植物代表种类主要有
钝叶瓦松 !花锚等 ~乔木类仅在下部有岳桦 !黄花落叶松和东北赤杨 v种 o并且低矮呈灌木状 ~灌木类代表种
类主要有西伯利亚刺柏 !多腺柳k Σαλιξ πολψαδενιαl !宽叶仙女木 !金露梅 !天栌k Αροχτουσρυβερl !牛皮杜鹃 !毛毡
杜鹃k Ρηοδοδενδρον χονφερτισσιµυµl !高山笃斯越桔kςαχχινιυµ υλιγινοσυµ √¤µqαλπινυµl等 ∀
高山荒漠带 }该带海拔 u vss °以上 o属高山荒漠气候带 o基质主要由裸露的火山灰浮块k浮岩l组成 o每
年有 uy{ §刮 {级以上的大风 o植物生长十分困难 ∀多年生草本植物代表种类主要有石杉 k Ηυπερζια σελαγοl !
倒根蓼 k Πολψγονυµ οχηοτενσεl !珠芽蓼 k Πq ϖιϖιπαρυµ l !白山罂粟 k Παπαϖερ πσευδοpραδιχατυµ l !长白红景天
k Ρηοδιολα ανγυσταl !长白棘豆k Οξψτροπισ ανερτιιl !高山龙胆k Γεντιανα αλγιδαl !单花橐吾kΛιγυλαριαϕαµεσιιl !洼瓣
花等 ~t !u年生草本植物仅有钝叶瓦松 t种 ~灌木类代表种类主要有松毛翠 !牛皮杜鹃 !毛毡杜鹃 !苞叶杜鹃
k Ρηοδοδενδρον ρεδοωσκιανυµl !宽叶仙女木等k周繇 oussy¤l ∀
从垂直分布看 }夏绿阔叶蒙古栎林带和红松针阔混交林带里的植物较多 o这主要与那里的生态环境有
关 o由于这 u个林带的海拔低 !气候温暖 !无霜期长 !土质肥沃等原因 o因此非常适合各类植物的生长 ~针叶林
带和岳桦林带的植物种类较少 o主要是因为那里的气候阴冷潮湿 !无霜期短k在海拔 t wss °以上没有夏季l
和土质贫瘠等原因 o使许多植物不能进行正常生殖生长 o植物的繁殖十分困难 ~高山苔原带和高山荒漠带的
植物种类极少 o最主要的原因是那里的海拔高 !山体坡度大 !气候异常寒冷等 o使只能是那些生活在寒带和极
地的极少数的种类才能生长 o绝大多数的温带植物不能有效地完成自己的生活史 o从而造成了植被稀疏和植
物景观的荒漠化 ∀
314 长白山区珍稀濒危维管植物的多样性
依据周繇kussw¤l对长白山区野生珍稀濒危调查研究的结果 o长白山区共有珍稀濒危植物 t{科 !uw属 !
ux种 o占整个长白山区植物总数的 t1v| h k见表 wl ∀
从上表可以看出 }长白山区野生珍稀濒危植物种类十分丰富 ∀按珍稀濒危程度划分 }濒危类有人参
kΠαναξ γινσενγl !玫瑰 !山楂海棠k Μαλυσ κοµαροϖιιl和草苁蓉 ~稀有类有对开蕨 !钻天柳和东亚岩高兰 ~渐危类
的主要有长白松 !黄芪 k Αστραγαλυσ µεµβραναχευσl !野大豆 k Γλψχινα σοϕαl !黄檗 !刺五加 !珊瑚菜 k Γλεηνια
{x 林 业 科 学 wv卷
表 4 长白山区珍稀濒危维管植物统计
Ταβ .4 Τηε στατιστιχσ οφ τηε ραρε ανδ ενδανγερεδ ϖασχυλαρ πλαντσιν Χηανγβαι Μουνταισ
类型
×¼³¨
科 ƒ¤°¬¯¬¨¶ 属 Š¨ ±¨ µ¤ 种 ≥³¨¦¬¨¶
Ν h Ν h Ν h
类型
×¼³¨
科 ƒ¤°¬¯¬¨¶ 属 Š¨ ±¨ µ¤ 种 ≥³¨¦¬¨¶
Ν h Ν h Ν h
濒危 ∞±§¤±ª¨µ¨§ v ty1yz w ty1yz w ty 一级保护 ≤ ¤¯¶¶ ´ ³µ²·¨¦·¨§ t x1xy t w1tz t w
稀有 •¤µ¨ v ty1yz v tu1x v tu 二级保护 ≤ ¤¯¶¶ µ ³µ²·¨¦·¨§ x uz1z{ x us1{v x us
渐危 ∂∏¯±¨ µ¤¥¯¨ tw zz1z{ tz zs1{v t{ zu 三级保护 ≤ ¤¯¶¶ ¶ ³µ²·¨¦·¨§ tw zz1z{ t{ zx t| zy
¬¯·²µ¤¯¬¶l !刺参 !水曲柳 !平贝母k Φριτιλλαρια υσσυρενσισl等 ∀按保护级别划分 }一级保护的仅有人参 t种 ~二级保
护有对开蕨 !狭叶瓶尔小草 !山楂海棠 !刺参和草苁蓉 ~三级保护的主要有朝鲜崖柏 !胡桃楸 !长白柳k Σαλιξ
πολψαδενια √¤µqτσχηανγβαισχηανιχαl !天女木兰 !松毛翠 !苞叶杜鹃 !牛皮杜鹃 !天麻k Γαστροδια ελαταl等 ∀
315 长白山区维管植物经济价值的多样性
长白山维管植物经济价值极高 o有的融多种价值于一身 o根据具体利用情况 o可分为以下 tx个方面 ∀
v1x1t 药用 总计有 tux科 !wwx属 !|u{种k严仲铠等 ot||z ~周繇 oussw¥~ussw¦~ussy¥~周繇等 oussx¤l o分别
占本区植物科 !属 !种数的 {z1wt h !zs1zx h !xt1xy h ∀其中全草k株l类入药的植物主要有卷柏 !石松 !问荆
kΕθυισετυµ αρϖενσεl !汉城细辛 k Ασαρυµ σιεβολδιι √¤µqσεουλενσεl !白屈菜 k Χηελιδονιυµ µαϕυσl !菥 k Τηλασπι
αρϖενσεl !圆叶茅膏菜k ∆ροσερα ροτυνδιφολιαl !毛茛k Ρανυνχυλυσ ϕαπονιχαl !水杨梅k Γευµ αλεππιχυµ l !东北堇菜
kςιολα µανδσηυριχαl !紫花地丁 !长柱金丝桃 !圆叶鹿蹄草k Πψρολα ροτυνδιφολιαl !点地梅k Ανδροσαχε υµβελλαταl !黄
连花k Λψσιµασια δαϖυριχαl !徐长卿k Χψνανχηυµ πανιχυλατυµ l !藿香k Αγασταχηε ρυγοσαl !大花益母草k Λεονυρυσ
µαχραντηυσl !地笋 k Λψχοπυσ λυχιδυσl !夏枯草 k Πρυνελλα ασιατιχαl !薄荷 k Μεντηα ηαπλοχαλψξl !列当 k Οροβανχηε
χοερυλεσχενσl !黄花列当k Οqπψχνοσταχηψσl !黄筒花k Πηαχελλαντηυσ τυβιφλορυσl !蓬子菜k Γαλιυµ ϖερυµ l !山梗菜
kΛοβελια σεσσιλιφολιαl !浮萍 k Λεµνα µινορl !铃兰 k Χονϖαλλαρια µαϕαλισl等 ~根类入药的植物主要有太子参
k Πσευδοστελλαρια ηετεροπηψλλαl !草乌头 !白头翁 !山芍药 !地榆kΣανγυισορβα οφφιχιναλισl !黄芪 !野葛 !苦参 !狼毒大戟
kΕυπηορβια παλλασιιl !人参 !北柴胡 k Βυπλευρυµ χηινενσισl !防风 k Σαποσηνικοϖια διϖαριχαταl !龙胆 !紫草
kΛιτηοσπερµυµ ερψτηρορηιζονl !桔梗 !党参 !藜芦k ςερανυµ νιγρυµl等 ~根茎类入药的植物主要有粗茎鳞毛蕨 !兴
安升麻k Χιµιχιφυγα δαηυριχαl !类叶牡丹k Χαυλοπηψλλυµ ροβυστυµl !齿瓣延胡索k Χορψδαλιστυρτσχηανιϖνοιιl !全叶延
胡索k Χqρεπενσl !关苍术 !苍术kΑτραχτψλοδεσλανχεαl !泽泻kΑλισµα οριενταλεl !黑三棱kΣπαργανιυµ χορεανυµl !薤白
kΑλλιυµ µαχροστεµονl !东北天南星 !平贝母 !鹿药 !穿龙薯蓣 !天麻等 ~藤茎类入药的植物主要有北马兜铃 !木
通马兜铃 !叶底珠 !山葡萄 !卫矛 !忍冬kΛονιχεραϕαπονιχαl !接骨木k Σαµβυχυσ ωιλλιαµσιιl等 ~皮类入药的植物主
要有白藓k ∆ιχταµνυσ δασψχαρπυσl !黄檗 !远志k Πολψγαλα τενυιφολιαl !无梗五加k Αχαντηοπαναξ σεσσιλιφλορυσl !暴马丁
香 !水曲柳等 ~木类入药的植物主要有长白松 !槲寄生 !大叶小檗等 ~叶类入药的植物主要有东北红豆杉
k Ταξυσχυσδαταl !兴安杜鹃 !牛皮杜鹃 !迎红杜鹃 !宽叶杜香k Λεδυµ παλυστρε √¤µqδιλατατυµ l !艾蒿k Αρτεµισια
αργψιl等 ~花类入药的植物主要有浅裂剪秋萝 !金莲花k Τρολλιυσ χηινενσισl !玫瑰 !野菊 !欧亚旋覆花k Ινυλα
βριταννιχαl !款冬k Τυσσιλαγο φαρφαραl !宽叶谷精草k Εριοχαυλον ροβυστισl !狭叶香蒲k Τψπηα ανγυστιφολιαl等 ~果实类入
药的植物主要有胡桃楸 !东方蓼 !北五味子 !水杨梅 !山刺枚 !毛山楂k Χραταεγυσ µαξιµοωιχζιιl !山荆子k Μαλυσ
βαχχαταl !长白蔷薇 !狗枣猕猴桃 !赤 !窃衣k Τοριλισϕαπονιχαl !酸浆 !牛蒡 !苍耳等 ~种子类入药的植物主要有
红松 !毛榛 !芡 !葶苈k ∆ραβα νεµοροσαl !长梗郁李k Πρυνυσϕαπονιχα √¤µqνακαιιl !苘麻 !菟丝子k Χυσχυτα χηινενσισl !
小天仙子k Ηψοσχψαµυσ βοηεµιχυσl !平车前k Πλανταγο δεπρεσσαl !马蔺等 ∀树脂类入药的植物仅有长白鱼鳞松 t
种 ~其他类入药的植物主要有偃松k花粉入药l和灯心草k茎髓入药l等 ∀
v1x1u 观赏 总计有 tux科 !wsy属 !{sy种k周繇 oussw§~ussw¨~ussw©~usswª~ussy¦~ussy§~ussy¨~周繇等 o
ussx¥~ussx¦l o分别占本区植物科 !属 !种数的 {z1wt h !yw1xx h !ww1z{ h ∀其中用作园景树的植物主要有偃
松 !长白松 !杜松 !东北红豆杉 !天女木兰 !毛山荆子k Μαλυσ βαχχατα √¤µqµανδσηυριχαl !东北杏 !山樱桃 !稠李 !东
北李k Πρυνυσσαλιχινα √¤µq υσσυριενσισl !花楸树 !茶条槭 !紫花槭 !灯台树 !玉铃花 !接骨木等 ~用作行道树的植物
主要有红松 !杉松 !鱼鳞云杉 !黄花落叶松 !胡桃楸 !山杨 !白桦 !榆树 !黄檗 !刺楸等 ~用作庭荫树的植物主要有
赤松 !油松k Πινυσταβυλαεφορµισl !榆树 !垂柳 !旱柳k Σαλιξ µατσυδαναl !楸子梨 !色木槭 !元宝槭 !紫椴等 ~用作绿
篱的植物主要有红皮云杉 !朝鲜崖柏 !榆树 !细叶小檗k Βερβερισ ποιρετιιl !堇叶山梅花 !山刺玫 !金露梅 !兴安杜
|x 第 u期 周 繇等 }长白山区维管植物资源及其多样性
鹃等 ~用作垂直绿化的植物主要有木通马兜铃 !大花铁线莲 !北五味子 !合瓣花 !狗枣猕猴桃 !软枣猕猴桃 !山
葡萄 !赤 !宽叶打碗花等 ~用作花坛的植物主要有大花剪秋萝 !瞿麦k ∆ιαντηυσ συπερβυσl !山芍药 !东北山梅
花 !李叶溲疏k ∆ευτζια ηαµαταl !大花溲疏k ∆ qγρανδιφλοραl !伞花蔷薇k Ροσα µαξιµοωιχζιαναl !花木蓝 !红瑞木 !迎
红杜鹃 !柳穿鱼 !紫斑风铃草 !早锦带花 !黄金菊 !野鸢尾kΙρισ διχηοτοµαl !长白鸢尾kΙ qµανδσηυριχαl !山鸢尾 !
大花杓兰 !手参等 ~用作花境的植物主要有芍药 !山芍药 !草芍药 !珍珠梅 !风箱果 !石蚕叶绣线菊 !长梗郁李 !
杭子梢 !省沽油 !柳兰 !瓜木 !东北连翘 !早花忍冬 !紫枝忍冬 !暖木条荚 !桔梗等 ~用作地被的植物主要有劲
直假阴地蕨k Βοτρψπυσστριχτυσl !西伯利亚刺柏 !兴安圆柏k Σαβινα δαϖυριχαl !朝鲜淫羊藿 !毛毡杜鹃 !苞叶杜鹃 !
百里香k Τηψµυσ µονγολιχυσl !铃兰 !东北玉簪 !马蔺 !紫苞鸢尾k Ιρισ ρυτηενιχαl !单花鸢尾k Ι qυνιφλοραl !山兰等 ~
用作水景的植物主要有丝瓣剪秋萝 !莲 !萍蓬草 !芡 !睡莲 !绣线菊 !千屈菜 !杉叶藻 !球尾花k Λψσιµαχηια
τηψρσιφλοραl !小叶杜鹃k Ρηοδοδενδρον παρϖιφολιυµl !荇菜 !白花荇菜k Νψµπηοιδεσ χορεαναl !旌节马先蒿k Πεδιχυλαρισ
σχεπτρυµpχαρολινυµl !花蔺k Βυτοµυσ υµβελατυσl !芦苇 !玉蝉花 !燕子花 !溪荪 !水葱 !水芋 !十字兰k Ηαβεναρια
σαγιττιφεραl等 ~用作切花的植物主要有玫瑰 !聚花风铃草 !大苞萱草 !小黄花菜 !北黄花菜 !毛百合 !东北百合 !
卷丹 !大花卷丹kΛιλιυµ λειχητλινιιl !山丹kΛqπυµιλυµl !垂花百合kΛqχερνυµl !射干等 ~用作盆景k含制作盆景陪
衬材料l的植物主要有偃松 !西伯利亚刺柏 !朝鲜崖柏 !刺榆k Ηεµιπτελεα δαϖιδιιl !松毛翠 !土庄绣线菊 !苞叶杜
鹃 !过山蕨 !乌苏里瓦韦 !东北多足蕨 !长白岩菖蒲等 ~用作草坪的植物主要有白车轴草 !红车轴草k Τριφολιυµ
πρατενσεl !同花母菊k Ματριχαρια µατριχαριοιδεσl等 ∀
v1x1v 野菜 总计有 yz 科 !t{v 属 !vw{ 种k周繇 oussv¤~ussx¤~ussy©l o分别占本区植物科 !属 !种数的
wy1{x h !u|1s| h !t|1vv h ∀其中苗菜类的植物主要有银线草 !大三叶升麻k Χιµιχιφυγα ηεραχλειφολιαl !展枝唐松
草k Τηαλιχτρυµ σθυαρροσυµ l !荠菜 k Χαπσελλα βυρσαpπαστορισl !东北土当归 k Αραλια χοντινενταλισl !大叶芹
kΣπυριοπιµπινελλα βραχηψχαρπαl !水芹k Οεναντηε ϕαϖανιχαl !峨参 !东北牛防风k Ηεραχλευµ µοελλενδορφφιιl !紫花变豆
菜kΣανιχυτα ρυβριφλοραl !轮叶沙参kΑδενοπηορα τετραπηψλλαl !展枝沙参k Αqδιϖαριχαταl !水蒿k Αρτεµισια σελενγενσισl !
东风菜 !山尖子 k Χαχαλια ηασταταl !烟管蓟 k Χιρσιυµ πενδυλυµ l !苣荬菜 k Σονχηυσ βραχηψοτυσl !东北蒲公英
k Ταραξαχυµ οηωιανυµl !白花蒲公英k Τqπσευδοpαλβιδυµl !辽东蒲公英k Τqλιαοτυνγενσεl !茗葱k Αλλιυµ ϖιχτοριαλισl !
鹿药 !牛尾菜kΣµιλαξ ριπαριαl等 ~根菜类的植物主要有黑龙江香科科k Τευχριυµ υσσυρενσισl !桔梗 !轮叶党参 !菊
芋k Ηελιαντηυστυβεροσυσl !猪牙花 !绵枣儿等 ~叶菜类的植物主要有分株紫萁 !猴腿蹄盖蕨 !蕨k Πτεριδιυµ
αθυιλινυµl !荚果蕨 !朝鲜娥眉蕨kΛυνατηψριυµ χορεανυµl !东北娥眉蕨k Λqπψχνοσορυµl !山荷叶 !蹄叶橐吾等 ~花
菜类的植物主要有北黄花菜 !刺蔷薇 !山刺玫等 ~树芽类的植物主要有辽东 木 !刺五加 !无梗五加 !蒿柳 !堇
叶山梅花等 ∀
v1x1w 野果 总计有 uv 科 !vz 属 !|z 种k周繇 oussw«~ussy©l o分别占本区植物科 !属 !种数的 ty1s{ h !
x1{{ h !x1v| h ∀主要代表种类有红松 !胡桃楸 !榛 !毛榛 !刺果茶 !山荆子 !山楂 !山楂叶悬钩子 !库页悬钩
子 !茅莓悬钩子k Ρυβυσ παρϖιφολιυσl !绿叶悬钩子k Ρ qκαναψµενσισl !水榆花楸 !楸子梨 !东北杏 !山杏k Πρυνυσ
ανσυl !东北李 !软枣猕猴桃 !狗枣猕猴桃 !山葡萄 !笃斯越桔 !蓝靛果忍冬等 ∀
v1x1x 材用 总计有 u{科 !xu属 !ttu种k周繇 oussyªl o分别占本区植物科 !属 !种数的 t|1x{ h !{1uz h !
y1uu h ∀主要代表种类有红松 !杉松 !臭冷杉 !黄花落叶松 !红皮云杉 !长白鱼鳞云杉 !胡桃楸 !钻天柳 !山杨 !
大青杨 !白桦 !裂叶榆 !蒙古栎 !山槐 !黄檗 !东北槭kΑχερ µανδσηυριχαl !紫椴 !刺楸 !水曲柳等 ∀
v1x1y 蜜源 总计有 yt科 !tzs属 !vws种k周繇 oussx¥l o分别占本区植物科 !属 !种数的 wu1yy h !uz1sv h !
t{1{| h ∀主要代表种类有紫椴 !糠椴 !多被银莲花 !驴蹄草 !东北延胡索 !东北山梅花 !珍珠梅 !绣线菊 !蚊子
草k Φιλιπενδυλα παλµαταl !山刺玫 !山荆子 !山楂 !山樱桃 !稠李 !斑叶稠李 !胡枝子 !黄花草木犀 !广布野豌豆 !白
车轴草 !长柱金丝桃 !软枣猕猴桃 !狗枣猕猴桃 !柳兰 !兴安杜鹃 !暴马丁香 !尾叶香茶菜 !蓝萼香茶菜
k Πλεχτραντηυσϕαπονιχαl !败酱 !轮叶腹水草 !黄花忍冬 !鸡树条荚 !紫菀 !球花风毛菊kΣαυσσυρεα πυλχηελλαl !蒲公
英k Ταραξαχυµ µονγολιχαl !大苞萱草 !猪牙花等 ∀
v1x1z 纤维 总计有 vv科 !zy属 !t{z种k周繇 oussy«l o分别占本区植物科 !属 !种数的 uv1s{ h !tu1s{ h !
ts1v| h ∀主要代表种类有苘麻 !糠椴 !紫椴 !旱柳 !蒿柳 !榆树 !春榆 !蝎子草k Γιραρδινια χυσπιδαταl !狭叶荨麻
k Υρτιχα ανγυστιφολιαl !乌苏里荨麻k Υq χψανεχενσl !宽叶荨麻k Υqλαετεϖιρενσl !珠芽艾麻kΛαπορτεα βυλβιφεραl !胡枝
子 !野葛 !南蛇藤 !东北雷公藤 !野亚麻 !柳兰 !萝 !马蔺 !灯心草 !宽叶香蒲 !芦苇 !大叶章k Χαλαµαγροστισ
sy 林 业 科 学 wv卷
¤¯±ª¶§µ©©¬¬l !小叶章k Χqανγυστιφολιαl !乌拉草k Χαρεξ µεψεριαναl !水葱等 ∀
v1x1{ 饲用 总计有 zt科 !uzw属 !ysy种k周繇 oussy¬l o分别占本区植物科 !属 !种数的 w|1yx h !wv1xy h !
vv1yz h ∀主要代表种类有木贼 !头状蓼k Πολψγονυµ νεπαλενσεl !酸模k Ρυµεξ αχετοσαl !凹头苋k Αµαραντηυσ
λιϖιδυσl !藜 k Χηενοποδιυµ αλβυµ l !灰绿藜 k Χη qγλαυχυµ l !大叶藜 k Χη qηψπριδυµ l !地肤 !马齿苋 k Πορτυλαχα
ολεραχεαl !荠菜 !风花菜k Ροριππα ισλανδιχαl !地榆 !胡枝子 !苜蓿k Μεδιχαγο σατιϖαl !白花草木樨k Μελιλοτυσ αλβαl !
白车轴草 !广布野豌豆 !铁苋菜kΑχαλψπηα αυστραλισl !糠椴 !月见草 !水芹 !蓬子菜 !山莴苣kΛαχτυχα ινδιχαl !刺儿
菜k Χιρσιυµ σεγετυµ l !光 莶k Σιεγεσβεχκια γλαβρεσχενσl !芥叶蒲公英k Ταραξαχυµ βρασσιχαεφολιυµ l !浮萍 !紫萍
kΣπιροδελα πολψρηιζαl !鸭趾草k Χοµ µελινα χοµ µυνισl !雨久花 !荩草 !拂子茅 !大叶章 !小叶章 !马唐k ∆ιγιταρια
σανγυριναλισl !野稗k Εχηινοχηλοα χρυσγαλλιl !荻k Μισχαντηυσσαχχηαριφλορυσl !狗尾草kΣεταρια ϖιριδισl !宽叶苔草k Χαρεξ
σιδεροστιχταl !单穗 草k Σχιρπυσραδιχανσl等 ∀
v1x1| 农药 总计有 xz科 !tvs属 !tzz种k周繇 oussv¥l o分别占本区植物科 !属 !种数的 v|1{y h !us1yz h !
|1{v h ∀主要代表种类有粗茎鳞毛蕨 !胡桃楸 ! 草 !水蓼 !马齿苋 !草乌头 !朝鲜白头翁k Πυλσατιλλα χερνυαl !兴
安升麻 !辣蓼铁线莲 !毛茛 !芍药 !蝙蝠葛 !白屈菜 !龙牙草k Αγριµονια πιλοσαl !老鹳草k Γερανιυµ ωιλφορδιl !狼毒
大戟 !林大戟k Ευπηορβιαλυχορυµl !东北大戟k Ε qµανδσηυριχαl !白藓 !黄檗 !南蛇藤 !东北雷公藤 !瓜木 !大活 !酸
浆 !茜草 !龙葵 !细叶益母草kΛεονυρυσσιβιριχυσl !薄荷 !透骨草k Πηρψµαλεπτοστηαχηψα √¤µqασιατιχαl !接骨木 !桔梗 !
关苍术 !兔儿伞k Σψνειλεσισ αχονιτιφολιαl !猪毛蒿kΑρτεµισια σχοπαριαl !苍耳 !玉竹 !兴安藜芦k ςερανυµ δαηυριχυµl !
毛穗藜芦kςqµααχκιιl !东北天南星 !天南星kΑρισαεµα ηετεροπηψλλυµl !穿龙薯蓣等 ∀
v1x1ts 香料 总计有 ws科 !ts{属 !tzw种k周繇 oussw¬l o分别占本区植物科 !属 !种数的 uz1|z h !tz1tz h !
|1yz h ∀主要代表种类有臭冷杉 !杉松 !红皮云杉 !长白鱼鳞云杉 !红松 !杜松 !朝鲜崖柏 !白桦 !东北细辛 !蚊
子草 !翻白蚊子草k Φιλιπενδυλα ιντερµεδιαl !槭叶蚊子草k Φqπυρπυρεαl !玫瑰 !白藓 !黄檗 !紫椴 !月见草 !长白瑞
香 !辽东 木 !东北牛防风 !兴安牛防风k Ηεραχλευµ δισσεχτυµl !兴安杜鹃 !细叶杜香 !暴马丁香 !百里香 !香薷 !
地笋 !薄荷 !缬草 k ςαλεριανα οφφιχιναλισl !齿叶蓍 k Αχηιλλεα αχυµιναταl !黄花蒿 k Αρτεµισια αννυαl !牡蒿 k Αq
ϕαπονιχαl !万年蒿kΑqσαχρορυµl !青蒿kΑqχαρϖιφολιαl !茵陈蒿kΑqχαπιλλαρισl !水蒿 !艾蒿 !飞蓬k Εριγερον αχερl !毛
泽兰k Ευπατοριυµ ϕαπονιχυµl !关苍术 !野菊 !菖蒲 !铃兰 !手参等 ∀
v1x1tt 油脂 总计有 xs科 !ttv属 !t{s种k周繇 oussv¦l o分别占本区植物科 !属 !种数的 vw1|z h !tz1|z h !
ts h ∀主要代表种类有杉松 !红松 !胡桃楸 !榛 !毛榛 !猪毛菜k Σαλσολα χολλιναl !翼果唐松草k Τηαλιχτρυµ
αθυιλεγιφολιυµl !天女木兰 !白屈菜 !风花菜 !葶苈 !菥 !桂竹糖芥k Ερψσιµυµ χηειραντηοιδεσl !播娘蒿k ∆εσχυρανια
σοπηιαl !假升麻kΑρυνχυσσψλϖεστρεl !毛樱桃k Πρυνυσ τοµεντοσαl !苘麻 !野西瓜苗k Ηιβισχυσ τριονυµl !卫矛 !翅卫矛
k Ευονψµυσ µαχροπτερυσl !白杜卫矛k Ε qβυνγεανυσl !南蛇藤 !元宝槭 !月见草 !省沽油 !红瑞木 !辽东 木 !鸭儿芹
kΧρψπτοταενισϕαπονιχαl !大活 !珍珠菜 !笃斯越桔 !白檀 !暴马丁香 !野芝麻k Λαµιυµ αλβυµl !大叶糙苏k Πηλοµισ
µαξιµοωιχζιιl !飞廉 !苍耳 !毛 莶k Σιεγεσβεχκια πυβεσχενσl !香薷 !接骨木 !笃斯越桔等 ∀
v1x1tu 淀粉 总计有 vw科 !yz属 !tuu种k具诚等 ot||z ~董世林 ot||w ~李建东等 ousstl o分别占本区植物
科 !属 !种数的 uv1z{ h !ts1yx h !y1z{ h ∀主要代表种类有蕨 !蒙古栎 !苦荞麦k Φαγοπψρυµ ταταριχυµl !皱叶酸
模 !洋铁酸模 !反枝苋 k Αµαραντηυσ ρετροφλεξυσl !地榆 !粗根老鹳草 k Γερανιυµ δαηυριχυµ l !格菱 k Τραπα
πσευδοινχιχαl !东北菱k Τq µανσηυριχαl !轮叶腹水草 !轮叶沙参 !长白沙参k Αδενπηορα περεσκιιφολιαl !荠 !关苍
术 !朝鲜苍术kΑτραχτψλοδεσ κορεαναl !菊芋 !慈姑 !猪牙花 !玉竹 !毛筒玉竹 !二苞黄精 !五叶黄精k Πολψγονατυµ
αχυµινατιφολιυµl !狭叶黄精k Πqστενοπηψλυµl !东北百合 !毛百合 !卷丹 !野燕麦kΑϖενα φατυαl !狗尾草 !野稗 !荆三
棱kΣιχιρπυσφλυϖιατιλισl等 ∀
v1x1tv 饮料 总计有 tw科 !u{属 !xw种k周繇 oussv§l o分别占本区植物科 !属 !种数的 |1z| h !w1wx h !v h ∀
主要代表种类有白桦 !分叉蓼k Πολψγονυµ διϖαριχατυµl !山荷叶 !刺果茶 !山楂 !楸子梨 !直酢浆草k Οξαλισ
στριχταl !三角酢浆草k Οqοβτριανγυλαταl !黄连花 !软枣猕猴桃 !狗枣猕猴桃 !山葡萄 !笃斯越桔 !蓝靛果忍冬 !白
花延龄草k Τριλλιυµ χαµσχηατχενσl等 ∀
v1x1tw 色素 总计有 tu科 !us属 !uv种k周繇 oussv l¨ o分别占本区植物科 !属 !种数的 {1v| h !v1t{ h !
t1u{ h ∀主要代表种类有北五味子 !东方草莓 !欧李k Πρυνυσ ηυµιλυσl !地榆 !紫花苜蓿 !紫草 !茜草等 ∀
v1x1tx 树脂 总计有 t科 !w属 !ts种k具诚等 ot||z ~董世林 ot||w ~李建东等 ousstl o分别占本区植物科 !
ty 第 u期 周 繇等 }长白山区维管植物资源及其多样性
属 !种数的 s1zs h !s1yv h !s1xy h ∀主要代表种类有红松 !臭冷杉 !鱼鳞云杉 !红皮云杉 !黄花落叶松等 ∀
w 讨论和建议
以上分析表明 }长白山区的维管植物种类十分丰富 o无论从种类 !生活类型 o还是从分布 !珍稀濒危 !经济
价值等方面都具有明显的多样性 ∀为了妥善保护好温带地区这一重要的种质资源 o把长白山区建设成为东
北亚地区一个重要的野生植物引种 !驯化 !培育 !加工和生产基地 o充分发挥其良好的生态作用 o特提出以下
几点建议 }
tl加大对生物多样性保护和宣传的力度 o要让群众充分认识到保护生物多样性的重要性 !艰巨性和长期
性 o坚决制止目前普遍存在的/乱掘滥挖0 !/乱砍滥伐0违法行为 ∀以5生物多样性公约6 !5全国生态环境保护
纲要6 !5森林法6 !5野生药材资源保护条例6等为依据 o严厉打击不法分子 o有效地遏止住目前植物种群面积
急剧下滑的态势 ∀
ul紧紧抓住吉林省发展/生态省0和国家在 t||{年颁布实施的/天然林保护工程0大好机遇 o不断进行产
业结构的调整 o大力发展林蛙养殖 !林下种植人参及森林游憩等朝阳产业 o变砍树人为种树人 o做好幼树管理
和种群复壮的工作 ∀通过广播 !电视 !报纸等新闻媒介进行广泛地宣传 o不断提高周围百姓的生态保护意识 o
积极发挥其对东北亚地区的气候调节和生态屏障作用 ∀
vl做好对长白山区物种多样性的评估和规划工作 o通过政府投入和社会集资等方式 o进一步扩大原有保
护区的面积 o特别是将一些珍稀濒危物种保护关键区域周围的林场和居民迁移出来 ∀改变植物群落的/孤岛
化0和景观的/破碎化0 o减少人们对居群之间基因交流的阻碍 o增加植物的遗传多样性 o妥善保护好东北亚地
区这一重要的种质植物资源 ∀
wl增加对科研经费的投入 o不断提高管理人员的综合素质 o要从解剖生态 !生殖生物学 !遗传多样性 !生
理生态 !传粉生物学特征和种群动态等方面分析致濒的内在机制和外在因素 o确定出受威胁物种的优先保护
序列 ∀做出自然保护综合评价和确定受威胁种优先保护序列 ∀同时 o还要建立一个完善的珍稀濒危物种和
资源蕴藏量的预警系统 ∀及时了解每一物种的动态情况 ∀
xl搞好特有种的就地保护和迁地保护工作 o通过建立小型的专种植物保护区 !植物园 !珍稀濒危植物保
护中心 !种质基因库等来妥善保护好长白山区的特有植物 ∀同时 o还要通过一些先进育种技术对珍稀物种进
行种群复壮 o增大其生态适应幅度 ∀
yl注重对外来入侵植物的调查研究和评估工作 o及时掌握豚草k Αµβροσια αρτεµισσιφολιαl !三裂叶豚草k Αq
τριφιδαl !芒颖大麦草k Ηορδευµ ϕυβατυµl !毒麦kΛολιυµ τεµυλεντυµl等植物k周繇 oussv©l的分布 !数量 !危害程度 !
蔓延趋势及发展的动态 o减少外来种对本区土著植物生态环境的破坏 o有效保护好长白山区植物群落结构的
稳定性 ∀
参 考 文 献
白广新 o崔成万 o王永明 qussv q中国长白山野生花卉 q北京 }中国林业出版社 ot p uv{
曹 伟 o李冀云 qussv q长白山植物自然分布 q沈阳 }东北大学出版社 ot p uzv
董世林 qt||w q植物资源学 q哈尔滨 }东北林业大学出版社 otwx p yvu
傅立国 o陈潭清 o郎楷永 qusst q中国高等植物 }v ) tv册 q青岛 }青岛出版社
傅沛云 qt||x q东北植物检索表 q北京 }科学出版社 ot{ p |sx
傅沛云 o李冀云 o曹 伟 o等 qt||x q长白山种子植物区系研究 q植物研究 otxkwl }w|t p xss
吉林省农业区划委员会办公室 qt||t q吉林省野生经济植物图鉴 }第一册 q长春 }吉林科学技术出版社 ouy p vsw
金炳武 o金明植 o李东浩 qussu q长白山东北坡有毒植物资源 q延边大学农学学报 ouwkul }tvs p tvz
姜炳志 o孙域久 o张君义 o等 qt||u q长白山区可食植物及采集与加工 q长春 }吉林科学技术出版社 ouuz p xzz
具 诚 o高 玮 o王魁颐 qt||z q吉林省生物种类与分布 q长春 }东北师范大学出版社 otyv p u{z
李建东 o吴榜华 o盛连喜 qusst q吉林植被 q长春 }吉林科学技术出版社 ot p v|y
涂英芳 o杨 野 o衣俊鹏 qt||v q长白山野生观赏植物 q北京 }中国林业出版社 ot p vts
薰 然 o李广臣 o樊绍钵 qt||z q长白山野菜 q北京 }科学出版社 ot p uuy
严仲铠 o李万林 qt||z q中国长白山药用植物彩色图志 q北京 }人民卫生出版社 o{s p xsw
5中国生物多样性国情研究报告6编写组 qt||{ q中国生物多样性国情研究报告 q北京 }中国环境科学出版社 otxw
uy 林 业 科 学 wv卷
中国植物志编委会 qussw q中国植物志 }第一卷 q北京 }科学出版社 ozyt
周以良 qussu q黑龙江植物志 }v ) tt册 q哈尔滨 }东北林业大学出版社
周 繇 qussv¤q长白山区野生蔬菜资源的调查研究 q安徽农业大学学报 ovs kvl }vty p vt|
周 繇 qussv¥q长白山区野生杀虫植物资源的调查研究 q武汉植物学研究 outkxl }wvw p wv{
周 繇 qussv¦q长白山区温带野生油脂植物资源 q中国油脂 ou{kxl }tv p tz
周 繇 qussv§q长白山区主要野生饮料植物资源 q林业科技 ou{kyl }xu p xw
周 繇 qussv¨q长白山区主要野生天然食用色素植物资源的调查及其开发利用 q中国野生植物资源 ouukwl }uz p u|
周 繇 qussv©q长白山区外来入侵植物的初步研究 q首都师范大学学报 ouwkwl }xx p xz
周 繇 qussw¤q长白山区珍稀濒危植物的现状与保护 q浙江林学院学报 outkvl }uyv p uy{
周 繇 qussw¥q长白山区珍稀濒危野生药用植物的调查研究 q福建林学院学报 ouwkul }tuz p tvt
周 繇 qussw¦q石湖省级自然保护区药用植物资源及其多样性研究 q林业科学研究 otzkyl }zvt p zws
周 繇 qussw§q长白山区野生木本观赏树木调查 q浙江大学学报 }农业与生命科学版 ovskxl }xuw p xvx
周 繇 qussw¨q长白山区野生草本观赏花卉调查 q广西植物 ouw kyl }xtx p xuv
周 繇 qussw©q长白山国家级自然保护区观赏植物资源及其多样性 q东北林业大学学报 ovukyl }wx p xs
周 繇 qusswªq石湖省级自然保护区观赏植物资源及其多样性研究 q林业科学研究 otzkxl }x|s p x|z
周 繇 qussw«q长白山区野生果树资源的调查 q东北林业大学学报 ovuktl }{y p {{
周 繇 qussw¬q长白山区野生芳香植物资源评价与利用对策 q安徽农业大学学报 ovtkul }utu p ut{
周 繇 qussx¤q长白山区珍稀濒危野生食用植物的调查研究 q福建林学院学报 ouxkul }tyz p tzs
周 繇 qussx¥q长白山区野生蜜源植物资源的调查研究 q东北林业大学学报 ovvkwl }tsv p tsy
周 繇 o刘 利 o张明杰 qussx¤q长白山国家级自然保护区药用植物资源及其多样性研究 q林业科学 owtkyl }xz p yw
周 繇 o朱俊义 o于俊林 qussx¥q中国长白山观赏植物彩色图志 q长春 }吉林教育出版社 ot p xss
周 繇 o郭元涛 o曲再春 o等 qussx¦q白石砬子国家级自然保护区观赏树木多样性及经济价值的研究 q林业科学研究 ot{kxl }yst p ys{
周 繇 qussy¤q长白山高山冻原种子植物的调查研究 q广西植物 ouykul }txu p txy
周 繇 qussy¥q长白山区野生珍稀濒危药用植物资源评价体系的初步研究 q西北植物学报 ouykvl }x|| p ysx
周 繇 qussy¦q长白山区主要城市园林木本植物观赏价值分析与物候调查 q林业科学研究 ot|ktl }|v p |z
周 繇 qussy§q长白山区居住区绿化植物调查研究 q湖北大学学报 }自然科学版 ou{ktl }zx p {s
周 繇 qussy¨q长白山区珍稀濒危观赏植物优先保护定量研究 q武汉植物学研究 ouwkwl }vxz p vyw
周 繇 qussy©q长白山区野生食用植物资源优先保护评价体系 q东北林业大学学报 ovwkyl }|z p tss
周 繇 qussyªq长白山区野生材用植物调查研究 q林业科学 owuk|l }w| p xx
周 繇 qussy«q长白山区野生纤维植物调查研究 q东北林业大学学报 ovwktl }tsw p ts{
周 繇 qussy¬q长白山区野生饲用植物调查研究 q安徽农业大学学报 ovvkvl }v|v p wst
祝廷成 o严仲铠 o周守标 qussv q中国长白山植物 q北京 }科学技术出版社 oyz p xtu
k责任编辑 郭广荣l
vy 第 u期 周 繇等 }长白山区维管植物资源及其多样性