免费文献传递   相关文献

Study on Constituents of Dysosma tsayuensis Ying

西藏八角莲的化学成分研究



全 文 :武汉植物学研究 2002, 20 (1) : 71~ 74
J ourna l of W uhan B otan ica l Resea rch
西藏八角莲的化学成分研究Ξ
廖矛川1, 2 王有为2 屠治本2 肖培根3
(1. 上海市计划生育科学研究所计划生育药具国家重点实验室, 上海 200032;
2. 中国科学院武汉植物研究所, 武汉 430074; 3. 中国医学科学院药用植物研究所, 北京 100094)
关键词: 西藏八角莲; 鬼臼毒素; 4’2去甲基鬼臼毒素
中图分类号: Q 946. 8     文献标识码: A      文章编号: 10002470X (2002) 0120071204
Study on Con stituen ts of Dysosm a tsayuens is Y ing
L IAO M ao2Chuan1, 2, W AN G You2W ei2, TU Zh i2Ben2, X IAO Pei2Gen3
(1. N ationa l L abora tory of D rug s and D ev ices f or F am ily P lann ing , S hang ha i Institu te of P lanned P aren thood R esearch ,
Shanghai 200032, Ch ina; 2. W uhan Institu te of B otany , T he Ch inese A cad emy of S ciences, W uhan 430074, Ch ina;
3. Institu te of M ed icina l P lan t D evelopm en t, Ch inese A cad emy of M ed ica l S ciences, Beijing 100094, Ch ina)
Abstract: N ine podophyllum lignan s and one flavono l w ere iso la ted from the rh izom es of D y sosm a
tsay uensis Y ing. O n the basis of physica l and chem ical data, IR , UV , M S, 1HNM R , 13 C NM R
spectra, they are iden t if ied as deoxypodophyllo tox in (D T 2É ) , podophyllo tox in (D T 2Ê ) ,
isop icropodo 2phyllone (D T 2Ë ) , dehydropodophyllo tox in (D T 2Ì ) , Β2pelta t in (D T 2Í ) , d iphyllin
(D T 2Î ) , p icropodophyllin (D T 2Ï ) , podophyllo toxone (D T 2Ð ) , 4’2dem ethypodophyllo tox in
(D T 2Ñ ) , kaempfero l. Podophyllo tox in yields 115%.
Key words: D y sosm a tsay uensis Y ing; Podophyllo tox in; 4’2dem ethypodophyllo tox in
  八角莲属植物为我国所特有, 约 12 种 1 变
种[1, 2 ] , 西藏八角莲 (D y sosm a tsay uensis Y ing) 仅产
于西藏东南部, 海拔 2 500~ 3 500 m 的高山松林下
或云杉林下, 为藏药奥毛塞 (音译)代用品, 其根与根
茎有活血、止血、解毒、消肿功效; 用于治疗腰腿疼
痛、咳喘、心胃痛、跌打损伤。其化学成分研究未见报
道。
1 实验部分
1. 1 实验仪器与材料
熔点用 X24 型显微熔点仪测定 (温度计未校
正)。红外光谱用 Perk in2E lm er 983 型红外光谱仪测
定, KB r 压片。紫外光谱用 Sh im adze UV 23000 紫外
可见分光光度计测定, 核磁共振谱用B ruker A RX2 300 和B ruker A RX2400 型核磁共振仪测定。质谱用V G ZAB 22F 型质谱仪测定。柱层析硅胶为上海五四化工厂和青岛海洋化工厂出品, 薄层层析用德国M erck 公司生产的 TL C 薄层片 (Silicon, GF2254) ,TL C 直接在紫外灯 (254 nm )观察。实验材料为西藏八角莲根茎。此材料 1995 年 8月采于海拔 3 000 m 的西藏灵芝, 经鉴定为D y sosm a tsay uensis Y ing, 凭证标本存于中国医学科学院药用植物研究所标本馆。1. 2 提取分离取西藏八角莲根茎 318 kg 粉碎, 90% 乙醇回流提取 4 次, 降压浓缩得干浸膏 815 g, 干浸膏用石油Ξ 收稿日期: 2001203209, 修回日期: 2001210216。基金项目: 国家自然科学基金资助项目 (批准号: 39730060)。
   作者简介: 廖矛川 (1962- ) , 男, 博士后, 一直从事植物资源与中药新药研究。
醚 (60~ 90℃)除脂后, 用氯仿热溶 2 次。氯仿溶解部
分 190 g 经 100~ 200 目硅胶柱层析粗分, CHC l32
M eOH 梯度洗脱。然后用 200~ 300 目硅胶柱层析
分离、纯化。溶剂重结晶, 得D T 2É 25 m g, D T 2Ê
58 g, D T 2Ë 60 m g, D T 2Ì 55 m g, D T 2Í 80 m g,
D T 2Î 95 m g, D T 2Ï 45 m g, D T 2Ð 90 m g,
D T 2Ñ 517 g, D T 2Ò 715 g。
1. 3 化合物的鉴定
化合物D T-É : 无色针晶 (CHC l32石油醚) , mp
154~ 155℃, 分子式 C22H 22O 7。UV ΚM eOHm ax nm : 245,
294, 300。 IR (KB r) cm - 1: 1760 (C = O ) , 1590, 1500
(A r2H ) , 1240, 1125 (C2O 2C) , 930 (OCH 2O )。E I2M S
m öz (% ) : 398 (M + , 100) , 383 (5) , 283 (4) , 272 (2) ,
185 ( 16) , 181 ( 20) , 173 ( 18)。1HNM R (CDC l3 ) ∆
ppm : 2176 (3H ,m , H 22, H 23, H 24Β) , 3111 (1H ,m , H 2
4a ) , 3175 ( 6H , s, 3’, 5’2OCH 3 ) , 3182 ( 3H , s, 4’2
OCH 3 ) , 3194 (1H , dd, J = 10, 815 H z, H 23a Β) , 4162
( 1H , b rs, H 21) , 4178 (1H , m , H 23a Α) , 5194 (1H , s,
OCH 2O ) , 5196 (1H , s,OCH 2O ) , 6136 (2H , s, H = 2’,
6’ ) , 6152 (1H , s, H 28) , 6171 (1H , s, H 25)。13CNM R
(CDC l3) ∆ppm : 3219 (C23) , 3311 (C24) , 4319 (C21) ,
4715 (C22) , 5613 ( 3’, 5’2OCH 3 ) , 6015 ( 4’2OCH 3 ) ,
7211 (C23a) , 10111 (OCH 2O ) , 10812 (C25, 2’, 6’) ,
11015 (C28) , 12812 (C210) , 13016 (C29) , 13614 (C2
1’) , 13712 (C24’) , 14615 (C27) , 14617 (C26) , 15215
(C23’, 5’) , 17511 (C22a)。均与有关文献[3, 4 ]报道的
脱氧鬼臼毒素 (D eoxypodophyllo t ix in)一致。
化合物D T-Ê : 无色针晶 (CHC l3 ) , mp 114~
116℃, 分子式 C22H 22O 8。UV ΚM eOHm ax nm ( logΕ) : 208
(4184) , 243 (4115) , 290 (3176)。IR (KB r) cm - 1: 3460
(OH ) , 1774 (C = O ) , 1590, 1480 (A r2H ) , 1250,
1130, 1040 (C2O 2C ) , 930 (OCH 2O )。 E I2M S m öz
(% ) : 414 (M + , 100) , 412 (17) , 369 (4) , 355 (4) , 329
( 4 ) , 299 ( 3 ) , 207 ( 7 ) , 189 ( 8 ) , 181 ( 10 ) , 168
(24)。1HNM R (A RX2300, CDC l3) ∆ppm : 2174 (1H ,
m , H 23) , 2183 (1H , dd, J = 1142, 418 H z, H 22) , 3173
( 6H , s, 3’, 5’2OCH 3) , 3184 (3H , s, 4’2OCH 3) , 4107
(1H , dd, J = 918, 910 H z, H 23a Β) , 4156 (2H , m , H 2
1, H 23a Α) , 4173 (1H , d, J = 910 H z, H 24) , 6101 (1H ,
s, OCH 2O ) , 6103 (1H , s, OCH 2O ) , 6134 (2H , s, H =
2’, 6’ ) , 6148 ( 1H , s, H 28 ) , 7110 ( 1H , s, H 25 )。
13CNM R (CDC l3 ) ∆ ppm : 4012 (C23) , 4419 (C21) ,
4511 ( C22 ) , 5610 ( C23’, 5’2OCH 3 ) , 6015 ( C24’2
OCH 3) , 7113 (C3a) , 7211 (C24) , 10112 (OCH 2O ) ,
10612 (C25) , 10811 (C22’, 6’) , 10913 (C28) , 13016
(C29) , 13312 (C210) , 13514 (C21’) , 13617 (C24’) ,
14712 (C26, 7) , 15212 (C23’, 5’) , 17511 (C22a) 均与
有关文献[5 ]报道的鬼臼毒素(Podophyllo tox in)一致。
化合物D T-Ë : 无色针晶 (M e2CO ) , mp 168~
170℃, 分子式 C 22H 20O 8。UV ΚM eOHm ax nm ( logΕ) : 238
( 4143) , 275 ( 3187) , 320 ( 3185)。 IR (KB r) cm - 1:
1773, 1685 (C= O ) , 1593, 1480 (A r2H ) , 1270, 1130,
1040 (C2O 2C) , 935 (OCH 2O )。E I2M S m öz (% ) : 412
(100)。1HNM R (CDC l3) ∆ ppm : 3161 (2H , m , H 22,
H 23 ) , 3173 ( 3H , s, 3’, 5’2OCH 3 ) , 3180 ( 3H , 4’2
OCH 3) , 4135 (1H , m , H 23a Β) , 4153 ( 1H , m , H 23aΑ) , 4157 ( 1H , d, J = 915 H z, H 24) , 6106 ( 1H , s,
OCH 2O ) , 6109 (1H , s,OCH 2O ) , 6128 (2H , s, H = 2’,
6’) , 6168 (1H , s, H 28) , 7145 (1H , s, H 25)。13CNM R
(CDC l3) ∆ppm : 4411 (C23) , 4419 (C21) , 4512 (C22) ,
5613 (3’, 5’2OCH 3 ) , 6018 (4’2OCH 3 ) , 6915 (C23a) ,
10112 (OCH 2O ) , 10612 (C25 ) , 10619 (C22’, 6’ ) ,
10817 (C28) , 12818 (C29) , 13317 (C210) , 13810 (C2
4’) , 13912 (C21’) , 14814 (C26, 7) , 15315 (C23’, 5’) ,
17513 (C22a) , 19415 (C24)。均与有关文献[3, 5 ]报道的
异苦鬼臼毒酮 ( Isop icropodophyllone)一致。
化合物D T-Ì : 无色颗粒结晶 (CHC l3) , mp 274
~ 276℃ (分解) , 分子式 C22 H 18O 8。UV ΚM eOHm ax nm :
215, 225, 262, 320, 356。 IR (KB r) cm - 1: 3100 (OH ) ,
1705 (C = O ) , 1590, 1465 (A r2H ) , 1240, 1130, 1045
(C2O 2C ) , 940 (OCH 2O )。 E I2M S m öz (% ) : 410
(M + )。1HNM R (CD 3OD ) ∆ppm : 3178 (6H , s, 3’, 5’2
OCH 3) , 3181 (3H , s, 4’2OCH 3) , 5139 (2H , s, H 23a) ,
6120 (2H , s, OCH 2O ) , 6155 (2H , s, H = 2’, 6’) , 6188
( 1H , s, H 28) , 7163 ( 1H , s, H 25) , 1014 ( 1H , s, H 2
OH )。13CNM R (CDC l3) ∆ppm : 5611 (3’, 5’2OCH 3) ,
6014 ( 4’2OCH 3 ) , 6614 (C23a ) , 9718 (C25) , 10117
(OCH 2O ) , 10215 (C28) , 10811 (C22’, 6’) , 11618 (C2
1) , 12215 (C22) , 12416 (C24) , 13011 (C23) , 13016
(C29) , 13019 (C210) , 13711 (C24’) , 14513 (C21’) ,
14812 (C27) , 14817 (C26) , 15214 (C23’, 5’) , 16912
(C22a)。均与有关文献[3, 5 ] 报道的去氢鬼臼毒素
(D ehydropodophyllo tox in )一致。
化合物D T-Í : 无色针晶 (M e2CO ) , mp 240~
242℃, 分子式 C22 H 22 O 8。UV ΚM eOHm ax nm : 276。 IR
(KB r) cm - 1: 3500~ 3200 (OH ) , 1760 (C= O ) , 1630,
1590, 1500 ( A r2H ) , 1250, 1130 ( C2O 2C ) , 930
(OCH 2O )。E I2M S m öz (% ) : 414 (M + , 100) , 369
(5) , 355 (5) , 329 (17) , 246 (14) , 189 (15) , 181 (15) ,
168 ( 6)。1HNM R (A RX2300, CDC l3 ) ∆ ppm : 2151
27 武 汉 植 物 学 研 究                第 20 卷  
(1H , m , H 24Β) , 2168 (2H , m , H 22, H 23) , 3121 (1H ,
m , H 24Α) , 3176 (6H , s, 3’, 5’2OCH 3 ) , 3181 (3H , s,
4’2OCH 3) , 3195 (1H , dd, J = 910, 1015 H z, H 23a Β) ,
4147 (1H , dd, J = 910, 615 H z, H 23a Α) , 4164 (1H ,
d, J = 315 H z, H 21) , 5151 (1H , s, 52OH ) , 5195 (2H ,
s, OCH 2O ) , 6123 (1H , s, H = 8) , 6137 (2H , s, H 22’,
6’ )。13CNM R (CDC l3 ) ∆ ppm : 2618 (C24) , 3212 (C2
3) , 4318 (C21) , 4714 (C22) , 5613 ( 3’, 5’2OCH 3 ) ,
6017 ( 4’2OCH 3 ) , 7214 (C23a ) , 10115 (OCH 2O ) ,
10213 (C28) , 10917 (C22’, 6’) , 120。4 (C210) , 13117
(C29) , 13119 (C21’) , 13319 (C25) , 13613 (C24’) ,
13711 (C26) , 14712 (C27) , 15215 (C23’, 5’) , 17512
(C22a)。均与有关文献[6, 7 ] (Β2pelta t in)报道一致。
化合物D T-Î : 微黄色颗粒结晶 (M e2CO ) , mp
292~ 297℃ (分解) , 分子式 C 21H 16O 7。UV ΚM eOHm ax nm
( logΕ) : 201 ( 4170) , 230 ( 4140 ) , 268 ( 4154 ) , 291
( 3196) , 320 ( 3184) , 360 ( 3161)。 IR (KB r) cm - 1:
1230, 1130, 1040 (C2O 2C ) , 930 (OCH 2O )。 E I2M S
m öz (% ) : 380 (M + , 100) , 335 (3) , 327 (6) , 293 (11) ,
174 (4)。1HNM R (DM SO 2d6 ) ∆ ppm : 3169 ( 3H , 62
OCH 3 ) , 3196 ( 3H , 72OCH 3 ) , 5137 ( 2H , s, H 23a ) ,
6113 ( 2H , s, OCH 2O ) , 6175 ( 1H , dd, J = 116, 815
H z, H 26’) , 6185 ( 1H , d, J = 116 H z, H 22’ ) , 6198
(1H , s, H 28) , 7101 (1H , d, J = 815 H z, H 25’) , 7166
( 1H , s, H 25 ) , 10130 ( 1H , s, 42OH )。13 CNM R
(DM SO 2d6) ∆ppm : 5516 (62OCH 3) , 5518 (72OCH 3) ,
6614 (C23a ) , 10016 (C25) , 10111 (OCH 2O ) , 10612
(C22’) , 10719 (C25’) , 11018 (C28) , 11819 (C21) ,
12115 (C22 ) , 12318 ( C26’ ) , 12412 ( C24 ) , 12911
(C23) , 13014 (C29) , 13113 (C210) , 14418 (C21’) ,
14712 (C23’) , 14715 (C24’ ) , 15012 (C26 ) , 15019
(C27) , 17018 (C22a)。均与有关文献[3, 5 ]报道的山荷
叶素 (D iphyllin)一致。
化合物 D T-Ï : 白色针晶 (E tOH ) , mp 228~
229℃, 分子式 C22H 22O 8。UV ΚM eOHm ax nm ( logΕ) : 106
(4179) , 239 (4101) , 290 (3172)。IR (KB r) cm - 1: 3445
(OH ) , 1770 (C = O ) , 1593, 1480 (A r2H ) , 1250,
1130, 1040 (C2OC) , 930 (OCH 2O )。E I2M S m öz (% ) :
414 (M + , 100) 11HNM R (CDC l3) ∆ ppm : 2173 (1H ,
m , H 23) , 3121 (1H , dd, J = 915, 418 H z, H 21) , 3180
( 6H , s, 3’, 5’2OCH 3) , 3189 (3H , s, 4’2OCH 3) , 4105
(1H , d, J = 418 H z, H 21) , 4141 ( 1H , dd, J = 915,
612, H 23a Β) , 4146 ( 1H , dd, J = 712, 817, H 24Β) ,
4151 (1H , dd, J = 915, 117, H 23a Α) 6134 (1H , s, H 2
8 ) , 6143 (2H , H 22’, 6’) , 7104 (1H , s, H 25)。13CNM R
(CDC l3) ∆ppm : 4217 (C23) , 4318 (C21) , 4515 (C22) ,
5614 ( 3’, 5’2OCH 3 ) , 6018 ( 4’2OCH 3 ) , 6813 (C24) ,
6918 (C23a ) , 10111 (OCH 2O ) , 10419 (C25) , 10614
(C22’, 6’) , 10815 (C28) , 13014 (C29) , 13219 (C210) ,
13615 (C24’) , 13912 (C21’) , 14614 (C27) , 14616 (C2
6) , 15315 (C23’) , 17811 (C22a)。均与有关文献[3, 5 ]报
道的苦鬼臼毒素 (P icropodophyllin)一致。
化合物D T-Ð : 无色针晶 (M e2CO ) , mp 165~
166℃, 分子式 C 22H 20O 8。UV ΚM eOHm ax nm ( logΕ) : 207
(4108) , 235 ( 4145) , 276 ( 3185) , 3181 ( 3178)。 IR
(KB r) cm - 1: 1780, 1668 (C = O ) , 1590, 1480 (A r2
H ) , 1250, 1130, 1035 (C2O 2C ) , 930 (OCH 2O )。M S
m öz (% ) : 414 (M + , 100 )。1HNM R (A RX2300,
CDC l3) ∆ ppm : 3127 (1H , dd, J = 1516, 415 H z, H 2
2) , 3152 (1H , m , H 23) , 3173 (6H , s, 3’, 5’2OCH 3 ) ,
3181 ( 3H , s, 4’2OCH 3 ) , 4135 ( 1H , dd, J = 915,
1015 H z, H 23ΑΒ) , 4155 (1H , dd, J = 715, 915 H z, H 2
3Α Β) , 4184 (1H , d, J = 415 H z, H 21) , 6106 (1H , s,
OCH 2O ) , 6108 (1H , s,OCH 2O ) , 6136 (2H , s, H = 2’,
6’) , 6169 (1H , s, H 28) , 7155 (1H , s, H 25)。13CNM R
(CDC l3) ∆ppm : 4315 (C23) , 4419 (C21) , 4619 (C22) ,
5614 ( 3’, 5’2OCH 3 ) , 6016 ( 4’2OCH 3 ) , 6619 (C23a )
10213 (OCH 2O ) , 10612 (C25 ) , 10813 (C22’, 6’ ) ,
10917 (C28) , 12816 (C210) , 13212 (C21’) , 13813 (C2
4’) , 14116 (C29) , 14811 (C26, 7) , 15215 (C23’, 5’) ,
17219 (C22a) , 19211 (C24)。均与有关文献[3, 5 ]报道的
鬼臼毒酮 (Podophyllo toxone)一致。
化合物 D T-Ñ : 无色针晶 (E tOH ) , mp 254~
256℃, 分子式C 21H 20O 8。UV ΚM eOHm ax nm : 282, 291, 296
( sh )。 IR (KB r) cm - 1: 3505, 3480 (OH ) , 1765 (C =
O ) , 1620, 1490 (A r2H ) , 1250, 1040 (C2O 2C ) , 930
(OCH 2O )。E I2M S m öz (% ) : 400 (M + , 100) , 355
( 4 ) , 283 ( 5 ) , 185 ( 8 ) , 189 ( 11 ) , 167 ( 12 ) , 154
(28)。1HNM R (RA X2300, DM SO 2d6 ) ∆ ppm : 2176
(1H ,m , H 23) , 3117 (1H , dd, J = 815, 211 H z, H 22) ,
3174 (6H , s, 3’, 5’2OCH 3 ) , 3183 (3H , s, 4’2OCH 3 ) ,
4119 (1H , t, J = 915 H z, H 23a Β) , 4153 (2H , m , H 21,
H 23a Α) , 4174 (1H , t, J = 915 H z, H 24Β) , 5128 (1H ,
d, J = 915 H z, 42OH ) , 6106 (1H , s, OCH 2O ) , 6109
( 1H , s, OCH 2O ) , 6141 (2H , s, H 22’, 6’) , 6156 (1H ,
s, H 28) , 7121 ( 1H , s, H 25) , 8128 ( 1H , s, 4’2OH )。
13CNM R (A RX2300, DM SO 2d6) ∆ppm : 4014 (C23) ,
4315 (C21) , 4415 (C22) , 5613 ( 3’, 5’2OCH 3 ) , 7019
(C24) , 7114 (C23a) , 10113 (OCH 2O ) , 10616 (C25) ,
10819 (C22’, 6’) , 10910 (C28) , 13019 (C210) , 13115
37 第 1 期               廖矛川等: 西藏八角莲的化学成分研究
(C29) , 13419 (C24’) , 13511 (C21’) , 14613 (C26) ,
14614 (C27) , 14714 (C23’, 5’) , 17512 (C22a)。为 4’2
去甲基鬼臼毒素 (4’2dem ethylpodophyllo tox in )。
化合物D T-Ò : 黄色粉末 (M eOH ) , mp 301~
303℃, 分子式 C 15 H 10O 6。HC l2M g 反应呈红色。
UV ΚM eOHm ax nm : 250, 270, 300, 322, 370 (M eOH ) , 282,
328, 426 (N aOM e ) ; 280, 306, 354, 430 (N aOA C2
H 3BO 3 )。1HNM R (A RX2300, DM SO 2d6 ) ∆ ppm :
6129 ( 1H , d, J = 019 H z, H 26) , 6153 ( 1H , d, J =
019 H z, H 28) , 7102 (2H , d, J = 915, H 23’, 5’) , 8112
(2H , d, J = 915, H 22’, 6’) , 9140 ( 1H , b rs, 32OH ) ,
1011 (1H , b rs, 4’2OH ) , 1019 (1H , b rs, 72OH ) , 1215
( 1H , b rs, 52OH )。13 CNM R (A RX2300, DM SO 2d6 )∆ppm : 9314 (C28) , 9811 (C26) , 10310 (C210) , 11513
(C23’, 5’) , 12116 (C21’) , 12914 (C22’, 6’) , 13515
(C23) , 14618 (C22 ) , 15611 (C29 ) , 15911 (C24’ ) ,
16013 (C25) , 16318 (C27) , 17518 (C24)。均与有关文
献[3 ]报道的山萘酚 (Kaempfero l)一致。
2 结果与讨论
从西藏八角莲根茎乙醇提取物氯仿溶解部分分
得 9 个鬼臼类木脂素和 1 个黄酮醇, 与同类群其它
植物的鬼臼类木脂素成分一致, 但鬼臼毒素 (D T 2Ê ) 的得率达 115% , 明显高于其他种, 4’2去甲基鬼
臼毒素 (D T 2Ñ ) 的得率也较高 (0115% ) , 资源开发
价值非常高。化合物D T 2Ñ 为无色针晶 (丙酮) ,
mp 252~ 253℃, E I2M S M + 400, 结合1HNM R 和
13CNM R谱推断其结构式为C 21H 20O 8。UV 有 3 个主
要吸收峰, ΚM eOHm ax nm : 282, 291 和 296 (肩峰) , 具有苯
基四氢萘丁丙酯木脂素的紫外吸收特征, IR 3505,
3 480 cm - 1提示有2OH , 930 cm - 1É 提示有亚甲二氧
基, 另外 IR 还显示有苯环及 Χ2内 酯 的 吸 收
峰。1HNM R (A RX2300, DM SO 2d6 ) , ∆ 2176 ppm
(1H ,m )为H 23, 3117 (1H , dd)为H 22, 3174 (6H , s)
为3’, 5’2OCH 3, 4119 (1H , t)为H 23ΑΒ, 4153 (2H ,m )
为 H 21 和H 23a Α, 4174 (1H , t) 为 H 24Β, 5128 (1H ,
d ) 为 42OH , 6106 ( 1H , s ) 和 6109 ( 1H , s ) 为2OCH 2O 2, 6141 (2H , s) 为 H 22’, 6’, 6156 (1H , s) 为
H 28, 7121 ( 1H , s) 为H 25, 8128 ( 1H , s) 为4’2OH。
1H 21HCO SY 谱显示 2176 ( 1H , m ) 的 H 与 3117、
4119、4153 及 4174 的H 相关, 进一步证明该信号为
H 23; 3117 (1H , d) 的H 与 2176、4153 的H 相关, 证
明为 H 22; 4119 (1H , t) 的 H 与 4153、2176 的 H 相
关, 证明为 H 23ΑΒ; 4153 的一个 H 与 3119 的 H 相
关, 为 H 21; 4153 的另一个 H 与 4119 及 2176 的 H
相关, 证明为 H 23a Α; 4174 (1H , t) 的 H 与 2176 及
6107 的 H 相关, 证明为 H 24Β。13C21H co sy 谱显示:
2176 ppm 的H 23 与 4014 ppm 的 C 相关, 表明此信
号为 C23, 同样可推断 4315 为 C21, 4415 为 C22,
5613 为 3’, 5’2OCH 3, 7019 为 C24, 7114 为 C23a,
10113 为2OCH 2O 2, 10616 为C25, 10819为C22’, 6’,
10910 为 C28。13C21H COL CO 谱, 13019 为 C210,
13115 为 C29, 13419 为 C24, 13511 为 C21’, 14613
为C26, 14614 为 C27, 14714 为 C23’, 5’, 17512 为
C22a。同时, D EPT 135 谱也显示 7114 为仲碳
(C23a) , 10113 也为仲碳 (2OCH 2O 2)。以上数据表明
D T 2Ñ 为 6, 72亚甲二氧基212(4’2羟基23’, 5’2甲氧
基 ) 苯基四氢萘丁丙酯, 即 4’2去甲基鬼臼毒素
(4’2dem ethylpodophyllo tox in )。
根 据 理 化 数 据 及 IR , UV , M S, 1HNM R ,
13CNM R 谱, 其它 8 个木脂素鉴定为脱氧鬼臼
毒素 (D eoxypodophyllo t ix in, D T 2É )、鬼 臼 毒 素
( Podophyllo tox in , D T 2Ê )、异苦鬼臼酮 ( Isop i2
cropodophyllone, D T 2Ë )、去 氢 鬼 臼 毒 素
(D ehydropodophyllo tox in , D T 2Ì )、Β2足叶草素 (Β2
pelta t in , D T 2Í )、山荷叶素 (D iphyllin, D T 2Î )、苦
鬼 臼 素 ( P icropodophyllin , D T 2Ï )、鬼 臼 毒 酮
(Podophyllo toxone, D T 2Ð )、黄酮醇鉴定为山奈酚
(Kaempfero l,D T 2Ò )。
参考文献:
[ 1 ] 应俊生. 小檗科八角莲属和桃儿七属 (新属) 的研究.
植物分类学报, 1979, 17 (1) : 13 15.
[ 2 ] 庄平, 吴荭, 邬家林. 峨眉山八角莲属植物的生态学与
生物学特性研究. 武汉植物学研究, 1993, 11 (1) : 41
46.
[ 3 ] 马辰, 杨峻山, 罗淑荣. 山荷叶中木脂素成分的研究.
药学学报, 1993, 28: 690 694.
[ 4 ] 畅行若, 胡之壁, 曾广方. 草药窝儿七化学成分的研
究. 药学学报, 1980, 15: 158 161.
[ 5 ] 殷梦龙, 陈仲良, 万涛泉. 鬼臼化学成分的分离鉴定.
中草药, 1987, 18: 535 538.
[ 6 ] 陈毓亭. 我国鬼臼类植物资源的研究. 药学学报,
1979, 14: 101 106.
[ 7 ] B room bead A J , D ew ick P M. T umour2inh ib ito ry
A ryltetra lin L ignans in P od op hy llum p elian thum ,
D ip hy leia cym osa and D ip hy leia g ray i.
P hy tochem istry , 1990, 29: 3 831 3 837.
47 武 汉 植 物 学 研 究                第 20 卷